Voor de ARC25 Nieuwe Architectuur Award zocht de jury naar toekomstige inspirerende projecten (opleverdatum tussen 1 april 2024 en 1 april 2025), waarbij bouwen voor een nieuwe generatie en schoonheid samensmelten.
De onafhankelijke jury, onder leiding van voorzitter Albert Herder, koos uit een longlist van vijftig projecten drie genomineerde projecten: Houtrak in Amsterdam door Marcel Lok_Architect en Workshop Architecten, Stedelijk sociaal inbreidingsproject Kortrijk (BE) door Maker Architecten en De Groene Ark in Meise (BE) door NU architectuuratelier i.s.m. Archipelago. De winnaar van de ARC25 Nieuwe Architectuur Award werd bekendgemaakt tijdens ARC25 Podium in het Nieuwe Instituut in Rotterdam.
De winnaar: Stedelijk sociaal inbreidingsplan Kortrijk (BE) door MAKER architecten
Aan de rand van het centrum van Kortrijk ligt de Tuighuisstraat, een tuinwijk uit de jaren twintig waarvan de woningen in verval waren geraakt. Voor de revitalisatie van deze wijk heeft MAKER architecten een aanpak op het niveau van acupunctuur voorgesteld, waarbij 18 woningen plaatsmaakten voor 31 nieuwe wooneenheden. Deze zijn aanpasbaar ontworpen en herstellen de relatie met de publieke ruimte. Alles met aandacht voor verschillende schalen: van veerkracht op buurtniveau tot diversiteit op perceelniveau.
Daarbij toont het project een serieuze inzet op circulariteit. Zo zijn de oorspronkelijke gevelstenen en dakpannen geoogst en schoongemaakt voor hergebruik. Als aanvulling zijn goedkope nieuwe stenen toegevoegd die dankzij de toegepaste baardvoeg een eigen karakteristieke laag vormen in het gevelbeeld. En ook over de toekomst is nagedacht, door de toepassing van een bastaardmortel zijn de muren remontabel en zijn de stenen op termijn weer te hergebruiken.
Noot van aandacht is wel de integratie van de natuur in het project, maar de jury is hoopvol dat hier bij de geplande vergroening van het binnengebied voldoende aandacht voor is. Dat is de kers op de taart die deze integrale, gelaagde ontwikkeling verdient. Neemt niet weg dat de jury al zeer onder de indruk is van dit sterk doordachte plan en de bevlogenheid waarmee de architecten daaraan hebben gewerkt.
Nominatie: Houtrak, Oostenburg Amsterdam – Workshop Architecten en Marcel Lok_Architect
Op de kop van de Oostenburgervaart staat Houtrak. Dit appartementencomplex, naar ontwerp van Marcel Lok_Architect en Workshop Architecten, bestaat uit twee delen: een blok van zes lagen met houten gevels en een blok van vier lagen met een aluminium gevel. Vooral het houten blok van gerecycled Azobéhout noemt de jury passend voor Oostenburg. Het is net alsof het materiaal ter plekke is aangespoeld en tegen de gevel bevestigd.
En waar hout in een stedelijke omgeving nog wel eens argwaan kan oproepen, bewijst Houtrak het tegenovergestelde: hout in een stedelijke omgeving kan heel passend zijn. Ook heeft de jury waardering voor de manier waarop het modulaire CD20-bouwsysteem is toegepast, waarbij is gekozen voor houten kolommen en betonnen vloerplaten.
Dat biedt veel flexibiliteit voor de huidige bewoners en voor veranderingen richting de toekomst. En zeer overtuigend zijn de diepe, doorlopende balkons met uitzicht over de Oostenburgervaart. Zelfs de kleinere woningen krijgen hierdoor een bijzondere woonkwaliteit.
Nominatie: De Groene Ark, Meise (BE) – NU Architectuuratelier en Archipelago
De Plantentuin Meise is een van de grootste botanische tuinen ter wereld met een belangrijke missie: bedreigde soorten bewaren, onderzoeken en zichtbaar maken voor het publiek. Deze bedreigde planten vinden nu een veilig onderkomen in een gigantisch kassencomplex, waartussen NU architectuuratelier in samenwerking met Archipelago een bezoekerspaviljoen realiseerde.
De jury is onder de indruk van dit betoverende paviljoen, dat door de poëtische vorm in sterk contrast staat met de rationele kassenstructuur. Vooral het houten gewelf springt eruit. Als volume oogt het bescheiden, maar uit de vormgeving van de houten constructie spreekt vakmanschap. Met een bijzondere bekleding aan de buitenzijde van houten shingles die zijn gemaakt van resthout.
Alles is duidelijk ontworpen vanuit de mogelijkheden van het materiaal en met een slimme combinatie tussen modulaire en ambachtelijke bouwdelen. En ook de samenwerking tussen de verschillende betrokken disciplines − van architect en constructeur tot aan leverancier − is inspirerend. Met een prachtig eindresultaat.
In De Groene Ark staat het kijken naar de natuur centraal. En de jury prijst vooral de serieusheid waarmee de architecten dit hebben aangepakt. Wel is de jury kritisch over de routing, waarbij de entree aan de zijkant niet direct zichtbaar is en de trap naar het dakterras wat weggestopt voelt. Dat vraagt van bezoekers dat zij actief op onderzoek gaan om alle ruimtes te ontdekken.
Maar voor diegenen die daadwerkelijk op ontdekkingstocht door de ruimtes gaan, wacht een bijzondere kennismaking met de wetenschap.
Jury
De jury van de ARC25 Nieuwe Architectuur Award bestaat uit Albert Herder (voorzitter), Nina Aalbers, Teun van den Ende, Julienne Schreinemachers en Marieke Giele (secretaris).
ARC25 Nieuwe Architectuur Award wordt mede mogelijk gemaakt door KUBUS.
