'Hoezo Hattem?', vraagt fotograaf Christian, nadat ik in Den Haag bij hem in de auto ben gestapt. 'Nou, ik zag in de krant een artikel over de nominaties van "Het beste gebouw van het jaar" van de BNA, met foto's, en voor mij sprong één eruit. Ik zag namelijk niets bijzonders op die foto - alleen twee nogal onbeduidende gebouwtjes ontworpen door Groothuijse de Boer.'
In gesprek met Do Janne Vermeulen (Team V Architectuur) vroeg ik mij ineens af: houden we nog wel genoeg van onze gebouwen? Vooral grote gebouwen delven het onderspit, zei Vermeulen in de podcast Over Architectuur Gesproken, soms door een slecht imago, soms door een negatieve voetafdruk. Kleine gebouwen zijn sneller sympathiek.
Na bijna twee jaar verlaat Reinoud Schaatsbergen de redactie van de Architect. Hij begon als vakredacteur stedenbouw, maar heeft de vakgemeenschap vooral opgeschud met zijn artikelen over de ontwerppraktijk.
Kunstmatige intelligentie is niet meer weg te denken uit onze samenleving. De toepassingen breiden zich razendsnel uit, en het maatschappelijk debat over de impact ervan woedt volop. Ook de architectuur blijft niet buiten schot. Bureaus als Groosman en Tygron Platform maken er al volop gebruik van. 'Architecten zouden zich moeten afvragen welke tijdrovende taken AI kan overnemen.'
Bestaande gebouwen verduurzamen? Vergeet het maar. Veel duurzame transformaties staan onder druk nadat de Raad van State in december een streep zette door de salderingsregeling. Wie wil uitwijken naar elektrische machines en installaties komt bedrogen uit, want het netwerk is landelijk overbezet. Het gevolg: de 'perfect storm' waarin uitgerekend de milieu- en natuurvergunning de Parijsdoelen tegenwerken. Wat gaat er mis?
Sinds een ontmoeting op de PROVADA met Michiel van Loon en Robert Platje, partners bij Mei architects and planners, wist Joost Wetzel (1982) dat hij er wilde werken: 'Het is een bureau dat alle mogelijke opgaven doet. Van stedenbouw en biobased nieuwbouw, tot complexe transformatieprojecten.' Zeven jaar later is Wetzel benoemd tot associate: 'Nu wil ik graag mijn opgedane kennis ook weer overdragen, dat geeft energie!'
Het is de heilige graal van mening ontwikkelaar: een gemeenschappelijke woonkamer bij de entree van het woongebouw. Dat zou veel nadelen van wonen in een appartement oplossen, zoals het gebrek aan sociale verbinding en een te kleine eigen woonkamer. Maar hoe ontwerp je zo'n 'lobby'? Ariadne Onclin heeft het antwoord. Michelle roept liever op tot een platform waarop woongebouwen worden beoordeeld.
Team V Architectuur leverde in het tijdsbestek van een half jaar twee grote gebouwen op: kantoorgebouw Mediavaert en sociaal woongebouw De August. Twee projecten met een heel andere doelgroep, en toch vergelijkbaar. Dat zegt Do Janne Vermeulen in de podcast 'Over Architectuur Gesproken'. 'Met grote gebouwen maak je grote impact. Dat is nodig willen we de bouwindustrie verduurzamen.'
Nog geen twee jaar geleden werd de verbouwing en renovatie van het rijksmonumentale Stationspostgebouw in Den Haag door KCAP en Kraaijvanger opgeleverd. Nu wordt een groot deel van het interieur alweer gesloopt. Op momenten als deze waarbij veel waardevolle materialen vrijkomen die normaliter bij het afval belanden, wordt architect Bruno Vermeersch gebeld.
In een wereld waar massaproductie en wegwerpartikelen de norm zijn, maakt traditioneel vakmanschap een sterke comeback. Bouwen met baksteen - al dan niet in strips - is terug van weggeweest. Maar ook kalkhennep en stampleem vinden steeds vaker hun weg naar de bouw. Tegelijk maken moderne technieken de toepassing van traditionele bouwmaterialen - met veelal een veel lagere CO2-uitstoot dan beton, staal en kunststof - zo duurzaam mogelijk. In deze editie van de Architect gaat de redactie op zoek naar inspirerende voorbeelden.
Voor abonneesIn een wereld waar massaproductie en wegwerpartikelen de norm zijn, maakt traditioneel vakmanschap een sterke comeback. Bouwen met baksteen - al dan niet in strips - is terug van weggeweest. Maar ook kalkhennep en stampleem vinden steeds vaker hun weg naar de bouw. Tegelijk maken moderne technieken de toepassing van traditionele bouwmaterialen - met veelal een veel lagere CO2-uitstoot dan beton, staal en kunststof - zo duurzaam mogelijk. In deze editie van de Architect gaat de redactie op zoek naar inspirerende voorbeelden.
Op dinsdag 15 april organiseert de Architect weer een nieuwe avond in Pakhuis de Zwijger waarin we de printeditie tot leven brengen. Centraal staan het vakmanschap van de architect en de traditionele bouwmethodes die een comeback maken in de architectuur. Jan Peter Wingender, Ivar van de Zwan, Anja Verdonk, Christina Eickmeier, Marita Bijlsma en Francine Houben komen spreken.
GesponsordVijf aluminium raamsystemen van Reynaers Aluminium zijn opgenomen in de Nationale Milieudatabase (NMD), waaronder een brandwerende variant. De NMD geeft informatie over milieuprofielen van producten en kan worden gebruikt om duurzamer te bouwen.
GesponsordVan mossige gevels tot kinetische panelen; Future Facade 2025 was een broedplaats van innovatie, waarin wetenschap, industrie en ontwerp elkaar vonden.
GesponsordIn het hartje van Amsterdam Oost, in een charmant pand uit 1910, voert architect Thomas Hayat een gedurfde renovatie uit. Hij maakt zijn appartement helemaal futureproof. DUCO draagt hier met een luchtkanalensysteem een steentje aan bij.
GesponsordArchitecten en bouwprofessionals gebruiken steeds vaker materialen en technieken die niet alleen gebouwen beschermen, maar ook hun levensduur verlengen. Een vaak onderschatte factor als het gaat om duurzaamheid van gebouwen is waterdichting. Hoe kun je als architect of ontwikkelaar hierop inspelen?
GesponsordRuim anderhalf jaar geleden werd het aangekondigd als een nieuwe belofte: CO2-negatieve gevelstenen. Baksteenproducent Vandersanden heeft het waargemaakt. De Pirrouet-fabriek is vorig jaar geopend en de eerste projecten in Nederland en België zijn in uitvoering. Hoe doen de stenen het in de praktijk?
GesponsordIn Rotterdam worden steeds meer toekomstbestendige woningen gebouwd waarbij vergroening, verdichting en verduurzaming een belangrijke rol spelen. Met de bouw van de Berninitoren met 72 appartementen wordt hier zeker aan voldaan. Aluminium kozijnen van Aliplast dragen hieraan bij.
In het Rotterdamse Scheepvaartkwartier is het transformatieproject The Caland aan de Calandstraat 41 opgeleverd. Het voormalige kantoorgebouw uit de jaren 70 is omgevormd tot een wooncomplex met 48 appartementen en een kantoorruimte op de begane grond. De herontwikkeling draagt bij aan de vernieuwing van dit deel van de stad.
Op een prachtige plek in de stad markeert 70lux de entree naar het stadshart. Een statig, chique gebouw dat door de dieptesprongen in de gevel aansluiting zoekt bij de omgeving. 70lux kent een klassieke opbouw met een hoge plint, een stedelijke laag en een toren met dieptesprongen op de hoek van de Europaweg en de Luxemburglaan. Het is het eerste gebouw van de gemeentelijke versnellingsagenda dat is gerealiseerd.
Het is bijna zover, binnenkort stopt na 51 jaar mijn werkzame leven. Van die 51 jaar heb ik meer dan 40 jaar doorgebracht op de redacties van onder andere de Architect, Detail in Architectuur, Architectuur en BOUWEN en het weekblad pt/aktueel, later polytechnisch weekblad.
Architectuur begint met het maken van ruimte. In klassieke zin was dit de ruimte opgesloten tussen muren, vloer en dak, het Engelse 'room'. In de twintigste eeuw bevrijdt de architectuur zich van deze omsloten ruimte en ontstaat een spel van schijven en vlakken, de beweeglijke ruimte, het Engelse 'space'.
Spectaculair was het moment waarop ik de natte kleibrei mengde met droge hennepvezels van de dierengroothandel. Nadat ik was uitgehoest van de stofwolk begonnen de vezels het vocht uit de kleimassa op te nemen. Wat eerst nog op een natte koeienvlaai leek, veranderde in een plakkerig, stevig deeg dat de basis vormde voor een unieke kleisteen, prachtig van kleur en textuur.
Nadat iedereen op studiereis naar Zwitserland is geweest om het wonder van moderne wooncoöperatieven als Kalkbreite te bekijken, was het eindelijk mijn tijd. Met een gezelschap van landschapsarchitecten en stedenbouwers bezocht ik Bazel en Zürich. Gebouwen zijn daar geen optelsom van programma's van eisen, maar scoren sterk op - ik krijg het woord amper uit mijn toetsenbord - integraliteit. Hier wordt verdicht door opdrachtgeverschap dat niet alleen maar neemt, maar de stad ook iets teruggeeft.
