Beste Ana, beste Lieven,
Soms begint architectuur niet bij een lijn op papier, maar bij een vraag. Niet: wat gaan we maken? Maar: wat is hier nodig? Wat vraagt deze plek? Wat vraagt deze gemeenschap – en vooral: wat vraagt deze tijd van ons?
Dat is de houding waar wij als jury naar zochten in de categorie Nieuwe Architectuur. Niet nieuw om het nieuwe, maar architectuur die de toekomst durft te openen. Architectuur waarin verbeelding, verantwoordelijkheid en optimisme samenkomen. Die niet kiest tussen duurzaamheid en schoonheid, maar beide samenbrengt in een betekenisvolle synthese. Architectuur die goed voelt, goed doet én goed is.
We nomineerden drie projecten die elk op geheel eigen wijze iets onmiskenbaar bijzonders hebben laten zien.
Marcel Lok_Architect en Workshop Architecten realiseerden in Oostenburg, aan de kop van de Oostenburgervaart: Houtrak. Als een schip dat zijn balans heeft gevonden tussen robuustheid en lichtheid. Twee bouwdelen – azobéhout en aluminium – zoeken de spanning op tussen verleden en toekomst, tussen maakbaarheid en materialiteit.
De royale hoogtes, diepe balkons en flexibele plattegronden getuigen van visie én vakmanschap. Het modulaire, hybride houten bouwsysteem biedt een robuuste, toekomstbestendige basis voor woningen met uitzicht. De jury vroeg zich af of de plint meer publiek had mogen zijn – meer had mogen delen met de stad?
Maar Houtrak overtuigt. Een stoer gebouw op de juiste plek. Het speelt in op de opgaven van deze tijd en laat zien dat duurzaam bouwen en stedelijke kwaliteit hand in hand kunnen gaan.
NU architectuuratelier in samenwerking met Archipelago werkte aan iets ogenschijnlijk kleins, maar groots in betekenis. Als ingetogen, trefzeker antwoord op de vraag naar een duurzame uitbreiding van plantentuin Meise.
Tussen de serres verschijnt een houten paviljoen als een poëtische onderbreking. Het dak – een hyperbolische paraboloïde – is ritmisch, licht en ambachtelijk en geeft het gebouw een ademende, haast muzikale kwaliteit. Binnen wordt de bezoeker uitgenodigd om te kijken, te leren, te dwalen.
Resthout, slimme bouwsystemen en een hechte samenwerking tussen ontwerp, constructie en uitvoering leiden tot een paviljoen dat zijn context niet alleen dient, maar deze ook verrijkt. Alles is circulair, ambachtelijk en precies. De routing vraagt om nieuwsgierigheid – maar wie zich laat leiden, vindt verwondering.
Maker architecten transformeerde een opgave die door velen niet als bijzonder wordt beschouwd”
En dan… jullie project. Maker architecten transformeerde een opgave die door velen niet als bijzonder wordt beschouwd – een gesloten bouwblok met een vervallen binnenterrein – door activatie, verdichting en verbetering van de doorwaardbaarheid tot een krachtige, open plek met een grote maatschappelijke en ruimtelijke rijkdom.
Jullie zijn dan ook niet simpelweg gaan bouwen. Jullie begonnen luisteren – naar bewoners, naar verhalen, naar het materiaal. Daaruit ontstond een betekenisvol gesprek tussen oud en nieuw. Geen groot stedenbouwkundig gebaar. Geen iconisch statement. Maar een zorgvuldige, betrokken en liefdevolle herinterpretatie van de plek. Architectuur als stille transformatie.
Door intensieve gesprekken in de wijk ontstond een divers programma: kleinschalige appartementen voor kwetsbare doelgroepen, kangoeroewoningen met groeiscenario’s die vereenzaming tegengaan en het binnenterrein activeren.
De achterkant van het blok wordt voorkant. Een collectieve ruimte op de begane grond en entrees en galerijen met overmaat nodigen uit tot ontmoeting en toe-eigening. Wat nog rest is een overtuigend groen en uitnodigend ontworpen binnenterrein, dat de bonte variatie in de architectuur van de woningen tot een geheel smeedt.
Gevelstenen en dakpannen zijn geoogst, gereinigd en hergebruikt, samen met de sociale werkplaats”
Jullie inzet op circulariteit is indrukwekkend. Gevelstenen en dakpannen zijn geoogst, gereinigd en hergebruikt, samen met de sociale werkplaats. Waar nodig zijn nieuwe stenen toegevoegd, voorzien van een karakteristieke baardvoeg. Zo ontstaat er een trefzekere gevelcompositie waarin oud en nieuw in lagen over elkaar liggen.
Ook over de toekomst is nagedacht. Met het besef dat deze ingreep niet de laatste zal zijn, werd gekozen voor een bastaardmortel waardoor muren demontabel zijn en stenen opnieuw bruikbaar. Jullie testten, rekenden, vergeleken – en staken zelf de handen uit de mouwen. Alles getuigt van concentratie, doorzettingsvermogen en aandacht. Van een voorbeeldige integratie van materiaal, structuur en proportie.
Wat ons het meeste raakte, was jullie volharding. Architectuur draait niet alleen om vorm, maar om de wil om het goed te doen. Om het doorzetten, het blijven zoeken naar kwaliteit. En in combinatie met jullie precisie en houding, werd dat voelbaar in elk detail.
Soms valt alles samen: ruimtelijke kwaliteit, technische inventiviteit, maatschappelijke relevantie en menselijke maat. Geen façade, geen opsmuk – maar iets echts. Iets dat raakt, dat blijft, dat betekenis geeft. Jullie project is voor ons een voorbeeld voor de toekomst en van grote schoonheid.
En daarom, Ana en Lieven, voor jullie visie, jullie vakmanschap, jullie sociale generositeit, en bovenal voor jullie oprechte liefde voor het vak, reiken wij met grote waardering de ARC25 Nieuwe Architectuur Award aan jullie uit.
Met warme en collegiale groet,
de jury van de ARC25 Nieuwe Architectuur Award.
De ARC25 Nieuwe Architectuur Award wordt mede mogelijk gemaakt door KUBUS.
