Eind jaren zestig keerde Willem Sandberg zich tegen de toenemende steriliteit in musea. Als directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam plaatste hij kamerplanten tussen de Mondriaans. Zo werd het museum geen tempel, maar een huiselijke plek waar kunst en publiek elkaar ongedwongen ontmoetten. Zestig jaar later, nu onze wereld steeds meer clean en af lijkt, is zijn gebaar verrassend actueel.
Maandag zijn de winnaars van Europan 18 bekendgemaakt, de Europese ontwerpwedstrijd voor verschillende regio's in het continent. In Nederland stonden dit jaar 6 gebieden in Amersfoort centraal. De redactie zet de winnaars op een rij.
In de Belgische Ardennen is Woodstock opgeleverd, een zelfvoorzienend en afgezonderd woonhuis. Het project is ontworpen door BC architects & studies & materials en weerspiegelt hun visie op bouwen als leerproces binnen de overgang naar een regeneratieve en post-koolstof bouwcultuur. Het huis functioneert als een proefproject waarin wordt onderzocht hoe architectuur kan bijdragen aan systeemverandering.
Waar gemeenten vastlopen in procedures en tekorten, realiseert in Rotterdam de particuliere stichting Droom en Daad publieke idealen. Het Fenix Museum, hun grootste project tot nu toe, verbeeldt niet alleen migratie, maar ook de verschuiving van het stadmaken als publieke naar private verantwoordelijkheid. Filantropie niet als vijand van de democratie, maar als een uitdrukking van verantwoordelijkheid - en beschaving.
Bouwen zonder de planeet te belasten, Mei architects & planners bewijst met Sawa dat het kan. Door zich te concentreren op de grootste materiaalstromen, de constructie en de vloeren, wist het bureau de CO2-uitstoot drastisch te verlagen. Wat begon als een rekenkundige oefening, groeide uit tot een architectonisch statement dat de toekomst van de bouw opnieuw definieert.
Herman Hertzbergers nieuwste boek is meer dan een overzicht van een uitzonderlijk oeuvre. Het is een inkijk in de geest van een ontwerper die al ruim zes decennia onvermoeibaar overtuigt. Met bekende, maar ook veel nieuwe beelden, schetsen en teksten laat hij zien dat vrijheid geen chaos betekent, maar vorm krijgt in structuur. Het heet 'Shaping freedom', wat 'Vrijheid vormen' betekent. En eigenlijk mooier klinkt.
Iedereen wil met hout bouwen - tot het over geld, regels en brandveiligheid gaat. Pioniers laten zien wat er wél kan: betaalbare houtbouw, slim geprefabriceerd en esthetisch overtuigend. Samenwerking blijkt het sleutelwoord: tussen architecten, bouwers en leveranciers - en tussen hout, staal en beton. De toekomst is hybride, zo tonen projecten van Mei architecten, Powerhouse Compagny, MaMa Pioneers, Marc Koehler Associates, The Urban Woods, Finch Buildings en architectenbureau Faro.
Twee recent verschenen rapporten houden de architectuursector een spiegel voor. Het EquiLibre-onderzoek brengt de schrijnende werkomstandigheden van Vlaamse architecten in beeld: hoge werkdruk, lage lonen en een scheef evenwicht tussen verantwoordelijkheid en vergoeding. Het onderzoek Build It Together (RIBA/Fawcett Society) legt de diepgewortelde patronen van seksisme en uitsluiting in de Britse architectuursector bloot. Evelien Pieters - oprichter van het Belgische PAF, Platform voor Architectuur & Feminisme - leest de cijfers als één verhaal dat niet gaat over individuen die falen, maar over een cultuur die nog steeds uitsluit.
Het IKEC de Zevensprong in Hoorn, ontworpen door KRFT, is niet alleen een doordacht en kindvriendelijk ontwerp, maar ook een Paris Proof schoolgebouw. Met een prefab houten constructie en dampopen gevels met bamboe bekleding zet het bureau een nieuwe standaard voor toekomstgerichte scholenbouw op basis van biobased materialen.
Met de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen is er weinig kans op een klimaatrevolutie vanuit Den Haag. De echte verandering vindt elders plaats. Terwijl de politiek blijft steggelen over haalbaarheid, rekenen architecten, wooncorporaties en beleggers al aan de toekomst. Zo lanceerde MVRDV onlangs gratis software die de materiaal gebonden CO2-uitstoot van bouwprojecten berekent.
De grens van 1,5 graden opwarming uit het klimaatakkoord van Parijs is dit jaar voor het eerst overschreden. Daardoor dreigt de Nederlandse klimaatdoelstelling 'Paris Proof' een loos begrip te worden. Verrassend genoeg is het niet de politiek, maar zijn het vastgoedbeleggers die zoeken naar manieren om het overeind te houden. Want zonder norm ontbreekt elke houvast.
Architect Aldo Vos, mededirecteur bij Broekbakema, werkt al meer dan twintig jaar bij een van de oudste bureaus van Nederland. Zijn werk beweegt zich tussen erfgoed en vernieuwing, tussen bouwen voor mensen en bouwen voor de planeet. 'Architectuur gaat over gemeenschappen,' zegt Vos in de nieuwste aflevering van de podcast 'Over Architectuur Gesproken'. 'Je moet de ziel van de opgave raken.'
GesponsordNa vier jaar ontwerpen, engineeren en bouwen is de gerenoveerde Klimatenkas van de Hortus Botanicus Amsterdam officieel geopend door burgemeester Femke Halsema. De iconische kas van 1.600 m² was nog maar 31 jaar oud, maar dringend toe aan vernieuwing.
GesponsordPhoenix-kozijnprofielen van Deceuninck combineren circulariteit met een strak design. Ze zijn gemaakt van 100 procent gerecyclede kunststof en daarmee bieden ze architecten een duurzame oplossing voor toekomstbestendige projecten.
GesponsordExtreem weer is al lang geen uitzondering meer - het is de nieuwe norm. Architecten en aannemers zoeken daarom naar robuuste oplossingen die langdurige bescherming bieden. De DELTA®-EXXTREM folie biedt die bescherming voor dak én gevel, zelfs onder de zwaarste omstandigheden.
GesponsordHet nieuwe gezondheidscentrum in Nijmegen moest voor bezoekers een veilige thuishaven worden, waarin esthetiek, techniek en menselijkheid één geheel vormen. Architectenbureau De Twee Snoeken werd samen met gevelbouwer Haro Aluminium onthuld als winnaar van de Reynaers Projectprijs 2025 voor hun bijdrage aan GGD Gelderland-Zuid. Dat project kreeg de meeste stemmen van het publiek.
GesponsordDe woningopgave vraagt architecten om anders te denken: sneller schakelen, circulair werken en tóch een herkenbare handtekening zetten. Circle Living biedt een modulair woonconcept waarin ontwerpvrijheid en standaardisatie elkaar versterken. 'Een herbruikbare basis met losmaakbare afbouw, die je per locatie en doelgroep vormt en later zonder problemen aanpast.'
GesponsordHet Nederlands-Oekraïense bedrijf WoodMart wordt geleid door Mart, zijn vrouw Natali en hun vriend en zakenpartner Wick. Al 17 jaar wordt er een Europees assortiment gevelbekleding en buitenvloeren geproduceerd van premium kwaliteit — oorspronkelijk in Oekraïne, inmiddels vooral in Polen. Wat begon als maatwerkmateriaal voor hun eigen projecten, is uitgegroeid tot een breed en gecertificeerd Woodfibre-assortiment met een eigenzinnig verhaal.
Langs de zuidelijke oever van de Schinkel in Amsterdam is het kantoorgebouw Staal-kade grondig gerenoveerd en uitgebreid. Het oorspronkelijke pand, in 1962 ontworpen door architect Arthur Staal, kreeg in 2024 een nieuwe bestemming na een transformatie door Office Winhov in opdracht van Flow Development. Het gebouw, bekend om zijn karakteristieke compositie van een verticale toren op een horizontaal podium, sluit aan bij Staals andere iconische ontwerpen, zoals de A'DAM Toren.
De herontwikkeling van de Binckhorst in Den Haag vormt een belangrijk onderdeel van de stedelijke groei van de stad. In dit voormalige industriegebied ontstaat een nieuw woon- en werkmilieu waarin grootschalige bouw wordt gecombineerd met aandacht voor menselijke maat en identiteit. Binck City Park is ontworpen door OZ, Braaksma & Roos Architectenbureau, VMX Architects en BoschSlabbers landschapsarchitecten.
Duurzaamheid is meer dan technologie - het is een houding. Deze drie verhalen illustreren hoe de toekomst van architectuur niet ligt in nieuwbouw, maar in het zorgzaam doorbouwen op het bestaande.
Weet jij nog welk bureau onlangs drie nieuwe partners verwelkomde? Of wie zei: 'We bouwen voor de sloop'? En waar vind je de duurzaamste transformatie van Europa?
Er is nog veel onduidelijk als het gaat om het rekenen met materiaalgebonden CO2 en toch is het steeds belangrijker. Veel architecten trekken de opslag van CO2 in houten constructies af van de totale materiaalgebonden emissie van het project. Dat is begrijpelijk en verleidelijk, aldus Oscar Vos, architect en partner bij KRFT. Maar het is de vraag of het redelijk is.
'Ik ben een relatief jonge vrouw met een buitenlandse achtergrond. Ik moet tien keer harder werken, en tien keer meer laten zien om te overtuigen', aldus Mira Nekova van Time to Access. Michelle Gulickx interviewde haar voor onze rubriek Mevr. De Architect. Sinds haar nominatie voor de ARC21 Jong Talent Award staat ze op mijn radar.
