de Architect december 2021 over Groen, groener...blauw

de Architect december 2021 over Groen, groener...blauw

Groen in de verdichte stad is onvermijdelijk. Tenminste als de stad een plek moet blijven waar het goed toeven is. Groen zorgt voor een rijkere biodiversiteit, vermindert luchtvervuiling, draagt bij aan waterberging, dempt geluidshinder en verkoelt in warme periodes. Daarnaast heeft groen een positief effect op de gezondheid en sociale verbindingen van mensen die in een groene omgeving wonen, werken en recreëren.

Gelukkig is dit besef inmiddels ingedaald bij iedereen die vormgeeft aan onze gebouwde omgeving. Als je alle renders van recent geacquireerde projecten mag geloven gaan we een groene toekomst tegemoet. Niet alleen de stad wordt groen, maar ook de gebouwen en de interieurs. Inmiddels zijn de eerste gebouwen opgeleverd waarin groen de boventoon voert.

Central Park in Utrecht door Group A en Moss. Beeld Jordi Huisman

In de laatste printeditie van dit jaar vind je onder andere een duinlandschap op een dak midden in Amsterdam, bomen op balkons en kabbelende beekjes in een kantoortuin zoals in het project Central Park in Utrecht door Group A en Moss. Charlotte Thomas sprak met opdrachtgever en initiatiefnemer Matthijs Bakker van APF International en architect Adam Visser van Group A.

Daklandschappen

Het Singelgrachtblok maakt onderdeel uit van de herontwikkeling van de Groenmarkt naar het ontwerp van architecten Ronald Janssen, Bastiaan Jongerius en landschapsarchitect Harro de Jong. Het blok is een uniek exemplaar in de stad: een duinlandschap mét een natuurzwembad.

De bewoners gebruiken het om even uit te waaien, een boekje te lezen of een duikje te nemen. Maar een duinlandschap midden in de stad, is dat nou zo goed voor de biodiversiteit? Ja, vanuit de beplanting gedacht is het idee zo gek nog niet. Op daken kan het immers heel warm worden en waait het doorgaans hard.

Nabij de kust groeien planten die ook deze harde omstandigheden aankunnen. Landschapsarchitect Harro de Jong koos daarom voor beplanting uit de duinen, zoals helmgras en zwarte den. Inheemse beplanting is bovendien een goede keuze om de biodiversiteit te bevorderen, omdat het van nature past bij de lokale fauna.

Ook Afke Laarakker ging samen met fotograaf Rubén Dario Kleimeer het dak op om een reeks begroeide daken vast te leggen voor het foto-essay. Samen concludeerden zij dat er nog veel te doen om de groene dakrevolutie te voltooien. De dakparken en daktuintjes liggen als oases in een woestijn van bitumen.

Boven op het Singelgrachtblok aan de Groenmarkt in Amsterdam ligt een duinlandschap met zwembad.

Verticaal bos

Op Strijp-S in Eindhoven kan niemand eromheen: de nieuwe Trudo Toren die Stefano Boeri in samenwerking met Inbo ontwierp. Een stukje verticaal bos in de stad, precies zoals we dat kennen vanuit Milaan. Het was geen eenvoudige opgave om de groene toren te realiseren, zo schrijft Marieke Giele. Van de zorgvuldige selectie van de bomen- en plantensoorten tot aan complexe balkonconstructies voor de enorme boompotten, bij de bouw van een verticaal bos komt heel wat kijken. En dan hebben we het nog niet eens over het onderhoud van al dat groen, want ook dat moest het ontwerpteam volledig uitdenken.

Toch kleven er ook nadelen aan zo’n verticaal bos. Zo is de hoogte van de borstwering afgestemd op de hoogte van de boombakken. Bij de balkons is weliswaar gekozen voor verdiepingshoog glas, maar in de andere delen van de woning kunnen bewoners alleen staand genieten van het weidse uitzicht. En ook in de gevel moesten de architecten compromissen sluiten.

Stadspark

Traditioneel in de stad zijn de stadsparken die flink bijdragen aan het groen in de stedelijke leefomgeving. Maar dat de ontwikkeling van zo'n stadspark ook anders kan bewijst het Singelpark dat is opgebouwd uit een reeks plekken. Nieuw aangeplant groen verbindt bestaande parken, zoals het Lakenpark en het Ankerpark, en pleinen als de Lammermarkt, straten en kades. Dankzij zeven nieuwe bruggen functioneert het geheel als een doorlopende wandelroute van zes kilometer. Het meest bijzondere aspect van het stadspark is zonder twijfel de mogelijkheid om als individu een stukje toe te eigenen en naar smaak in te richten. Je kunt regelmatig Leidse bewoners in de perken en bosjes onkruid zien wieden en planten verzorgen.

Internationaal

Nederland toont graag over de landsgrenzen heen hoe we met onze groene verduurzaming bezig zijn. In Dubai is het Nederlandse paviljoen op de Wereld Expo een voorbeeld hiervan. Tracy Metz reisde samen met Jeroen Musch af en nam een kijkje. Dit tijdelijke gebouw is de uitkomst van een Europese aanbesteding door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Er deden elf consortia aan mee, winnaar was het team van V8 Architects, paviljoenbouwers Expomobilia, ingenieurs Witteveen+Bos en Kossmanndejong. Dankzij de keuze aan materialen en de circulaire bouwwijze slaagt Nederland erin om op deze ruim 3200 vierkante meter midden in de woestijn, invulling te geven aan ‘groen’ en ‘blauw’.

Verder in het nummer:

Architectuurtaal over het Groot-stedelijk huis in Gent
Start-up: Werkstatt
In de rubriek product bespreken we onder andere Living Light van Ermi van Oers
Scope met Recensies, columns, gebouwen, opinies en achtergronden over de architectuur
Landmark: de Musketon in Utrecht door Peter Strijker

Lees ook: