Tijdens de bouwvak ruilen architecten vaak de tekentafel in voor inspirerende reizen. Ze gaan op zoek naar architectonische parels, in drukke steden of juist midden in de natuur. De vijf vakantietips van dit jaar gaan van modernistische meesterwerken in bossen tot betonnen kuststeden, ingetogen musea en vulkanische landschappen. Telkens vormt de reis een les in ruimtelijke kwaliteit.
Houtrak door Marcel Lok_Architect en Workshop Architecten, Stedelijk sociaal inbreidingsproject Kortrijk door Maker Architecten en De Groene Ark door NU architectuuratelier i.s.m. Archipelago zijn genomineerd voor de ARC25 Nieuwe Architectuur Award. Het zijn projecten die op voorbeeldstellende wijze bouwen aan een nieuwe toekomst. Waarbij goed rentmeesterschap zich vertaalt in een nieuwe vorm van schoonheid.
Bureaus Nudus, Bedaux de Brouwer Architecten en Stramien hebben de tender voor de herontwikkeling van de Koepelhal en Wagenmakerij in Tilburg gewonnen. Het ontwerp 'De Verhalenmakerij' vormt het stedenbouwkundig slotstuk van de Spoorzone.
Volgens filosoof Pieter Hoexum en fotograaf Christian van der Kooy kun je bij uitkijktoren Einderheide bij Eindhoven, ontworpen door Next architects, spreken van een rijke, bevredigende zintuigelijke ervaring. Een rééks ervaringen zelfs, die al begint als je aan komt rijden.
Wat in 2011 begon als een innovatief schoolgebouw in de Eindhovense nieuwbouwwijk Meerhoven, eindigt vijftien jaar later in grotendeels sloop en nieuwbouw. Basisschool 't Slingertouw, ontworpen door Patrick Fransen van NOAHH, kampte vijf jaar na de oplevering met waterproblemen. Als alles meezit krijgen de leerlingen en leraren na jaren onderhandelen nu een droge school.
Dikkie Scipio, medeoprichter en partner van KAAN Architecten, pleit voor meer tijd en ruimte. Voor reflectie en zorgvuldige overwegingen die leiden tot betere ontwerpen, maar ook voor vrouwen in de architectuur die moeder willen worden. 'Precies in de tien, vijftien jaar waarin we vruchtbaar zijn, willen we een partner vinden, onze opleiding doen, een huis kopen, carrière maken én kinderen krijgen. Daarna hebben we nog hoe lang? Veertig, vijftig jaar?'
Na dertien jaar ontwerpen en bouwen is de nieuwe bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam geopend. Een poëtische lettergevel, een stalen boom en twee rijksmonumenten vormen samen een uitgesproken ensemble in de binnenstad. Oud en nieuw ontmoeten elkaar in harmonie, maar botsen soms ook.
De favoriete architectonisch verantwoorde vakantiebestemming van Jan Nauta is Wraxall Yard, in het glooiende landschap van Dorset in Zuidwest Engeland. Het is een rolstoelvriendelijk vakantieverblijf, ontworpen door Clementine Blakemore, een studievriendin uit zijn tijd aan de Architectural Association in Londen.
Het woord 'schoonheid' raakte ergens halverwege de twintigste eeuw in onbruik. Voorwerpen, kunstwerken of gebouwen 'mooi' noemen, was ooit vanzelfsprekend, maar is gaandeweg nietszeggend en subjectief geworden. Het eens worden over schoonheid, zelfs binnen een kleine groep mensen, is onmogelijk geworden. De gevolgen voor de architectuur zijn verstrekkend.
Op de kop van de Oostenburgervaart in het centrum van Amsterdam staat Houtrak, een nieuw appartementencomplex door Marcel Lok Architect en Workshop Architecten. Voor ontwikkelaar Vorm ontwierpen zij 36 koopappartement van 50 tot 160 vierkante meter. Ze pakten uit met een opvallende gevel van gerecycled hardhout die zich goed voegt in de historische context.
Wat krijg je als je architectuur combineert met diepe bossen, ijskoude meren en twee kinderen op de achterbank? Voor architect Lisa De Visscher is het simpel: een 'Aalto-safari'. Een roadtrip langs modernistische parels van Alvar Aalto, midden in de Finse natuur. Waarom Finland? 'Omdat je daar elk architecturaal hoogtepunt moeiteloos koppelt aan kindvriendelijke avonturen.'
Janne van Berlo studeerde nog toen ze haar eerste opdracht kreeg: de transformatie van een bedrijfsverzamelgebouw in hartje Eindhoven. Kort daarna kreeg haar bureau Atelier Van Berlo de opdracht voor een nieuwbouwwoontoren van 50.000 vierkante meter midden in dezelfde stad. 'Ik sta nu anders in mijn vak. We hebben meer gebouwd, we hebben meer ervaring. Dat maakt dat ik zelfverzekerder in projecten zit.'
Het piepkleine Garnwerd telt 340 inwoners maar ook 24 rijksmonumenten. Het huis van architecten Henk Stadens en Jop Voorn is daar een van. Sinds de jaren vijftig was er niets meer aan het jarendertigarbeidershuisje gedaan. Stadens en Voorn namen de handschoen op: ze ontwierpen een smalle, diepe aanbouw met een knik die je niet ziet vanaf de weg. Hun inspiratiebronnen: Adolf Loos, Herman Hertzberger en een oude esdoorn.
Aan de ene kant de voormalige haven, aan de andere kant een eindeloos uitzicht over de weilanden, en om de hoek het historische centrum van Amsterdam. De kleine vissershuisjes in Durgerdam, ooit waarschijnlijk als zelfbouw ontstaan, zijn inmiddels ruim honderd jaar oud en zeer geliefd. Architect Moriko Kira heeft in samenwerking met Satoru Muneda van Machi Machi Architects een daarvan onlangs gerenoveerd en uitgebreid: 'Ik dacht: als ik nu tegen een muur schop, stort het hele huis in.'
'Na die spiegelende bloempot heeft Rotterdam nu ook een spiegelende drol', grapte een vriend, duidend op het in mei geopende museum Fenix. 'Klopt, typisch Rotterdams', lachte ik. Maar tegelijk vormt die drol een sleutelmoment in onze architectuurgeschiedenis. Fenix wijst een weg uit de afgelopen decennia van bekrompen nationalisme waarin Nederland als architectuurland is verworden tot een dorp.
Rotterdam slaat kraters in zijn stad, gebouwen worden neergehaald, zelfs midden in zijn hart. De belangrijkste reden is om er iets nieuws voor terug te zetten, vaak een enorm woongebouw als antwoord op de woningbouwcrisis. Maar nieuw is lang niet altijd beter. Als een ode aan hun - soms relatief korte - leven toog hoofdredacteur Merel Pit samen met fotograaf Frank Hanswijk langs vijf van die gebouwen.
Le Havre: volgens Jeroen de Willigen, partner bij De Zwarte Hond en voorzitter van de BNA, hét schoolvoorbeeld van integrale stedenbouw, industrieel bouwen met kwaliteit en ambtelijke moed. De naoorlogse stad aan de Normandische kust is voor hem geen toevallige tussenstop, maar een inspiratiebron en een pleidooi voor architectuur die niet bang is om groots te denken. Hij zou er zelfs Mona Keijzer willen rondleiden.
Baksteen is hét bouwmateriaal van de Nederlandse stad en wordt al eeuwenlang niet alleen verwerkt in gevels, maar ook in straten en kades. Lang werd de hele baksteen gezien als het best en de toepassing van prefab baksteenelementen en steenstrips als niet waarachtig. Die controverse lijkt weg te ebben met als gevolg een breed palet aan snel innoverende opties voor ontwerpers.
Een betere verdeling van werk- en zorgtaken tussen mannen en vrouwen. Zo kunnen meer vrouwen toetreden tot het architectenvak, meent Anne Dessing. Het is niet alleen een sociaal vraagstuk, maar ook een ruimtelijk probleem: 'Suburbia is achterhaald. Door kantoren in de stad te bouwen en eengezinswoningen ver daarbuiten te plaatsen, trek je werken en zorgen ver uit elkaar. Ik denk dat die twee vermengen voor velen fijn is.'
Waar komt de hardnekkige behoefte van Nederlanders aan goedkope gebouwen toch vandaan? En waarom maakt deze behoefte nooit plaats voor een verlangen naar schoonheid? Hebben we het functionalisme in architectuur verward met uitgeklede gebouwen?