De architectonische gereedschapskist
vlnr. Floortje Keijzer, Merel Pit en Hans van der Heijden. Beeld Hanna Veltman

De architectonische gereedschapskist

Onder invloed van het reductionisme leegden architecten in de loop van de twintigste eeuw hun gereedschapskist. Verhouding, detail, kleur, textuur, tektoniek, ritme en ornamentiek werden steeds minder belangrijk én minder besproken. Dat schrijft Willem Jan Neutelings in zijn essay over schoonheid in de architectuur.

Ornamenten werden zelfs verketterd en een verspilling van arbeid en geld genoemd. Ik ben zelf – opgeleid aan de TU Delft – nog nooit op het idee gekomen om een ornament te ontwerpen. Het waren architectonische elementen die een goede architect niet nodig had om een interessant - lees: modernistisch - ontwerp te maken.

Job Floris, Marjolein van Eig en Hans van der Heijden hebben zich nooit veel aangetrokken van de heersende modernistisch ideologie. Ik vroeg hen waarom ze voorstander zijn van ornamentiek, waar ze hun inspiratie vandaan halen en vooral hoe ze het gesprek over de ‘ouderwetse toolbox’ voeren. Want hoe zorg je er bijvoorbeeld voor dat ornamenten niet als overbodig worden gezien door een opdrachtgever, waardoor ze in de ‘kaasschaaf-fase’ uit het ontwerp vliegen?

‘Ik heb niks tegen het modernisme maar ik mis daar wel dingen in’, zegt Floris. Van Eig ziet ornamenten als cadeautjes aan de bezoeker die er elke dag mee wordt verwelkomd en voor Van der Heijden zit een ornament vast aan het gebouw, met een architectonische betekenis en gemaakt van eerlijke materialen, zo vertelde hij in de nieuwste podcastaflevering van Over Architectuur Gesproken.

Lees mijn editors choice van deze maand en luister de podcastaflevering met Hans van der Heijden!

Groeten,
Floortje

Floortje Keijzer

Floortje Keijzer

Vakredacteur

Floortje Keijzer (1978) is sinds januari 2023 vakredacteur bij de Architect. Ze studeerde in 2006 af als architect aan de TU Delft en in 2012 summa cum laude als architectuurhistoricus aan de VU Amsterdam. Voordat ze in 2008 haar eigen bureau oprichtte in Amsterdam, werkte ze onder meer voor OMA en Studio JVM. Binnen de Architect richt ze zich op voorbeeldstellende projecten en het gebruik van oude typologieën en traditionele biobased materialen in een moderne vorm.
Ideeën, vragen of opmerkingen? mail naar floortjekeijzer@vmnmedia.nl