Wie neemt verantwoordelijkheid voor het tegengaan van stedelijke versnippering?
Winkelstraat in binnenstad van Almere. Beeld Maarten Feenstra en Richard Terborg

Wie neemt verantwoordelijkheid voor het tegengaan van stedelijke versnippering?

Vlak voor zijn aftreden wijst demissionair minister Hugo de Jonge nog eens meerdere locaties in het westen, noorden en zuiden van het land aan voor extra woningbouw. In een interview prijst hij dan ook de ambitie van het nieuwe kabinet om de jaarlijkse bouw van 100.000 nieuwe woningen door te zetten. Het enige wat ik proef, is kwantiteit. Een overkoepelende strategie die vragen beantwoordt als 'hoe dan?' en 'met welke kwaliteit?' wordt - opnieuw - overgeslagen.

Jammer, zegt Robbert Jan van der Veen van ECHO Urban Design. Hij ziet al jarenlang toe hoe de overheid de verantwoordelijkheid voor het stedenbouwkundig ontwerp loslaat, met alle gevolgen van dien. ‘Gemeenten maken omgevingsvisies en ontwikkelkaders en de markt vult die in met "buurten". Daardoor blijven stedenbouwkundige postzegels over. Het gevolg: een versplintering van het stedelijk landschap.’

Juist in een verdichtende stad is nu belang aan samenhang door grip op de details te hebben. Een taak voor de overheid, zegt Van der Veen, om te zorgen voor ‘goede overgangen tussen gebouw en buitenruimte'. Ook pleit hij ervoor architectenbureaus een grotere verantwoordelijkheid te geven als bouwvrouw en -heer, zodat zij regie houden op ontwerp, kwantiteit én kwaliteit.

Veel leesplezier!

Reinoud Schaatsbergen

Reinoud Schaatsbergen

Vakredacteur stedenbouw

Reinoud Schaatsbergen is schrijver en redacteur. Binnen de Architect is hij vakredacteur stedenbouw, met specifiek aandacht voor gebiedsontwikkelingen, landschapsarchitectuur en de maatschappelijke impact van (stedelijke) omgevingen.

Ideeën, vragen of opmerkingen? Mail naar reinoudschaatsbergen@vmnmedia.nl

Beeld Jeroen Musch

Van 'louter functioneel' naar een mooi gemaakte stad

Al wekenlang loop ik met de vraag rond of stedenbouwkundige plannen wezenlijk zijn veranderd in het afgelopen decennium. Na Robbert-Jan van der Veen en Anne Seghers doet nu ook Rients Dijkstra een duit in het zakje. Allen antwoorden ze volmondig 'nee' op de vraag, al plaatsen ze wel vraagtekens bij de processen rondom die plannen. Dáár zit het pijnpunt, benadrukt Dijkstra.

De chemische fabriek Albemarle, die al 120 jaar in Amsterdam-Noord staat en tegen het Hamerkwartier grenst. Beeld Shutterstock

Symbiose speelt een sleutelrol in succesvolle woon-werkgebieden

Eerder dit jaar bezocht ik het Hamerkwartier in Amsterdam en sprak ik met supervisor Kristiaan Borret en projectmanager Bas van Rossum. Enthousiast deelden ze hun ambitieuze plannen voor het voormalige industriegebied, waar wonen, werken én industrie in een stadse mix moesten samenkomen. Het klonk haast te mooi om waar te zijn. Nog geen maand later liepen de plannen volledig spaak.

Het plein Svampen rondom de door Klas Anshelm ontworpen Malmö Konsthall. Beeld Sebastian Oddner

Er is behoefte aan een geweten van onze steden

Ontwerpen in goed dialoog. Na mijn interview met Jan Nauta over de Nederlandse aanbestedingscultuur is die uitspraak bij mij blijven hangen. Hij is met zijn bureau uitgeweken naar België omdat hij voor Nederlandse aanbestedingen niet 'de juiste cijfers' heeft. Risico's mijden lijkt voor opdrachtgevers belangrijker dan te kiezen voor vertrouwen en kwaliteit.

Voorbeelduitwerking van de hoogbouw in het Hamerkwartier aan de hand van een maquette. Beeld gemeente Amsterdam

Onvoltooide steden en ecosystemen met een 'stem'

Een paar weken terug sprak ik met Wouter Veldhuis, Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving, voor onze nieuwe podcast 'Over Architectuur Gesproken'. Ik stelde hem wat vragen over groeikernen en zo kwam ook de term onvoltooide stad voorbij. 'Een stad is nooit klaar, Reinoud', zei Veldhuis daarop terecht.