Projecten

De Franse architect François Roche verwierf grote bekendheid door zijn kritiek op de moderne samenleving, in het bijzonder door zijn houding tegenover het klimaat. Volgens Roche laat de architectuur zich niet herleiden tot een keuze tussen vorm en functie. Tal van andere overwegingen spelen hierbij een rol. Het leidende beginsel is niet de functie, maar het gebruik dat van een gebouw wordt gemaakt. Met deze opstelling levert Roche een krachtige bijdrage aan de renaissance in het ontwerpen met natuur.

De Bank of America laat in het hartje van Manhattan een groene kantoortoren bouwen met diverse 'nieuwe' technieken, waaronder een van de eerste warmtekrachtcentrales in New York. De meerkosten worden niet terugverdiend met energiebesparing. Maar de opdrachtgevers zouden geen Amerikanen zijn als ze niet precies wisten waarmee dan wel: de productiviteit van de werknemers stijgt naar verwachting met tien à vijftien procent.

Gebouwen die geheel recycleerbaar zijn en meer energie opwekken dan ze gebruiken, zijn nog zeldzaam. Ingenieursbureau Search bezit sinds kort een dergelijk kantoor- annex laboratorium- en opleidingsgebouw. Het bureau, dat duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan, greep de behoefte aan een nieuw onderkomen in Amsterdam aan als een kans om de bedrijfsfilosofie zichtbaar uit te dragen en om te experimenteren met duurzame bouw- en installatietechnieken. Een vergelijkbaar gebouw in Heeswijk-Dinther is in aanbouw.

De vormgeving van gebouwen is steeds vaker onderdeel van de 'corporate identity'. Dit leidt tot expliciet vormgegeven, op maat gesneden kantoorgebouwen met de uitstraling van de organisatie die ze huisvesten. Hoe maak je echter een ontwerp voor een bedrijf dat slechts beperkte tijd gebruik zal maken van zijn nieuwe onderkomen, zonder dat je vervalt in een saaie generieke architectuur?

In een kantoorgebouw uit de jaren zestig moest Marlies Rohmer op een duurzame en degelijke manier een aantrekkelijke en flexibele werkomgeving realiseren. Ze kwam met een eigenzinnige oplossing waardoor de huisvesting van diverse overheidsinstellingen en werkmaatschappijen een ruimtelijk karakter kreeg. Het programma vroeg om een klassiek cellenkantoor met afgescheiden wanden tussen de kamers en de gangen. De overmaat in het gebouw maakte het mogelijk de brede gangen als semi-publieke ruimtes in te richten.

Het nieuwe onderkomen voor een reclamebureau aan de Herengracht in Amsterdam was een labyrintische samenvoeging van gebouwen uit verschillende perioden. Door deze knoop te ontwarren, slaagde NEXT erin ruimtelijkheid in het gebouw te creëren, zonder vierkante meters in te leveren. Daarnaast is een effectief hart gerealiseerd, bestaande uit dubbelhoge en ten opzichte van elkaar verschoven ruimtes. Door deze stapeling van functies ontstaan diagonale zichtlijnen, die de openheid in de werkomgeving vergroten.

De beschermde status van monumenten zorgt bij herbestemming vaak voor ingrepen die niet in overeenstemming zijn met de eisen die hedendaagse gebruikers stellen. In hun ontwerp voor de Raad van State is Merkx+Girod zowel voorzichtig als pragmatisch omgegaan met de panden die moesten worden samengevoegd tot een geheel. Door alle latere aanbouwsels langs een rechte lijn weg te snijden, is ruimte ontstaan voor een nieuwbouw die de verschillen tussen de historische panden in één gebaar weet te overbruggen.

De sleutel tot het succesvol tot stand brengen van een bouwproject is overleg. Een projectontwikkelaar praat met opdrachtgevers, met overheden, met uitvoerders, met leveranciers en met collega's. Vaak worden plannen in teamverband uitgewerkt. In de door Fokkema gerealiseerde kantoorinterieurs voor de Rotterdamse projectontwikkelaars OVG en Kristal, zowel in huisvesting als in imago totaal verschillende bedrijven, zijn plekken voor overleg daarom de blikvangers.

De sleutel tot het succesvol tot stand brengen van een bouwproject is overleg. Een projectontwikkelaar praat met opdrachtgevers, met overheden, met uitvoerders, met leveranciers en met collega's. Vaak worden plannen in teamverband uitgewerkt. In de door Fokkema gerealiseerde kantoorinterieurs voor de Rotterdamse projectontwikkelaars OVG en Kristal, zowel in huisvesting als in imago totaal verschillende bedrijven, zijn plekken voor overleg daarom de blikvangers.

De bouw van het Nederlandse hoofdkantoor van softwaregigant SAP bood Hans Goverde de gelegenheid om het concept van het moderne kantoorgebouw door te ontwikkelen. De opdrachtgever vroeg om een kantoor dat de bedrijfsfilosofie weerspiegelt. Dit is gelukt zonder in modieuze retoriek te vervallen.

Voor het hoofdkantoor van een internationale organisatie ontwierp projectarchitect John Bosch een echte blikvanger die de grootstedelijke ambities van de locatie en het bedrijfsprofiel weerspiegelt. Onderlinge communicatie en transparantie hebben ook hun weg gevonden naar het interieur, waar verticale vides zorgen voor mogelijkheden tot ontmoetingen en zichtlijnen tussen verschillende werkvloeren.

Voor de leerlingen van het Tender College in Heemskerk, kinderen met een leerachterstand of -problemen, ontwierp Spring architecten een omgeving met zowel vervreemdende als geruststellende elementen. Deze tegengestelde sferen leveren samen een inspirerend toevluchtsoord op. Een lastig aspect bij het ontwerpen van een onderwijsgebouw is het creëren van een beschermde, veilige en tegelijkertijd speelse en uitdagende wereld voor de leerlingen.

Tussen een aantal woningen achter de Grote Woerdlaan in Naaldwijk staat een vreemde eend in de bijt: de gashouder uit 1927 van de Haagsche Maatschappij voor Gasdistributie. Deze 'natte telescopische' gashouder is een van de laatste twee in Nederland en een rijksmonument. HET architectenbureau wist het leegstaande industriële pand te transformeren tot een geschikte werkomgeving, met gewaagd ogende maar feitelijk eenvoudige ingrepen.

In ons land verschijnen, naar Noord-Amerikaans model, steeds meer grootschalige winkelcentra aan de uitvalswegen van steden. Deze centra lijken vaak het meest op willekeurig rondgestrooide dozen, die zich weinig van de context aantrekken. Het Betty Blue complex onderscheidt zich hiervan met een expressief uiterlijk en een integraal ontwerp van bouwvolume en buitenruimte. Ondanks de flexibele modulaire opbouw oogt het complex specifiek ontworpen voor zijn gebruikers.

Op een lastige kavel heeft Heren 5 architecten een appartementencomplex gerealiseerd dat op overtuigende wijze de kleinschalige architectuur in de wijk het hoofd biedt, zonder deze te overschaduwen. Tegelijkertijd vormt het een overgang naar de enorme schaal van het daarachter gelegen onderzoeksinstituut Marin.

Dominique Perrault pakt het uitgebreide programma voor een nieuw campuscentrum met een rigoureus, doch sculpturaal gebaar aan. Zijn winnende prijsvraagontwerp voor de bestaande campus van Seoul's Ewha Womans University vormt een glooiend communicatietapijt verzonken in de natuurlijke helling van het campusterrein. Opengesneden ontvouwt zich in deze vallei een veelzijdige mix van activiteiten.

Het Conservatorium van Amsterdam, is een van de grootste en meest veelzijdige in Nederland. Het nieuwe gebouw, geopend door de Koningin, bestaat uit een zwevend volume met oefenruimtes, gelegen boven een spelend hart waarin studenten uiteenlopende concerten houden en gebruik maken van de vele voorzieningen. Dit hart vormt een plein waar het sociale leven van de academie zich op vanzelfsprekende wijze concentreert en etaleert.

In de New Yorkse stadswijk Queens is dit jaar een stadsboerderij ingericht. Deze installatie met landelijke genoegens belichaamt volgens de makers de hoop op een betere en andere toekomst. Stedebouw is in deze optiek niet langer een zaak van massaproductie, maar van lokale interventies. En passant wordt de rol van New York City als stedelijk laboratorium onderstreept.