Mijn zoektocht naar een voorbeeld van een goede tender eindigde vorige maand bij de Campus Esserberg in de gemeente Groningen. Dat project stak er met kop en schouders bovenuit doordat het teleurstelling bij alle deelnemende architecten beperkte, in tegenstelling tot veel andere tenders. Welke lessen kunnen we daaruit trekken?
Een van de belangrijkste drijfveren van tuinarchitect Mien Ruys was het streven naar kwalitatief hoogwaardige buitenruimten voor iedereen. Haar functionele kijk op groen resulteerde in talloze parken en openbaar groen met een pragmatisch karakter. Een gedachtegoed dat vandaag de dag actueler aanvoelt dan ooit.
Net nu biobased bouwen op steeds grotere schaal wordt toegepast en hout geen niche product meer is komen er nieuwe brandnormen. De aanleiding voor deze brandeisen waren zorgen bij politici over hoogbouw in hout, maar inmiddels gaat de discussie over brandrisico's van houtbouw in veel bredere zin. De vraag is of dat terecht is.
Wekenlang heb ik tevergeefs gezocht naar een voorbeeld van een goede tender. Ik ging te rade bij meerdere architecten, maar vrijwel iedereen verwees mij naar een aanbesteding waar ze toch niet helemaal tevreden over waren. Staat het er echt zo slecht voor met de aanbestedingscultuur?
Hout is als bouwmateriaal al jaren met een opmars bezig en speelt in steeds meer gebouwen een hoofdrol. Maar ook andere biobased materialen worden vaker en op een steeds grotere schaal toegepast. Zo worden gebouwen gezonder geïsoleerd met stro, houtvezel of cellulose en worden biobased materialen gebruikt als gevel materiaal, al dan niet dragend.
Het Belgische architectenbureau BC architects & studies ontwerpt vanuit een ideologie van ecologische verantwoordelijkheid, sociale inclusie en waardering voor lokale bouwculturen. Binnen dit gedachtengoed leverden ze onlangs het project de Herderin op in Antwerpen. Hier maakt een arbeiderswoning plaats voor een nieuw pand waarin twee werelden samenkomen: een atelierruimte en de leefwereld van een jonge vluchteling uit Somalië.
'Het ontwerpplezier spat er van af', schrijft Emmanuel van der Beek over de Kop van de Boezem, het nieuwste project van Happel Cornelisse Verhoeven en het eerste woongebouw in hun thuisstad Rotterdam. Met bakstenen kolommen, vensterbanken en lateien van gestraald beton en een fries van verzonken baksteen. De gevel lijkt te zeggen: 'Laat architecten toch ontwerpen!' aldus Van der Beek.
'Via een open procedure publiek werk aanbesteden, creëert een kansenveld voor architecten. Maar de voorwaarden waaronder zo'n aanbesteding wordt uitgevoerd, kloppen vaak niet.' Door deze woorden van Jan Peter Wingender van Office Winhov ben ik diep in het konijnenhol van de tendercultuur gedoken.
