Projecten

Moskeeën in Nederland zijn er in twee soorten: heimweehuizen, refererend aan historische voorbeelden, en verborgen gebedsruimtes in leegstaande scholen en voormalige kerken. Marlies Rohmer heeft in Amsterdam Oost gekozen voor een andere aanpak door het gebouw in te passen in de bestaande stedebouwkundige structuur, maar het tegelijkertijd als openbaar gebouw herkenbaarheid mee te geven. Dit resulteerde in een uniforme sculpturale baksteengevel die verhaalt over het leven erachter.

Het Olympische tenniscentrum in Madrid weet indruk te maken zonder daarbij een beroep te doen op enig architectonisch of formeel gebaar. Het lijkt een volgende stap in de ontwikkeling van het oeuvre van de Franse architect Dominique Perrault, die zijn voorliefde voor onopvallende materialen en perfecte uitvoering hier tot een hoogtepunt brengt. Alle schaalniveaus in het gebouw werken samen om een effect te orkestreren dat is afgestemd op de gebruikers en het tijdperk van nieuwe media.

Acht jaar geleden verrees de hoofdvestiging van de Ichthus Hogeschool op de Kop van zuid, een ontwerp van Erick van Egeraat Associated Architects. Toen in 2003 de hogeschool fuseerde met een aantal partnerscholen en onder de naam INHolland verder ging, ontwierp Egeraat ook de nieuwbouw. Interieurarchitecten van Hollandse Nieuwe wisten de schaal van het gebouw terug te brengen tot die van een Rotterdams stadspark, waar studenten leren en elkaar ontmoeten in een herkenbare en eigentijdse omgeving.

Het nieuwe Bijlmer Parktheater in Amsterdam Zuidoost huisvest vier theatergroepen die onderling sterk verschillen en eigen eisen stellen aan de vorm en het gebruik van de ruimtes. Architect Paul de Ruiter voorzag de grote zaal van een flexibel systeem, waarmee alle gewenste opstellingen zijn te realiseren.

In de Vinex-wijk Leidsche Rijn in Utrecht proberen vele huizen zich te onderscheiden, maar dat is maar één woning echt gelukt. De smalle latten van Western Red Cedar waaruit het geheel is opgetrokken en de raamopeningen die als priemende ogen op de omgeving uitkijken, maken dat het ontwerp de aandacht trekt. Het silhouet verwijst naar het archetypische huis. Het is Rocha Tombal Architecten gelukt een strakke architectuur te realiseren die nergens aan kracht verliest dankzij de zorgvuldige detaillering.

Temidden van een gevarieerde mix van lage en hoge woningbouw en commerciële functies in Tokio's Aoyama torent een monoliet 'niemands' gebouw dat zijn functie expliciet in het midden laat. De architect Jun Aoki wilde een gevel maken die niet verwijst naar het gebruik van het gebouw, maar die de rol van het gebouw in het stedelijk landschap ter discussie stelt. Door de toren vorm te geven als een uitgegraven rots, probeert hij de toekomstige identiteit ervan in het monotone stadslandschap in Tokio veilig te stellen.

Uitkijktorens werden vroeger gebouwd om de wijde omtrek te bewaken. In de negentiende eeuw werd de toren echter een populaire bestemming toen het werd geïntroduceerd als een wetenschappelijk middel om de omgeving te doorvorsen. Zo gebruikte de Schotse stedebouwkundige Patrick Geddes het uitzicht om inzicht te krijgen in de gelaagdheid van de stad. De beleving was daarbij niet relevant in tegenstelling tot de uitkijktorens die tegenwoordig als toeristische attractie dienst doen. Het uitkijkplatform van de Bostoren op landgoed Schovenhorst ontworpen door Bjarne Mastenbroek van SeARCH is zelfs een trouwlocatie. Of alle genodigden boven komen, is alleen de vraag.

Zestig jaar lang was het Neues Museum in Berlijn niet meer dan een ruïne blootgesteld aan wind en regen. Eind twintigste eeuw besloot Berlijn het gebouw dan toch te renoveren. Na het uitschrijven van een prijsvraag selecteerde de stad het plan van David Chipperfield. De kracht van zijn ontwerp ligt in de gevoeligheid waarmee hij omgaat met de grote gelaagdheid van het complex. In oktober wordt het museum opnieuw voor het publiek geopend en is daarmee het derde gerenoveerde gebouw op het Museuminsel.

In de architectuur wordt overmaat vaak aangehaald als belangrijke factor voor de toekomstbestendigheid van een gebouw. Voor een architectuurfaculteit in Nantes heeft Lacaton & Vassal een constructiemethode ontwikkeld die de gebruikers zoveel mogelijk vrijheid biedt tegen minimale kosten. Zo is een genereus gebouw ontstaan, waarvan het robuuste casco en de flexibele invulling meerdere generaties gebruiksgenot garanderen.

Vanuit de westerse wereld wordt veel kritiek geuit op China's consumptie van grondstoffen. Minder aandacht is er voor het feit dat in China veel innovaties plaatsvinden die een nieuwe manier van bouwen aanmoedigen. Met de Linked Hybrid in Beijing toont Steven Holl Architects aan dat klimatologische, economische en sociale duurzaamheid zijn te verenigen binnen een totaalconcept.

De Parijzenaar Éduard François ontwerpt gebouwen die vanuit de beleving van gebruikers, onorthodoxe en duurzame architectuur opleveren. Het 'immeuble qui pousse' oftewel het woongebouw dat groeit, werd door de regering in 2000 naar voren geschoven in een campagne over architectuur die bijdraagt aan de kwaliteit van het leven. Ook Eden Bio, een woonblok in het levendige twintigste arrondissement, is door de autoriteiten in Parijs als voorbeeldproject omarmd. In het woonblok is het letterlijk groen maken van de architectuur niet het doel, maar een middel om de identiteit van de buurt te versterken.

De meest logische volgorde waarin behandelaars en cliënten zich kunnen bewegen van de publieke ruimtes naar de kamers waar privacy is gewenst, diende als uitgangspunt voor het interieurontwerp van een orthopedische groepspraktijk. Het programma bevatte verschillende functies en daaraan verwante intimiteitsniveaus en wilde verschillende gebruikers onderbrengen in een gemeenschappelijk geheel. PUUR interieurarchitecten zette kleur in om een evenwicht tussen open en gesloten ruimtes en publiek-private circulatie te bereiken: de spreekkamers zijn licht en neutraal, terwijl kleur en decoratie de orthopedische ruimtes kenmerken.

Wat gebeurt er als je je gebouw laat ontwerpen door mensen die vooral ervaring hebben met visionaire interieurs, mediale omgevingen en tijdelijke bouwwerken? Dan krijg je een gebouw waarin het gebruik van decoratieve elementen niet wordt geschuwd. De spinnenwebachtige pilaren en pilasters van de Leonardo Glass Cube dienen puur als versiering. Om dit te kunnen realiseren is echter een uitgekiende constructie bedacht.

Aan de rand van een voor Europa uniek natuurgebied biedt natuurbelevingcentrum De Oostvaarders een weidse blik op steeds ongerepter wordende, door mensen aangelegde natuur. De zwarte houten sculptuur van Drost en van Veen architecten laat met een overstek van acht meter in kruislings verlijmd hout de grenzen zien van de Nederlandse bouwervaring op dit gebied. Zowel kinderen als architecten kunnen er iets leren.

Een vliegveld in de achtertuin is natuurlijk reuze handig, maar dat alleen was niet voldoende om Microsoft te laten tekenen als hoofdhuurder van een nieuw kantoorgebouw in Schiphol. The Outlook moest tevens beschikken over brede beuken met een minimum aan kolommen, een grote verdiepingshoogte en vrij uitzicht. Een kolfje naar de hand van architectenbureau cepezed, dat graag intelligente constructies bedenkt. Het programma van eisen ging gepaard met nijpende stedelijke randvoorwaarden en een grote tijdsdruk.

Bedrijventerreinen zijn velen een doorn in het oog. Ze ontberen kwaliteit, ontsieren het landschap en verhogen de filedruk door hun ligging langs snel- en uitvalswegen. Desondanks worden in Nederland bedrijventerreinen nog steeds volgens het oude recept aangelegd. De bestaande eigenschappen van het landschap worden daarbij vaak genegeerd. Het realiseren van kwaliteit gebeurt niet via landschap of stedebouw. Beeldkwaliteitplannen moeten ondernemers verleiden tot een minder saaie grijze doos. Maar is de kwaliteit van een bedrijventerrein te redden met architectuur? In Groningen zou je het bijna geloven.

Porsche heeft een nieuwe, bijzondere plek voor zijn persconferenties: bovenop het dak van haar eigen museum. In het gebouw draait het om de scheidslijn tussen het bedrijf en de openbaarheid: om de geënsceneerde overdracht van een auto aan een eindafnemer en om een bedrijfsmuseum als toonkamer van een trotse firma. Nadat Daimler in Stuttgart met zijn Mercedes-Benz Museum het initiatief heeft genomen, volgt Porsche met een bijna net zo spectaculair museum.

Een school ontwerpen die tegelijkertijd een symbool voor de stad is. Dit was de lastige opgave waar Wolf D. Prix van Coop Himmelb(l)au zich voor gesteld zag bij de opdracht voor het nieuwe Central Los Angeles High School #9. Omdat beide aspecten zich op verschillende schaalniveaus bewegen, is de aantrekkelijke campus zowel wat betreft haar functionaliteit als haar rol als propagandamiddel voor de stad een wisselend succes.