De toekomst begint bij wat er al is
Duurzaamheid is meer dan technologie - het is een houding. Deze drie verhalen illustreren hoe de toekomst van architectuur niet ligt in nieuwbouw, maar in het zorgzaam doorbouwen op het bestaande.

Eind jaren zestig keerde Willem Sandberg zich tegen de toenemende steriliteit in musea. Als directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam plaatste hij kamerplanten tussen de Mondriaans. Zo werd het museum geen tempel, maar een huiselijke plek waar kunst en publiek elkaar ongedwongen ontmoetten. Zestig jaar later, nu onze wereld steeds meer clean en af lijkt, is zijn gebaar verrassend actueel.

Duurzaamheid is meer dan technologie - het is een houding. Deze drie verhalen illustreren hoe de toekomst van architectuur niet ligt in nieuwbouw, maar in het zorgzaam doorbouwen op het bestaande.

Weet jij nog welk bureau onlangs drie nieuwe partners verwelkomde? Of wie zei: 'We bouwen voor de sloop'? En waar vind je de duurzaamste transformatie van Europa?

'Ik ben een relatief jonge vrouw met een buitenlandse achtergrond. Ik moet tien keer harder werken, en tien keer meer laten zien om te overtuigen', aldus Mira Nekova van Time to Access. Michelle Gulickx interviewde haar voor onze rubriek Mevr. De Architect. Sinds haar nominatie voor de ARC21 Jong Talent Award staat ze op mijn radar.

Ard Hoksbergen kreeg de opgave een school te ontwerpen die niet op een school lijkt. Zonder gangen, kluisjes en lokalen. Xplore geeft onderwijs volgens het agora-model (Grieks voor marktplein). Leerlingen zitten niet in klassen, maar in deelscholen en coachgroepen. Elke groep heeft zijn eigen ruimte met schuifwanden naar de ruimtes van andere groepen.

Het Pantheon in Rome is een plek die je bijblijft. Bijna tweeduizend jaar oud met een legendarisch betonnen koepeldak. Al meerdere keren wandelde ik van het voorplein, via het woud van Korinthische zuilen naar de rotunda. In deze ronde ruimte restte het ademloos gadeslaan van het zonlicht dat door de opening bovenin als een kolom van licht de ruimte in viel. De wijze waarop de Romeinen de natuur vingen in een perfecte vorm, staat in mijn geheugen gegrift. Ik las ooit ergens dat deze sublieme ruimtelijke ervaring de jonge Philip Johnson ertoe bracht om later zelf architect te worden.

'Het zou goed zijn om collectief te stoppen met het ophemelen van de Belgische prijsvraagcultuur', reageerde Gert Kwekkeboom via Instagram op mijn column van een maand geleden. Hierin schreef ik dat er bij onze zuiderburen meer ruimte is voor experiment en aandacht voor goed opdrachtgeverschap, mede dankzij de ontwerpprijsvragen die de Vlaams Bouwmeester organiseert.

Architectuur draait niet alleen om muren maar om levensvormen. Deze drie recente projecten tonen dat gebouwen vandaag steeds meer ademen, voelen en herinneren. Niet letterlijk, maar in de manier waarop ze zich verankeren in hun omgeving: ecologisch, cultureel en emotioneel.

