Projecten

De nieuwe inrichting van stadsdeelkantoor De Baarsjes in Amsterdam moest de persoonlijkheid van de organisatie reflecteren: transparant, flexibel en laagdrempelig. NwA architecten heeft dat vertaald in een helder en fris ontwerp zonder opsmuk. Niet het beeld, maar de ruimte staat centraal. Dit resulteerde in twee verdiepingen met open kantoortuinen. Glazen wanden met fotoprints van beelden uit het stadsdeel geven karakter aan de kernen.

Het Belgische farmaceutische bedrijf Omega Pharma maakt een fikse groei door. Dat is gevierd met de bouw en ingebruikname van een nieuw hoofdkantoor in het Vlaamse Nazareth. Het gedistingeerde uiterlijk van het gebouw is een directe afgeleide van de uitgekiende energiehuishouding. Voor een gezond binnenklimaat is gebruikgemaakt van zowel passieve als actieve systemen, die binnen en buiten het beeld bepalen.

De architectuur van Almut Grüntuch-Ernst en Armand Grüntuch doet een beroep op de zintuigen. Om vormen en ruimtes een gevoelsmatige lading te geven, maken zij gebruik van kleur. Niet alleen als vlakvulling of ruimtelijk oriëntatie-middel, maar ook als lichtfilter. Terwijl zij zich in hun eerdere werk voornamelijk bedienden van gekleurde glasvlakken, slaan ze bij de Bürgelschool een nieuwe weg in, met een zwevende bouwmassa, een metallic kleurfilter en een verscheidenheid aan perforaties.

Verscholen achter de gevels van Antwerpen-Noord liggen oude pakhuizen en fabrieken op slecht toegankelijke binnenterreinen. Ze zijn in onbruik geraakt maar verkeren vaak in goede staat. In de wijk Seefhoek verbouwde architectenbureau Verdickt & Verdickt een pakhuis en een woonhuis tot appartementen en het eigen kantoor. Het project legt de mogelijkheden bloot die de ruimte achter de gesloten straatgevels biedt.

In 1972 realiseerde architectenbureau Du Pon en Van Mourik in opdracht van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders het Smedinghuis. Midden in de legepolder werd het eerste kantoorgebouw van Lelystad gebouwd. Na een verwoestende brand koos projectarchitect Jules van Vark voor een integere renovatie. Hij heeft de architectuur van Du Pon en Van Mourik opnieuw geïnterpreteerd, zijn vocabulaire hier door laten inspireren en de hedendaagse technische eisen en programmatische wensen zorgvuldig ingepast.

Het doorsnee schoolinterieur bestaat allang niet meer uit een lerarenkamer, aula en lokalen. Sportcampus Leidsche Rijn in Utrecht, door Wiel Arets Architects, is daar een goed voorbeeld van. Hierin vinden niet alleen twee scholen onderdak, maar ook een sporthal en een cultureel centrum. Daarom plaatste Arets deze functies letterlijk en figuurlijk centraal in het ontwerp. Zo vormt SLR een knooppunt van actie voor de hele wijk. Ook qua uitvoering is het een typisch Arets-ontwerp: strak en sereen, met veel glas en beton. Het resultaat is een streng en hufterproof interieur.

Vroeger kwam kleur in de architectuur grotendeels voort uit traditionele bouwwijzen. Tegenwoordig kan elk onderdeel van een gebouw worden voorzien van de kleur die een architect wenst. De beslissing om een bepaalde kleur aan te brengen is meer een bewuste keuze geworden. De brandweerkazerne die De Smet Vermeulen architecten ontwierpen in Wespelaar ontstijgt het traditionele gebruik van de kleur rood voor het ex- en interieur van het gebouw om een synthese van kleur, architectuur en design te bewerkstelligen.

Het huidige wonen is sterk geëvolueerd. Een huis en vooral een interieur zijn tegenwoordig een verlengstuk van de levensstijl van de bewoner. Je bent hoe je woont. In de omgeving van Brussel realiseerde de jonge Belgische architect Luc Binst tot nu toe zo'n vijftien woningen. Het huis met praktijkruimte dat hij voor zichzelf in Humbeek realiseerde, is een samenvatting van zijn kunnen, maar is ook te beschouwen als zijn visitekaartje.

Aan de rand van de uitbreidingswijk Stripheldenbuurt in Almere zijn binnen een buurtenscheidende groengordel 36 verandawoningen gerealiseerd. Het project weet zich te onderscheiden van omringende wijken door een robuuste vormentaal en de vervanging van eigen tuinen door een collectief erf.

Het is een project van uitersten, de nieuwe BMW Welt in München die zich uitstrekt over een oppervlakte van bijna 16.000 vierkante meter en dat een bruto volume heeft van 470.000 kubieke meter. Het ontwerp van Coop Himmelb(l)au dat als geen ander lichtheid en transparantie uitstraalt, won in januari 2001 de prijsvraag die was uitgeschreven door de autofabrikant. Wolf D. Prix beschreef zijn voorstel als een 'wolk' en een 'wervelstorm', die het BMW mogelijk maakt om zijn merk en producten op een weergaloze wijze te presenteren.

De auto is voor de moderne mens onontbeerlijk, maar tegelijkertijd een bron van ergernis. Ze vervuilen de lucht en het straatbeeld, en zijn een gevaar voor spelende kinderen. Om een wijk autovrij te maken moeten belangrijke ontwerpbeslissingen worden genomen. Scherf 13 in Leidsche Rijn is daarvan een voorbeeld.

Het interieur van het Holland Casino Zandvoort was door verschillende verbouwingen en uitbreidingen onoverzichtelijk en complex. Het Amsterdamse bureau Concrete ontwierp een compleet nieuw interieur en schiep helderheid in de chaotische plattegrond. Bestaande muren zijn verdwenen achter nieuwe gekromde wanden, die de casino-ervaring tot één geheel smeden.

Het oorspronkelijke ontwerp van Jo Coenen voor de toren aan de Smalle Haven in Eindhoven had een dragende gevel van beton en kleine ramen om de plattegronden vrij indeelbaar te houden. De opdrachtgever wilde de vrije plattegronden behouden, maar wenste tegelijkertijd een grotere transparantie. De architect heeft daarom de dragende gevel in stand gehouden, maar de visuele belemmering van het uitzicht rigoureus geminimaliseerd.

In de woningbouw gaat het steeds meer om de vraag hoe de structuur kan worden afgestemd op het gebruik. Een woning moet voor enige tijd meegaan en de bewoners een dak boven het hoofd bieden. Tegelijkertijd moeten de mensen er het leven kunnen leiden dat ze voor ogen staat. De bezoekers en de andere stromen die het huis in en uitgaan, mag niets in de weg gelegd worden.

Komt het nog goed met de zo verguisde, maar broodnodige Vinex-wijken? Dwingen het zware programma, de krappe kavels en andere beperkende factoren tot een fantasieloze invulling? In de Watertuinen in 's-Hertogenbosch laat Liesbeth van der Pol zien dat het ook anders kan. Met zichtbaar plezier heeft ze de 'postzegels in het water', bestaande uit krappe kavels op kunstmatige eilanden, getransformeerd tot een spannend, bijna on-Nederlands buurtje. De stralend witte woningen staan schaamteloos mooi te zijn.

Door de nieuwe kantorenwijk Het Beatrixkwartier loopt de Randstadrail. De inpassing van het lightrailtraject vroeg bijzondere aandacht. Het bureau Zwarts & Jansma Architecten zocht naar een functionele maar ook elegante oplossing. Zij ontwierp een hybride constructie die licht en lucht toelaat op het maaiveld, waardoor de voetganger de Beatrixlaan als een geheel blijft ervaren.

In korte tijd een nieuw hoofdkantoor inrichten, zonder de mogelijkheid plafonds, wanden of meubilair te wijzigen, is geen gemakkelijke opgave. Het Amsterdamse bureau Hofman Dujardin koos voor een bijzondere oplossing in hun ontwerp voor printerfabrikant Ricoh Europe: de pantry, de vergader- en de rookruimtes en de concentratiewerkplekken brachten zij onder in flexibele, kleurrijke units. Dankzij deze mini-interieurs konden zij de ruimte tot in de details beheersen.

Aan de noordrand van Essen ligt mijnbouwbedrijf en kolenfabriek Zollverein. In 1989 zou het uit 1932 daterende complex worden gesloopt maar nu staat het op de werelderfgoedlijst en is het reusachtige terrein veranderd in een kunst- en designpark. Een masterplan van Rem Koolhaas uit 2001 voorzag in dienstverlenende bedrijven in een ring rond de oudbouw. Een van de drie 'attractors' , de onlangs opgeleverde designacademie door SANAA, getuigt van buitengewone ruimtelijke en constructieve oplossingen.