Proeftuin Erasmusveld, Den Haag - Workshop architecten

Gebouwen W2 en W3 zijn nadrukkelijk familie van elkaar en bieden plaats aan 65 sociale zorgwoningen en 71 middeldure huurwoningen. Ze maken deel uit van "Proeftuin Erasmusveld", een nieuwe experimentele woonwijk. De stedenbouwkundige opzet is een parkachtige omgeving met grondgebonden woningen in 'velden', en daartussen een aantal grotere blokken met gestapelde woningen, waartoe W2 en W3 behoren. Volgens het beeldkwaliteitsplan moesten de blokken 'robuust en stenig' zijn '..met rechte hoeken'.

(Beoogde) aanpak

Om aan gevraagde beeldkwaliteit te voldoen, in combinatie met budgettaire randvoorwaarden van sociale woningbouw en middenhuur, is gekozen voor een ontwerp met een grote mate van herhaling. De basis van het gevelontwerp vormt een fragment dat in het totale plan 335 keer wordt herhaald. De grote mate van herhaling heeft het plan betaalbaar gemaakt. Bovendien hebben we het ene fragment heel zorgvuldig uit kunnen werken in vorm van een zelfdragende metselwerk gevel.

Samenwerking met andere disciplines

Voor het uitwerken van de zelfdragend metselwerk gevels is samenwerking met adviesbureau Vekemans essentieel geweest. In nauw overleg is de gevel uitgewerkt en zijn de voorwaarden mbt steenkeuze en metselwerkverband vastgesteld. Wat betreft stedenbouwkundige opzet en landschap op grote schaal is samenwerking met BURA en Flux onderdeel geweest van de winnende inzending voor open oproep Proeftuin Erasmusveld (2016). In opdracht van BPD is in latere fase RRog belast met ontwerp van het landschap.

Duurzaamheid

De zelfdragende metselwerk gevels zorgen voor minimale koudebrug-onderbrekingen van de thermische schil, zogenaamd Brick-beng. Daarnaast is Proeftuin Erasmusveld ambitieus op gebied van duurzaamheidsprestaties. De woningen hebben een individuele warmtepomp, wtw, hoge isolatiewaardes en HR++-glas gevat in aluminium kozijnen. De daken zijn voorzien van pv-panelen, weggewerkt achter de dakrand. De zonbelaste gevels zijn voorzien van zonwering. In de blinde gevels zijn nestkasten opgenomen.

Materiaal en techniek

Meest prominent is de rationele metselwerk gevel. Door deze in zelfdragend metselwerk-vlakken uit te werken hebben we die kunnen realiseren zonder één geveldrager, latei of dilatatie. Om de gevel dragend te kunnen maken was een zorgvuldige uitwerking van het metselwerkverband nodig. Het verschil in ‘werking’ tussen de betonnen hoofd draagconstructie en de zelfdragende gevel vereist dat beiden los van elkaar kunnen moeten kunnen uitzetten. Hiervoor was heel specifieke detaillering vereist.

Maatschappelijke impact

Proeftuin Erasmusveld is het resultaat van een open oproep uit 2016 waarin werd gevraagd om invulling van een nieuwe soort woonwijk met als thema's Gezond, Stads en Samen. 'Het accent ligt naast duurzame woningen, op gezond bewegen. De voetgangerspaden en het ecolint slingeren speels door het parkachtige gebied en worden niet door wegen doorsneden. De bewoners en flora en fauna staan centraal. Met voedsel- en beweegtuinen worden bewoners uitgenodigd tot gezond gedrag.'

Fysieke impact

Gebouwen W2 + W3 vormen de tweede fase van Proeftuin Erasmusveld. Ze maken deel uit van de ecologische Erasmuszone die verbonden is met park De Uithof en verbinding maakt met de Wateringse Veldzone. Binnen deze zone laat de gemeente de natuur meer zijn gang gaan. Wild en groeiende bloemen en planten krijgen zo meer ruimte. De robuuste, rationele architectuur staat dus in contract tot de ‘losse’ inrichting van openbare ruimte, die wordt gekenmerkt door het Eco-lint en toekomstige natuurpromenade.

Opzet

Voor de tweede fase van Proeftuin Erasmusveld golden bijgestelde uitgangspunten ten opzichte van de eerste fase, waardoor het project de oorspronkelijke helderheid en samenhang dreigde te verliezen. Daarom is gekozen voor een opzet met twee gebouwen die nadrukkelijk familie zijn. Zowel qua volumeopbouw als gevelontwerp. W2 bestaat uit 2 urban villa-blokken, ontsloten via een gedeelde, ommuurde tuin. W3 bestaat uit 2 ‘in elkaar geschoven’ volumes die plaats bieden aan 65 sociale zorgwoningen.

PDF bestanden

  • workshop-architecten-zelfdragend-metselwerk-2-model-export-scaled-1

    Download
  • 230412-isometrie-exploded-view

    Download
  • plattegrond-1-500-w2

    Download
  • plattegrond-1-500-w3

    Download
  • situatie-proeftuin-erasmusveld

    Download
  • workshop-architecten-erasmusveld

    Download