Een psychiatrische kliniek in een oude kapel en het belang van architectuurkritiek
Lush Labyrinth. Beeld Flare Department

Een psychiatrische kliniek in een oude kapel en het belang van architectuurkritiek

Onlangs verscheen Violette Schönbergers bundeling van columns 'Paradijs van imperfectie. Over macht en onmacht in architectuur'. Hans Teerds recenseerde het boek waarmee Schönberger pleit voor architectuurkritiek die toegankelijk is voor iedereen. Zij vindt dat het perspectief op wat kwalitatieve architectuur is ontbreekt. En dat terwijl er zoveel ruimtelijke uitdagingen zijn: wooncrisis, verdichting, energietransitie en meer.

Op het eerste oog lijkt de collectie arbitrair, vindt Teerds, en ook Schönberger geeft dat toe in haar inleiding. Toch ontwaart de recensent een centrale vraag die de columnist in haar columns stelt: ‘Hoe bouwen we weer aan specificiteit, in plaats van de “generic city”?’

Charlotte Thomas bezocht een mooi voorbeeld van specificiteit: een oude kapel in hartje Amsterdam die Bureau Fraai transformeerde tot multiculturele psychologische praktijk. De negentiende-eeuwse kapel is het enige overblijfsel van een psychiatrische inrichting voor arme ouderen uit die tijd. Het gebouw staat middenin een wooncomplex met zorgvoorzieningen voor ouderen dat de Architekten Cie. in 2022 opleverde.

Makkelijk was het niet om de kapel uit 1866 om te toveren. Enerzijds bestond de transformatie uit het respecteren van het erfgoed, anderzijds moest er ook een nieuwe laag komen met 26 behandelkamers. Bureau Fraai bedacht daarvoor een ingetogen kleurenschema, passend bij het originele interieur. ‘Deze kleurstelling hebben we doorgetrokken tot in de details: van vloerkleed en gordijnen tot bureaustoel’, aldus Rikjan Scholten van Bureau Fraai.

Verder is de Architect met een nieuwe reeks begonnen: Stand van de stedenbouw. Nu architecten steeds vaker buiten de grenzen van een gebouw ontwerpen en landschapsarchitecten de tussenruimtes van binnenstedelijke plannen invullen, vraagt de redactie zich af: wat is de rol van de stedenbouwkundige anno 2024?

Anne Seghers van RUIMTEVOLK bijt het spits af: ‘De nieuwe toekomst die we schetsen moet zo logisch en passend zijn dat dit anderen inspireert om ervoor te gaan lopen en erin te investeren.’

Lees de must-reads van deze week!

Hanna Veltman

Hanna Veltman

Redacteur

Hanna Veltman (1998) werkt als junior redacteur bij de Architect. Ze studeerde architectuur- en kunstgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Eerder liep ze stage op de redactie van de Architect.

Vlnr: Hardlopen in Rotterdam. Beeld Iris van den Broek, Het Predikheren door Korteknie Stuhlmacher Architecten (KSA). Beeld Maurice Tjon a Tham en een openbaar toilet in Jingo-Dori Park. Beeld Satoshi Nagare

Een leefbare stad herken je aan kerken, openbare toiletten én...

Religieus erfgoed staat steeds vaker leeg. Kerkgenootschappen krimpen, vergrijzen en kunnen de zorg voor het gebouw niet meer aan. Vaak wordt daarom overgegaan tot sloop. Architect en PhD-kandidaat Charlotte Ardui stelt dat dit eeuwig zonde is, want 'vanuit hun centrale positie in de buurt ordenen, structuren en oriënteren ze'. Met drie inspirerende voorbeelden uit Vlaanderen toont ze in een artikel voor hoe (naoorlogse) kerken een belangrijke rol op wijkniveau kunnen spelen.

Beeld Pepijn Spijkers

Wat architecten doen, gaat verder dan de bouwkundige mogelijkheden...

Als er geen architecten meer zijn, worden er geen goede gebouwen meer gemaakt. Misschien een boute stelling, maar zo simpel is het. En ik geloof dat we dit als vakgemeenschap meer moeten uitdragen.

Beeld Shutterstock

Om als vakgemeenschap sterker te staan, is er maar één oplossing:...

Terwijl veel architectenbureaus het zomertendercircus achter de rug hebben, pende Reinoud Schaatsbergen 9 tips neer 'how to tender'. Dit naar aanleiding van gesprekken met Henk de Gelder, Arne Lijbers en Jan Knikker. Knikker kwam met de beste tip: doe niet meer dan wordt gevraagd. 'Het vernietigt de markt. Ze zeggen tegen hun opdrachtgever: ons werk is letterlijk waardeloos, want we doen het gratis.'

Beeld Somo Marec

De culturele waarde van architectuur openbaart zich pas echt als het...

Architecten worden niet opgeleid om te ontwrichten of verwoesten. Maar hun vakgebied wordt door anderen wel ingezet om menselijke relaties te vernietigen. Arna Mačkić noemt dit 'architectural disaster'. En ze vindt het tijd dat architecten zich hiervan bewust zijn. Zo schrijft ze in haar essay.