ARC21: Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen

Na het winnen van de internationale prijsvraag in 2003 heeft KAAN Architecten in opdracht van de Vlaamse Overheid intensief gewerkt aan het masterplan, renovatie en uitbreiding van het KMSKA. Deze ingreep brengt de oude grandeur van het museum terug door een grondige renovatie van het historische gebouw te combineren met een eigentijdse uitbreiding verborgen in de bestaande structuur.

Tekst KAAN Architecten

Een volledige revisie van het historische gebouw herstelt de intrinsieke kwaliteiten van de ruimtes door passende kleuren, materialen en herstelde routing binnen de historische zalen. Verborgen in gebouw is een nieuw verticaal museum gebouwd als een autonoom geheel, dat een contrasterende ruimtelijke ervaring biedt en een variatie aan mogelijkheden voor exposities.

_{Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Beeld Stijn Bollaert}

KAAN Architecten een team samengesteld met alle disciplines om samen, tot in de details, tot een integraal project te komen. Zo komen bijvoorbeeld in de monumentale glasplafondranden ongemerkt de klimaatinstallatie, de daglichthoeveelheid, het monumentale glas en lijstwerk, historische kleuren, draagconstructie, brandveiligheidsvoorzieningen en zelfs asbestsanering bij elkaar.

Originele kleuren, zuilen en plafondornamenten in pleisterwerk komen terug in de 19e-eeuwse tentoonstellingszalen. Ondertussen verrijst het verticale museum als een volledig autonoom geheel, gebouwd binnen de vier oorspronkelijke patio’s. Het stippelt een route vol verrassingen uit met helderwitte tentoonstellingszalen, verborgen kamers, trappen, zichtlijnen en wisselende gradaties van daglicht.

Het A-klasse museumklimaat is gericht op de zone van de kunstwerken, met lage volumes en luchtsnelheden geïntegreerd in het monument. Hiermee wordt energieverbruik tot 30% gereduceerd ten opzichte van conventionele systemen. De thermische massa van het museum, met wanden tot 70 cm dik, wordt gebruikt om het klimaat stabiel te houden. De vele daglichtzalen vermindert de behoefte aan daglicht.

_{Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Beeld Sebastian van Damme}

In de 20e eeuw onderging het gebouw veel fundamentele wijzigingen in de lay-out. KAAN Architecten heeft de basis weer teruggebracht zodat de originele samenhang tussen interne routing en axiale standsplattegrond weer is hersteld.

Het 19de en 21ste -eeuwse museum konden niet intenser verschillen. De uitbreiding gaat samen met de krachtige historische structuur zonder het monumentale karakter ervan te verloochenen. Ze belichamen een contrast in afmeting, licht en sfeer, terwijl ze zijn ontworpen om toekomstige tentoonstellingen te verwelkomen. De bezoekerservaring is onvoorspelbaar, uitdagend en in dienst van de kunst.