Toelichting door MAS architectuur - Met het ontwerp van Mytylschool De Trappenberg te Hilversum heeft MAS architectuur wederom een goed voorbeeld afgeleverd van een ontwerp dat niet alleen vóór, maar vooral mét de organisatie en haar gebruikers is gemaakt. De Trappenberg is een school voor speciaal onderwijs (SO), voortgezet speciaal onderwijs (VSO) en diplomagericht onderwijs (DGO) voor kinderen en jongeren met een lichamelijke of meervoudige beperking.
Gedurende diverse workshops met zowel leerlingen als personeelsleden uit alle lagen van de organisatie is onder leiding van MAS gezocht naar de kernwaarden van de school en de wijze waarop dit ruimtelijk vorm krijgt. Bijzondere onderwijs en werkruimtes resulteerden in multi-inzetbare ateliers. Tevens is er een volwaardige sportzaal en zwembad aanwezig.
Gebruiker en omgeving
Architect Daan ter Avest: “In de gesprekken tijdens workshops met de leerlingen bleek de locatie, in de bossen op het terrein van Merem Revalidatie, een identiteitsbepalend gegeven.” Hieraan
is invulling gegeven door vanuit de werkruimten en ateliers de relatie met de buitenwereld zo sterk als mogelijk te maken.
Onderwijsruimten op de begane grond hebben direct toegang tot het speelplein, verder zijn alle ruimten voorzien van grote raampartijen met te openen delen. Het bos kan hierdoor optimaal ervaren worden, niet alleen door het uitzicht maar ook door geur en kleur.
De vooraf beschreven onderwijsprocessen waren bepalend voor de uiteindelijke architectonische vorm. Een andere bepalende factor was het bos. De relatie met het bos en de bijzondere open plek in het bos, op de zuidzijde, maakte het mogelijk de situatie voor de nieuwbouw zorgvuldig te bepalen.
De relatie tussen lokalen, atelierruimtes en het bos werd goed vormgegeven. Alle veerblijfruimtes hebben maximale daglichttoetreding en vrij zicht op het bos en de open plek in het bos. Het zicht naar de open plek in het bos vormt hierdoor een geleidelijke overgang van binnen naar buiten. Door de afmeting van de overstekken was de daglichttoetreding niet storend voor de centrale aula.
Omgekeerd zijn delen van het interieur nadrukkelijk ingezet als architectonische elementen om ruimten te creëren. Zo geven de zeer brede gangen veel overzicht naar de werkvertrekken. Het samen zijn in één gebouw werd als zeer welkom ervaren.
Integraal ontwerp
De buitenwereld bleek ook in de gesprekken met personeelsleden een belangrijke rol te spelen. De school staat middenin de maatschappij en haalt deze ook graag naar binnen. Dit heeft in het ontwerp vorm gekregen door in het gebouw ruimten op te nemen als een kooklokaal, winkel en leerbedrijf.
Hierdoor kan binnen de veilige kaders van de school kennis worden gemaakt met de realiteit van de buitenwereld. Deze ruimten zijn allen vanuit de centrale entree toegankelijk, ook voor ouders en bezoekers.
Zorgfuncties van Merem Revalidatie maken integraal deel uit van de school, onder andere door de aanwezigheid van behandelruimten en een zwembad, allen eenvoudig toegankelijk vanuit de onderwijsruimten. Hiermee is een school ontworpen die aansluit op de wensen en behoeften van haar gebruikers.
CoCreatie en proces
Er is besloten binnen deze opdracht, een aantal eenvoudige tools in te zetten. Het is van cruciaal belang dat je niet met z’n allen achter de tekentafel staat, maar dat iedereen vanuit z’n eigen expertise en denkkracht bijdraagt aan het proces. Ook het opdrachtgeversteam en haar gebruikers zijn gebaad bij een goed proces.
Door de actieve CoCreatie is iedereen medeplichtig aan de keuzes en doorziet de consequenties. Dit proces zorgt voor draagvlak, maar het allerbelangrijkste: de start van het proces is open, vrolijk, licht en vol wederzijds vertrouwen en iedereen doet mee.
In de beginfase zijn een aantal workshops gehouden. Dit maakte de eisen, wensen en dromen van de opdrachtgevers en gebruikers inzichtelijk. De focus lag niet op vorm en kleur maar op functie, werkruimtes, ateliers, comfort en duurzaam gebruik.
Hoe leeft en werkt deze gemeenschap nu samen, voor nu, maar ook over 10 jaar en 30 jaar? Wat zijn voorwaarden, welke connecties willen we leggen tussen de verschillende ruimtes, wanneer willen we elkaar zien en wanneer niet, hoe gaat dat met de lesruimtes en de werkruimtes/ateliers, tevens de privacy en beslotenheid voor een ieder? Wat willen we met de overgang naar het bos, waar komt de zon vandaan en waar voelen we ons prettig?
Duurzaam bouwen
De Mytylschool is op basis van Trias Energetica ontworpen. Door in een vroeg stadium rekening te houden met de ontwerpkeuzes en invloed op energetisch vlak is er een zuinig en verantwoord gebouw ontstaan.
Zo hebben we bijvoorbeeld gezorgd dat zonlicht door middel van bouwkundige overstekken de lokalen niet al te zeer verstoren. Ook is er in dit gebouw rekening gehouden met het mogelijke gebruik in de toekomst. Het gebouw is eenvoudig om te zetten naar appartementen, de nodige aanpassingen zijn al voorzien en ook energetisch is dit doorgerekend.
