Nieuw Overbos is gelegen op een landgoed op een 5000 jaar oude duinrug in Heemstede. Verspreid over het gebied zijn hier in de tweede helft van de vorige eeuw drie bejaardenhuizen gebouwd. Eén flat vormde een massieve wand die het zicht en de toegang tot het achterliggende bos blokkeerde. Dit rechthoekige blok is vervangen door drie volumes die in de plint met elkaar verbonden zijn. Deze waaieren uit over de locatie en spelen in op de glooiingen in de omgeving.
De drie volumes hebben een ongeveer gelijke grondvorm waarvan de hoeken sterk zijn afgerond, maar verschillen in grootte en hoogte. Samen met de vloeiende lijnen zorgt dit voor een zachtere inbedding in het landschap.
Vernieuwend concept
Nieuw Overbos moest onderdak gaan bieden aan dementerende ouderen. Omdat ouderen steeds langer thuis wonen en de regie meer in eigen hand houden, ontstaan er steeds meer eisen en wensen voor de huisvesting van deze doelgroep. Vanuit deze ontwikkelingen is besloten een prijsvraag uit te schrijven voor een nieuw concept: een gebouw met dementiewoningen en appartementen waar je vanaf het moment dat de kinderen het huis uit zijn kunt gaan wonen en blijven wonen, waar een gemeenschap kan ontstaan die burenhulp en mantelzorg stimuleert, en waar tevens de buurt terecht kan.
Sociale cohesie en ontmoeting
In een groot deel van de plint zit het publieke programma. In plaats van dragende wanden staan hier kolommen, die een flexibele indeling mogelijk maken. De toegangen tot de appartementen zijn onafhankelijk van andere functies, en worden door blankhouten latten in de gevel gemarkeerd.De kleinschalige groepswoningen voor dementie zijn aan de boszijde op de begane grond en de eerste verdieping geplaatst. Door in de woningen te koken, wordt het dagelijks leven onderdeel van de zorg.
Lichte gevelimpressie
De drempelloze appartementen liggen op de verdiepingen en zijn uitgerust met ruime badkamers en domotica voor zorgservices. Zee en strand, licht en uitzicht zijn vanaf het begin sfeerbepalende thema’s geweest. Voor de woningen hangen lichte balkons die de drie volumes bijna geheel omsluiten. Het glas in de gevel kan hierdoor zonder borstwering tot de vloer doorlopen. Voor elke woning knikt de gevel naar binnen, waardoor een bredere buitenruimte ontstaat die het bos bijna voelbaar maakt.
Hekwerk voor transparantie en privacy
Het zacht wit gepoedercoate hekwerk dat voor de balkonvloeren langs loopt, is sterk beeldbepalend. Enerzijds biedt het door de drie millimeter dunne roestvrijstalen strips maximaal uitzicht vanuit de woning, anderzijds biedt het door de juiste diepte en afstand tussen de strips voldoende privacy. Doordat ze op strategische plaatsen hoger of lager verjongen kijk je vanuit een woonkamer nooit in andermans slaapkamer. Tevens ontstaan hierdoor golfpatronen in het hek. Haaks op de gevel kijkend valt het hekwerk weg tegen de wit geschilderde houten geveldelen, terwijl vanuit een andere richting de stalen strips een gesloten geheel vormen.
Bovenstaande tekst is een verkorte versie van de tekst door Willem Wopereis die in het januarinummer 2016 van de Architect is verschenen. Hierin staan de tekeningen van het project. Ook komt Colette Niemeijer van CEAN consulting aan het woord over de veranderingen in de ouderenzorg en de wijze waarop zij het zorgconcept voor Nieuw Overbos uitdacht en gedurende het ontwerp- en bouwproces het programma bewaakte.
