Projecten

De grootste uitdaging in het ontwerp van de nieuwe huisvesting van het vmbo-college Panta Rhei in Amstelveen was het vinden van een balans tussen vrijheid en geborgenheid. Snelder Architecten realiseerde een gebouw met algemene, bijna abstracte ruimtes waar leerlingen zich op allerlei manieren de lesstof eigen kunnen maken. Het interieurontwerp van i29 verleent die ruimtes een identiteit die aansluit op de leefwereld van de leerlingen en die hen direct en persoonlijk aanspreekt.

Jan Bakers Architecten stonden voor de opgave een overzichtelijke indeling en warme sfeer te scheppen bij de verbouwing van een monumentale boerderij tot woning. Door minimale ingrepen, zoals het aanbrengen van vides en het toevoegen van een centrale hoofdtrap, ontstaan eenheid en intimiteit in een zee van ruimte. Door het woonhuis en de deel te openen, wordt de oorspronkelijke indeling van de boerderij weer zichtbaar.

Kaohsiung was dit jaar gastheer tijdens de Wereldspelen 2009, die plaatsvond van 16 tot en met 26 juli. Voor het ontwerp van het Hoofdstadion liet de Japanse architect Toyo Ito zich inspireren door de dynamiek van de sport. Uit grotendeels hergebruikte materialen realiseerde hij een stadion dat om de sportvelden heen lijkt te vloeien en dat bovendien zijn eigen energie opwekt. Tegelijk breekt het ontwerp met de traditionele typologie van het koepeldak.

Elk jaar worden zo'n tweehonderd windmolenwieken afgedankt, in stukken gezaagd en verbrand. 2012Architecten heeft vijf wieken voor dit onfortuinlijke einde behoed door ze te transformeren in speeltoestellen. Dit heeft geleid tot een originele speeltuin met een spannende binnenwereld, die navolging verdient.

Elk jaar krijgt Hyde Park een ander paviljoen. Het Serpentine Gallery Pavilion van 2009 staat in groot contrast met het door Frank Gehry vormgegeven monumentale paviljoen van vorig jaar. Dit jaar is het ontwerp, gemaakt door Kazuyo Seijma en Ryue Nishizawa van SANAA, vederlicht met een bijna hemelse constructie en sfeer.

De twee sportmerken Adidas en Reebok, die eind jaren negentig fuseerden, vroegen Hollandse Nieuwe hun Europese hoofdkantoor in het gerenoveerde Atlascomplex vorm te geven. De ontwerpers stonden voor de uitdaging de identiteit van de verschillende 'brands' in beeld te brengen zonder een visuele merkenstrijd te ontketenen. De oplossing is gevonden in een beeldtaal die verwijst naar het stadion en andere functionele elementen die bij sport horen.

In Rotterdam vinden rond de Grote Markt ambitieuze bouwwerkzaamheden plaats. De gemeente heeft de wens om naast werken en winkelen ook wonen in de binnenstad te realiseren. Het gebouw dat eruit springt door zijn felrode gevellijnen, is de woontoren The Red Apple door KCAP Architects & Planners. Deze staat op het Wijnhaveneiland waarvoor het bureau eerder het masterplan heeft ontworpen. Een set van bebouwingsregels heeft geleid tot een samenhangend gebied met een diverse architectuur.

De promotiefilms van Blauwestad in Oost-Groningen beloven mistige morgens en zonovergoten zomerdagen. Ze reppen niet over een bulderende wind die over het vlakke land komt aanrazen en de regen horizontaal tegen de gevels zwiept. Toch is dat de realiteit. Architectenbureau JagerJanssen slaagde erin om in dit weerbarstige land een woning en een boerenschuur in één gebouw te vatten.

Na zeventien jaar zwoegen en zwerven heeft het nieuwe gebouw voor het kinder- en jeugdtheater BRONKS door Martine de Maeseneer Architects een eigen stek veroverd in het centrum van de stad. Hier kunnen producties worden opgevoerd en voorbereid. Op een steenworp afstand van culturele trekpleisters als de KVS, de Beursschouwburg en het Théâtre National komt zo een jongere generatie aan haar trekken. Tegelijkertijd vormt het gebouw een toegankelijk ankerpunt voor de buurt.

Moskeeën in Nederland zijn er in twee soorten: heimweehuizen, refererend aan historische voorbeelden, en verborgen gebedsruimtes in leegstaande scholen en voormalige kerken. Marlies Rohmer heeft in Amsterdam Oost gekozen voor een andere aanpak door het gebouw in te passen in de bestaande stedebouwkundige structuur, maar het tegelijkertijd als openbaar gebouw herkenbaarheid mee te geven. Dit resulteerde in een uniforme sculpturale baksteengevel die verhaalt over het leven erachter.

Het Olympische tenniscentrum in Madrid weet indruk te maken zonder daarbij een beroep te doen op enig architectonisch of formeel gebaar. Het lijkt een volgende stap in de ontwikkeling van het oeuvre van de Franse architect Dominique Perrault, die zijn voorliefde voor onopvallende materialen en perfecte uitvoering hier tot een hoogtepunt brengt. Alle schaalniveaus in het gebouw werken samen om een effect te orkestreren dat is afgestemd op de gebruikers en het tijdperk van nieuwe media.

Acht jaar geleden verrees de hoofdvestiging van de Ichthus Hogeschool op de Kop van zuid, een ontwerp van Erick van Egeraat Associated Architects. Toen in 2003 de hogeschool fuseerde met een aantal partnerscholen en onder de naam INHolland verder ging, ontwierp Egeraat ook de nieuwbouw. Interieurarchitecten van Hollandse Nieuwe wisten de schaal van het gebouw terug te brengen tot die van een Rotterdams stadspark, waar studenten leren en elkaar ontmoeten in een herkenbare en eigentijdse omgeving.

Het nieuwe Bijlmer Parktheater in Amsterdam Zuidoost huisvest vier theatergroepen die onderling sterk verschillen en eigen eisen stellen aan de vorm en het gebruik van de ruimtes. Architect Paul de Ruiter voorzag de grote zaal van een flexibel systeem, waarmee alle gewenste opstellingen zijn te realiseren.

In de Vinex-wijk Leidsche Rijn in Utrecht proberen vele huizen zich te onderscheiden, maar dat is maar één woning echt gelukt. De smalle latten van Western Red Cedar waaruit het geheel is opgetrokken en de raamopeningen die als priemende ogen op de omgeving uitkijken, maken dat het ontwerp de aandacht trekt. Het silhouet verwijst naar het archetypische huis. Het is Rocha Tombal Architecten gelukt een strakke architectuur te realiseren die nergens aan kracht verliest dankzij de zorgvuldige detaillering.

Temidden van een gevarieerde mix van lage en hoge woningbouw en commerciële functies in Tokio's Aoyama torent een monoliet 'niemands' gebouw dat zijn functie expliciet in het midden laat. De architect Jun Aoki wilde een gevel maken die niet verwijst naar het gebruik van het gebouw, maar die de rol van het gebouw in het stedelijk landschap ter discussie stelt. Door de toren vorm te geven als een uitgegraven rots, probeert hij de toekomstige identiteit ervan in het monotone stadslandschap in Tokio veilig te stellen.

Uitkijktorens werden vroeger gebouwd om de wijde omtrek te bewaken. In de negentiende eeuw werd de toren echter een populaire bestemming toen het werd geïntroduceerd als een wetenschappelijk middel om de omgeving te doorvorsen. Zo gebruikte de Schotse stedebouwkundige Patrick Geddes het uitzicht om inzicht te krijgen in de gelaagdheid van de stad. De beleving was daarbij niet relevant in tegenstelling tot de uitkijktorens die tegenwoordig als toeristische attractie dienst doen. Het uitkijkplatform van de Bostoren op landgoed Schovenhorst ontworpen door Bjarne Mastenbroek van SeARCH is zelfs een trouwlocatie. Of alle genodigden boven komen, is alleen de vraag.

Zestig jaar lang was het Neues Museum in Berlijn niet meer dan een ruïne blootgesteld aan wind en regen. Eind twintigste eeuw besloot Berlijn het gebouw dan toch te renoveren. Na het uitschrijven van een prijsvraag selecteerde de stad het plan van David Chipperfield. De kracht van zijn ontwerp ligt in de gevoeligheid waarmee hij omgaat met de grote gelaagdheid van het complex. In oktober wordt het museum opnieuw voor het publiek geopend en is daarmee het derde gerenoveerde gebouw op het Museuminsel.

In de architectuur wordt overmaat vaak aangehaald als belangrijke factor voor de toekomstbestendigheid van een gebouw. Voor een architectuurfaculteit in Nantes heeft Lacaton & Vassal een constructiemethode ontwikkeld die de gebruikers zoveel mogelijk vrijheid biedt tegen minimale kosten. Zo is een genereus gebouw ontstaan, waarvan het robuuste casco en de flexibele invulling meerdere generaties gebruiksgenot garanderen.