Hoe haalbaar is participatie die er toe doet bij enorme projecten met veel hoogbouw? Van gemeenten wordt verwacht dat ze bewoners betrekken bij bouwprojecten. De nieuwe omgevingswet die er - wellicht ooit - komt, stelt dit als voorwaarde. Socioloog Frans Soeterbroek is pleitbezorger en activist voor maatschappelijke gebiedsontwikkeling.
De Nederlandse steden moeten verdichten willen we op een duurzame manier met ons land omgaan. Hoogbouw is daarvoor een van de manieren - en inmiddels zijn er 220 gebouwen hoger dan 70 meter, en zo'n 180 in ontwikkeling. Maar wat voor steden levert dit op? En hoe maak je een echt goed hoog gebouw? Architect Daan Roggeveen doet dat in acht lessen uit de doeken.
In Rotterdam schieten de torens als paddenstoelen uit de grond. Fotograaf Loes van Duijvendijk maakte een foto-essay van het straatleven rondom oude en nieuwe torens. Afke Laarakker ontmoet haar op haar route bij een fel bekritiseerd exemplaar: de Zalmhaventoren.
Het liefst hadden ze bij Team V in Amsterdam een eigen kantoor ontworpen of een gebouw gerenoveerd, maar dat bleek niet realistisch. Het bureau koos voor nieuwbouw in Amsterdam-Noord, ontworpen door Mei architects and planners. Niet het hoogst haalbare, maar ook geen B-keus. Het gebouw past namelijk goed bij de ontwerpvisie van Team V en vanuit het kantoor is er zicht op eigen projecten.
De Kashbah en de Kubuswoningen van Piet Blom en Habitat '67 van Moshe Safdie zijn uniek in hun soort. Geen enkele architect daarna heeft een opdrachtgever van een 2.0-versie kunnen overtuigen. Maar terwijl architecten zich verlekkerden aan dit soort excepties, is Nederland volgebouwd met middelmatige Vinex-woningbouw.
Het speelveld van architecten is vaak beperkt, zeker bij het ontwerpen van enorme logistieke centra en productiehallen. Dan voeren draaicirkels, goederenstromen en productieprocessen de boventoon in plaats van de mensen die er werken, het landschap en de passanten. Het Belgische architectenbureau wilma wastiau laat zien dat het ook allebei kan. Het ontwerp voor de vestiging van Soprema in Tongeren is een staaltje architectuur om serieus te nemen.
Hoogbouw in Nederland is een lachertje. Goed, we hebben al 220 gebouwen van zeventig meter of hoger en er staan er 180 op de planning. De hoogste, de Zalmhaventoren in Rotterdam, is zelfs 215 meter hoog. Maar daarmee komen we nog niet in de buurt van de top vijftig hoogste gebouwen ter wereld. Was ooit Amerika de koploper als het ging om hoogbouw, nu is dat Azië. Zo staan 21 van de 50 wolkenkrabbers in China.
Voor abonneesDe septembereditie van de Architect heeft een nieuwe vormgeving. Op de gerestylde pagina's gaan we de hoogte in met het thema 'Hemels wonen'. Want hoe hemels wonen is het op de 12e of zelfs 50e verdieping? En wat betekent hoogbouw voor het straatleven? In deze editie proberen we antwoorden te vinden op deze vragen door middel van verdiepende essays, inspirerende interviews, kritische projectbesprekingen en prikkelende opinies.
