ARC19: Circulaire sportaccommodatie Wageningen - Lichtstad Architecten

Korfbal Vereniging Wageningen zit in een groeispurt. De club presteert goed en de sportieve ambities reiken ver. Om deze ambities te kunnen realiseren moeten de bijbehorende voorzieningen echter ook van topniveau zijn. Daarom is Lichtstad Architecten in samenwerking met Rotsbouw en Breman Installatiegroep gevraagd om een nieuwe sportaccommodatie te ontwerpen.

Toelichting Lichtstad Architecten: Aan de westrand van Wageningen, tussen de Marijkeweg en Lawickse Allee, is een nieuwe, duurzame sportaccommodatie gerealiseerd met de thema’s ‘full-electric’ en ‘circulair’ als uitgangspunt. Overdag het domein van bewegingsonderwijs, in de avond en in het weekend van Korfbal Vereniging Wageningen. Multifunctioneel, en geschikt voor een brede mix aan binnen- en buitensporten.

Beeld BasePhotography

De sporthal rust op een natuurlijke plint. Kenmerkend voor dit project is de gesloten grondbalans: alle afgegraven grond is teruggebracht in de plint. Zo ontstaat een natuurlijk talud met een groen karakter. Bovendien draagt dit bij aan verschaling van de bouwmassa en vormt het een natuurlijke buffer tegen bijvoorbeeld graffiti op de gevel. Boven de plint verrijst een machtige ‘stalen doos’, functioneel en representatief. Een grote luifel nodigt de bezoeker uit om via de ‘stepping stones’ zijn of haar entree te maken. Deze luifel geeft het gebouw meteen zijn herkenbare uitstraling. De luifel loopt via de entree door naar het buitenterras, vanuit waar goed zicht op de sportvelden wordt geboden. Aan deze zuidzijde van het gebouw zorgt de luifel voor beschutting en schaduw.

De luifel presenteert het gebouw hier tevens als full electric sportaccommodatie, door de integratie van verticale lamellen met draaibare zonnepanelen van “Softs” over de volledige breedte van het ontwerp. Iedere verticale lamel heeft een driehoekige doorsnede. Elke van deze drie vlakken heeft een andere functie: één is gevuld is met PV-panelen, één met informatiepanelen en één met opnamepanelen voor fijnstof. De vlakken kunnen optioneel worden gevuld met bijvoorbeeld ledverlichting (foto & video) of beplanting (groene wand). De lamellen zijn zodanig ontworpen dat de vlakken demontabel zijn en op ieder gewenst moment vervangen kunnen worden door nieuwe accessoires of informatiepanelen.

Zuiver bouwvolume

Alle functies zijn compact georganiseerd zodat een zuiver bouwvolume ontstaat, met een zo gunstig mogelijke verhouding tussen vloer- en geveloppervlak. Algemene functies bevinden zich in de plint, de horeca is geplaatst op de eerste verdieping en aansluitend volgt de sportvloer met nevenfuncties.

Circulair

De nieuwe sportaccommodatie van KV Wageningen is een toonbeeld van circulair bouwen. De bezoekers worden meegenomen in het duurzame karakter van de
accommodatie. De tribunes, de kozijnen, de deuren en de houten lambrisering zijn het resultaat van hergebruik: afvalproducten die opnieuw als grondstof zijn gebruikt en straks weer hergebruikt kunnen worden. Het overgrote deel van de staalconstructie in de sporthal is onbehandeld. Deze delen staan bloot aan de luchtomstandigheden en zijn licht gaan eroderen. Door het toepassen van kale producten die uit enkele grondstoffen bestaan, vertaalt zich dit in een beeld dat de identiteit van de circulaire sporthal versterkt en verrijkt. Dat zorgt voor een heldere kernboodschap: het gaat niet alleen om gezond sporten nu, maar ook om een gezonde ecologische voetafdruk in de toekomst.

In de detaillering van de sporthal is veel aandacht besteed aan de verschijning van de ruwbouw-onderdelen. Normaal gezien is de uitvoering van ruwbouw nogal lomp, echter is in dit ontwerp de verschijning van de ruwbouw van grote esthetische waarde. In deze fase van de uitvoering is dan ook de meerwaarde van verfijning terug te zien, en bewijst het gebouw dat door het aandachtig detailleren van ruwbouw-elementen het toevoegen van afwerking overbodig is. Op het gebied van circulariteit heeft het intact laten van de ruwbouw als voordeel dat de componenten onderling gemakkelijk te scheiden zijn.

Beeld BasePhotography

Het ontwerp

De sportaccommodatie betreft sportvelden en een sporthal waarbij het gebruik & de voorbereidingen anticipeert op de ambitie van de gemeente & Korfbal Vereniging Wageningen voor (top)sport. Een sporthal waarbij circulair bouwen voorop staat en waarbij het gebouw voor de sport een gezond gebruik zal krijgen maar ook zal achterlaten.

De sportaccomodatie bestaat uit zes hoofdfuncties die onderling een nauwe relatie met elkaar aangaan. Zo kent de sportaccomodatie een entree voor het  buitensporten nabij de sportvelden en een entree voor binnensporten in de sporthal. Zowel het binnen- als het buitensporten dienen onafhankelijk van elkaar gebruikt te kunnen worden. De hoofdentree geeft toegang tot de centrale hal en haar algemene ruimten. Via de centrale hal zijn zowel de horeca, als de faciliteiten voor binnensporten en de faciliteiten voor buitensporten toegankelijk. Deze zijn ook intern afzonderlijk van elkaar te gebruiken en af te sluiten.

Vanuit de omgeving is de sporthal goed te ervaren vanaf de Lawickse Allee en het stedenbouwkundig ontwerp ontleende zich er goed voor om naar haar omgeving een topsport “exposure” te geven. Qua oriëntatie ligt deze gevel op het zuiden. Een sterke relatie tussen buiten- en het binnensporten is gewenst, niet alleen functioneel, maar ook in beleving van het sportgebouw.

De entree van de sporthal wordt benadert vanaf de Marijkeweg aan de Noordzijde en bevindt zich in de langsgevel van de sporthal richting de sportvelden. Alle functies zijn compact georganiseerd zodat een zuiver bouwvolume ontstaat, met een zo gunstig mogelijke verhouding tussen vloer- en geveloppervlak. Algemene functies bevinden zich in de plint, horeca op eerste verdieping en aansluitend de sportvloer met nevenfuncties. De horeca ligt als hart van het gebouw op de verdieping voor een ultieme sportbeleving binnen het gebouw en sluit aan op het buitenterras met zicht op de buitensportvelden. Overzicht op de sportvelden wordt gekaderd door de luifel boven het terras op de verdieping en is georiënteerd op het zuiden, dat tevens dient als zonwering maar ook zorgt voor een droog terras.