Afgelopen september is het dr. Aletta Jacobscollege in gebruik genomen. Met deze school is al het openbaar voortgezet onderwijs in de gemeente op één locatie geconcentreerd. De realisatie van het gebouw laat zien, dat ook onder risicodragend bouwmanagement goede scholenbouw mogelijk is. Er zijn clusters met ongeveer tweehonderd leerlingen rond een patio gegroepeerd. Daarmee is niet alleen een flexibele en functionele school ontstaan, maar is ook een aangenaam leefmilieu tot stand gekomen.

Aan een bestaande school in 's Gravendeel uit de jaren zeventig heeft Kingma Roorda architecten een nieuw volume toegevoegd. Het bureau herschikte het programma en veranderde de ruimtelijke structuur. Elementen uit de oudbouw zijn op een nieuwe wijze in de nieuwbouw toegepast en tonen de veranderde inzichten over het leefklimaat in scholen. Behalve het budget heeft ook de visie van de architect geleid tot de keuze voor individueel regelbare en actieve klimaatbeheersing.

Wie tijdens zijn studie in een oud grachtenpand heeft gewoond, kent het huiselijke gevoel dat de organisch gegroeide aaneenschakeling van gangen en kamertjes oproept, die schuilgaat achter de statige voorgevel. Voor de campus van de University College in Utrecht heeft Architectenbureau Art Zaaijer een ensemble van drie gebouwen ontworpen dat deze sfeer wil oproepen. Achter schijnbaar strenge gevels gaan verrassende ruimtelijke oplossingen schuil.

In 2002 verwierf het Britse architectenbureau Caruso St John de opdracht voor de renovatie van een kindermuseum in Oost-Londen. Na de herinrichting is onlangs het nieuwe toegangspaviljoen tot het museum opgeleverd. Deze toevoeging vormt geen contrast met het bestaande gebouw, maar zoekt nadrukkelijk aansluiting bij de preoccupaties van de negentiende-eeuwse architectuur met constructie en decoratie. Het resultaat is een loggia die het geheel beter laat functioneren, maar het ook verankert.

In 2002 verleende de gemeente Hellendoorn verleende Claus en Kaan Architecten de opdracht voor een Huis voor Cultuur en Bestuur in Nijverdal. In dit gebouw zijn het raadhuis, het Spoortheater en de bibliotheek opgenomen. Het is een karakteristiek centrum van het dorp, waarin tegelijkertijd de meest uiteenlopende activiteiten los van elkaar kunnen functioneren. Deze duale strategie is door Claus en Kaan Architecten op alle schaalniveaus consequent doorgevoerd.

Frank Havermans studeerde architectonische vormgeving aan de Hogeschool voor de Kunsten St. Joost in Breda en werkt op het snijvlak van kunst en architectuur. Deze ontwerphouding levert een onorthodoxe benadering op van de materie van het construeren en materialiseren. Dit kan hij zich permitteren door de schaal van zijn projecten en levert verrassende inzichten op.

Doordat het Nederlands Audiovisueel Archief en het Omroepmuseum zijn samengevoegd tot een overkoepelend instituut, heeft het Mediapark in Hilversum er een attractie van formaat bij gekregen. De verschillende onderdelen trekken dagjesmensen, onderzoekers, studenten en omroepmedewerkers. Om al deze stromen in goede banen te leiden heeft Neutelings Riedijk Architecten de toegankelijkheid zorgvuldig vormgegeven.

Een van de meest invloedrijke stromingen in de architectuur van de afgelopen tijd is het kritische regionalisme. Met dit door Alexander Tzonis, Liane Lefevre en Kenneth Frampton ontwikkelde begrip wordt een stroming aangeduid, die een kritische houding tegenover de moderne architectuur combineert met een belangstelling voor tektonische eigenschappen en voor lokale factoren als klimaat, topografie, licht en materiaalgebruik. Het huis dat Carel Weeber op Curaçao realiseerde, schikt zich weliswaar in de regio, maar is door de combinatie van het conventionele met het onverwachte en het vreemde tegelijk subversief van karakter.

De architectuur van Almut Grüntuch-Ernst en Armand Grüntuch doet een beroep op de zintuigen. Om vormen en ruimtes een gevoelsmatige lading te geven, maken zij gebruik van kleur. Niet alleen als vlakvulling of ruimtelijk oriëntatie-middel, maar ook als lichtfilter. Terwijl zij zich in hun eerdere werk voornamelijk bedienden van gekleurde glasvlakken, slaan ze bij de Bürgelschool een nieuwe weg in, met een zwevende bouwmassa, een metallic kleurfilter en een verscheidenheid aan perforaties.

Aan de rand van de uitbreidingswijk Stripheldenbuurt in Almere zijn binnen een buurtenscheidende groengordel 36 verandawoningen gerealiseerd. Het project weet zich te onderscheiden van omringende wijken door een robuuste vormentaal en de vervanging van eigen tuinen door een collectief erf.

Het oorspronkelijke ontwerp van Jo Coenen voor de toren aan de Smalle Haven in Eindhoven had een dragende gevel van beton en kleine ramen om de plattegronden vrij indeelbaar te houden. De opdrachtgever wilde de vrije plattegronden behouden, maar wenste tegelijkertijd een grotere transparantie. De architect heeft daarom de dragende gevel in stand gehouden, maar de visuele belemmering van het uitzicht rigoureus geminimaliseerd.

In korte tijd een nieuw hoofdkantoor inrichten, zonder de mogelijkheid plafonds, wanden of meubilair te wijzigen, is geen gemakkelijke opgave. Het Amsterdamse bureau Hofman Dujardin koos voor een bijzondere oplossing in hun ontwerp voor printerfabrikant Ricoh Europe: de pantry, de vergader- en de rookruimtes en de concentratiewerkplekken brachten zij onder in flexibele, kleurrijke units. Dankzij deze mini-interieurs konden zij de ruimte tot in de details beheersen.

In het kleine Oostenrijkse dorp Raiding, vlakbij de Hongaarse grens, is vorige maand de nieuwe Franz-Liszt-Konzerthalle met zeshonderd zitplaatsen geopend. Het ontwerp is van Atelier Kempe Thill uit Rotterdam, die na een openbare prijsvraag de opdracht in de wacht sleepte. Precies twee jaar na de jurybeslissing was het gebouw af. Dat deze zaal in zo'n klein dorpje met maar 850 inwoners staat, ligt enkel en alleen aan het simpele feit dat de componist Franz Liszt hier in 1811 werd geboren en opgroeide.

Lange tijd vormden de Lenculenhof en de omliggende straten een 'verloren ruimte' in de binnenstad van Maastricht. De komst van een verzorgingshuis, begin jaren tachtig, afgesloten van de samenleving, bracht hierin geen verandering. Recent is het gesloten bastion verbouwd tot een open zorgcentrum, parallel aan de bouw van woningen en appartementen voor mensen die rustig en op loopafstand van het centrum willen wonen. Het geheel is samengebald in een nieuwe openbare ruimte die organisch deel uitmaakt van het weefsel van de stad.

In 2001 is begonnen met de verbouwing en de renovatie van Het Oogziekenhuis Rotterdam tot een specialistische kliniek op het gebied van oogheelkunde. Het gebouw door A.J. van der Steur dateert uit 1948 en oogt als een robuuste Italiaanse stadsvilla. Het ontwerp van Bureau Van der Wijst sluit aan bij de oorspronkelijke ideeën van de architect. Tegelijkertijd is het interieur een rustgevende en vertrouwenwekkende omgeving die de deskundigheid en professionaliteit van de instelling onderstreept.

Wanneer niet-architecten een gebouw ontwerpen is het resultaat vaak ongewis. In sommige gevallen echter ontstaan juweeltjes die in de architectonische canon een plek kunnen innemen. Vormgever Christoph Seyferth werd niet gehinderd door een gedegen bouwkundige opleiding toen hij zijn atelier in Maastricht ontwierp. Het resultaat is van bijzondere kwaliteit.

Een villa in Aerdenhout door Joustra Reid Architecten en een woonhuis in Werkhoven door NEXT architects bewijzen dat onder een rieten kap een moderne woning schuil kan gaan. De ruimtelijke kenmerken van de villa in Aerdenhout openbaren zich in de doorsnede, die van de woning in Werkhoven komen in de plattegrond aan het licht.

Transparantie en openheid zijn de sleutelwoorden voor nieuwe gerechtsgebouwen in België. Het gerechtsgebouw in Gent door de tijdelijke vereniging Beel-Achtergael architecten-Technum en de rechtbank in Kortrijk door Stéphane Beel en Alain Bossuyt worden gekenmerkt door sereniteit en licht. Ook het ontwerp voor het gerechtsgebouw in Antwerpen door Richard Rogers is op deze beginselen gestoeld, maar dat geldt niet voor alle onderdelen van het gebouw.

Interieurarchitect Ramin Visch is een oude bekende op het terrein van de voormalige Westergasfabriek in Amsterdam. Hij maakte het eerste interieur van bioscoop Het Ketelhuis. De eigenaar van de bioscoop, Rick Woertman, klopte ook voor zijn nieuwe espressobar aan bij Visch. Deze liet de oorspronkelijke architectuur van het monumentale Westelijk Meterhuis intact en plaatste een sculpturale doos los in de ruimte, die het hele programma van eisen in zich heeft

In de Haagse vinexwijk Ypenburg vond binnen het stedebouwkundige raamwerk van Palmboom & Van den Bout een groot aantal architectonische experimenten plaats. Het heeft geleid tot een caleidoscoop van uiteenlopende woonwijken, variërend van de vrolijke tuinhuisjes van MVRDV tot de laconieke herenhuizen van West 8.