In Nederland bestaat een lange traditie van ruimtelijke ordening. Aan het begin van deze eeuw raakte deze traditie door de ongeremde privatiserinsgdrift van de toenmalige kabinetten in het ongerede. De sluiting van het Ministerie van VROM in 2010 vormde de accolade achter deze ontwikkeling.
Nationale coördinatie
De ruimtelijke ordening werd formeel ingesteld in 1942, toen de Duitse bezetter het model van Raumordnung ook aan ons land oplegde. Alle grote Nederlandse planologen uit die tijd waren al ver voor de oorlog fervent voorstander van een dergelijke nationale coördinatie. Met de instelling van de Rijksdienst voor het Nationale Plan (RNP) in 1941 kregen zij hun zin.
Voortwoekerende lintbebouwing
Stoot des aanstoots destijds waren de voortwoekerende lintbebouwing en de aantasting van natuurgebieden. Voor deze kwesties bood het versnipperde gemeentelijke beleid weinig soelaas. Voor opgaven als de aanleg van provinciewegen of de ruilverkaveling van landelijke gebieden zou de macht worden verschoven van gemeentes naar provincies.
Twee miljoen woningen
Op dit moment bevindt Nederland zich aan de vooravond van een opgave die vergelijkbaar is met de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog. De komende dertig jaar dienen in Nederland twee miljoen woningen te worden gebouwd. Het ligt voor de hand om de vraag waar en hoe die gebouwd moeten worden, te combineren met de agenda van klimaatadaptatie en ongelijkheid.
Terugkeer Ministerie VROM
De geschiedenis lijkt zich te herhalen. Ook nu wordt de roep om ruimtelijke ordening weer gehoord. De Tweede Kamer nam onlangs een motie aan waarin wordt gepleit voor de terugkeer van het Ministerie van VROM. De politiek geeft daarmee het signaal af dat de overheid zich weer sterker moet bemoeien met betaalbare woningbouw. Maar over hoe dat precies in zijn werk zal gaan, verschillen de partijen (uiteraard) van mening.
Verhuizing naar Bezuidenhoutseweg 67
Een hoogleraar van me vertrouwde me eens toe dat politiek de kunst van het uitstel en afstel is. De manier waarop de tweede kamer de renovatie van het Binnenhof behandelt, doet het ergste vrezen. Afgelopen week zou de Tweede kamer een go/no go geven voor de verhuizing naar het door Zecc architecten verbouwde gebouw aan de Bezuidenhoutseweg 67 (B67). Maar het besluit is opnieuw uitgesteld.
B67 coronaproof
In 2015 stemde die zelfde Tweede Kamer in met het plan om het Binnenhof in één keer te renoveren. Nu vijf jaar later, strooit de Tweede Kamer voor de zoveelste maal zand in de machine: Is B67 wel coronaproof? Leidt de verbouwing niet tot kostenoverschrijdingen? Voor een antwoord lieten zowel kamer als staatssecretaris onderzoek uitvoeren.
Gefaseerde uitvoering
Niet geheel verrassend blijkt uit het onderzoek in opdracht van de Tweede Kamer dat een gefaseerde uitvoering van de renovatie van het Binnenhof de voorkeur heeft. Net zo min een verrassing is dat in het door staatssecretaris Knops bestelde onderzoek een dergelijk scenario juist leidt tot een kostenoverschrijding van 40 tot 100 procent.
Politieke strijd
Wie het weet mag het zeggen. Zo veel is duidelijk, tussen staatssecretaris en tweede kamer woedt een felle politieke strijd. Een politieke strijd die in 2019 nog werd uitgevochten over de hoofden van de architecten. Maar waarom de Tweede Kamer dwars blijft liggen en bereid is miljoenen euros belastinggeld te verbranden. is en blijft mij onduidelijk.
Huisvesting van nieuwe Nederlandsers
De Binnenhof querelle woedt nu al weer zo’n twee jaar. Kunnen we van een vertegenwoordigend orgaan dat niet eens in staat is zijn eigen huisvesting goed te regelen, wel verwachten de huisvesting van vijf miljoen nieuwe Nederlandsers goed te regelen? De tijd zal het leren, maar geheel gerust ben ik daar gezien bovenstaande niet op.
