Het hofje als architectonische typologie bestaat al eeuwen. Eerst was het vooral bedoeld voor senioren om zorg en gezelschap bij de hand te hebben. Moderne varianten nemen afstand van dit soort traditionele kenmerken. Hier wonen gezinnen die rust zoeken in de drukke stad. Lijken de hofjes van de 21e eeuw nog wel op hun voorgangers?
Stampleem is hét duurzame alternatief voor beton. Het heeft dezelfde tektonische eigenschappen, is honderd procent herbruikbaar, dampopen, isolerend en constructief te gebruiken. Bovendien is leem bijna overal te vinden en heeft de toepassing nagenoeg geen milieu-impact. Drie gebouwen in Parijs met een gevel van stampleem bewijzen dat leem een volwaardig bouwmateriaal is, ook midden in de stad.
Nog geen twee jaar geleden werd de verbouwing en renovatie van het rijksmonumentale Stationspostgebouw in Den Haag door KCAP en Kraaijvanger opgeleverd. Nu wordt een groot deel van het interieur alweer gesloopt. Op momenten als deze waarbij veel waardevolle materialen vrijkomen die normaliter bij het afval belanden, wordt architect Bruno Vermeersch gebeld.
In een wereld waar massaproductie en wegwerpartikelen de norm zijn, maakt traditioneel vakmanschap een sterke comeback. Bouwen met baksteen - al dan niet in strips - is terug van weggeweest. Maar ook kalkhennep en stampleem vinden steeds vaker hun weg naar de bouw. Tegelijk maken moderne technieken de toepassing van traditionele bouwmaterialen - met veelal een veel lagere CO2-uitstoot dan beton, staal en kunststof - zo duurzaam mogelijk. In deze editie van de Architect gaat de redactie op zoek naar inspirerende voorbeelden.
Op dinsdag 15 april organiseert de Architect weer een nieuwe avond in Pakhuis de Zwijger waarin we de printeditie tot leven brengen. Centraal staan het vakmanschap van de architect en de traditionele bouwmethodes die een comeback maken in de architectuur. Jan Peter Wingender, Ivar van de Zwan, Anja Verdonk, Christina Eickmeier, Marita Bijlsma en Francine Houben komen spreken.
Biobased bouwen heeft overtuigingskracht én ruimte voor ontwikkeling nodig. Het woonhuis door Atelierfront van hout en leem in de polder tussen Utrecht en Zeist is daar een mooi voorbeeld van. De architecten wisten eerst de opdrachtgever en daarna ook de lokale aannemer te overtuigen van hun duurzame argumenten zonder dogmatisch te worden. Alle leden van het bouwteam konden zowel kennis opdoen als inbrengen.
'Ik ben geen ambassadeur voor baksteen', zegt Lieven Nijs. Toch houdt hij zich al bijna zijn hele professionele leven bezig met het bouwmateriaal, zowel binnen zijn bureau Blaf-architecten als voor zijn proefschrift aan de Universiteit van Gent. 'Het gaat er vooral over hoe baksteen als een kanarie in de koolmijn blootlegt wat er vandaag bij het bouwen op het spel staat.'
De oorspronkelijke bakstenen gebouwen van basisschool Edison waren vrijwel onherkenbaar na honderd jaar gebruik en aanpassingen. Het terugbrengen in de oorspronkelijke staat was echter geen optie, die is immers niet geschikt voor het moderne onderwijs. 'Door te herinterpreteren en niet restaureren', aldus projectarchitect Maurice Tjon a Tham, maakte Korteknie Stuhlmacher de school klaar voor een nieuwe eeuw basisonderwijs.
