Als architect moet je ongevraagd de 'vraag in vraag' durven stellen. Een kritische houding tegenover elke bouwopgave is een must nu we weten dat er geen tekort maar een teveel aan gebouwde oppervlakte is. Zoals Socrates stelde: alleen vragend kun je de vraag in de vraag ontdekken. Hij kreeg er weliswaar de gifbeker voor, maar als architect kun je er ook voor geknuffeld worden. Tenminste, als je samen met alle belanghebbenden de noodzaak in de opgave ontdekt.
'Het is gewoon TE VEEL!' Deze reactie kregen we onlangs van een architect over onze nieuwsbrieven. Bijna dagelijks ontvangen onze abonnees er eentje. Ik vond het ook veel toen ik vier jaar geleden als hoofdredacteur bij de Architect begon.
Terugkijkend op de vijf best gelezen opinies van de Architect valt het op dat onze vakgemeenschap graag sterke opinies leest, van commotie houdt en van zich wil laten horen. Zo ondertekenden meer dan honderd vakgenoten de brandbrief om de sloop van SoZa in Den Haag tegen te gaan. Ook wekte de scherpe en persoonlijke opinie van hoofdredacteur Merel Pit over leiderschap in de architectuur de nodige reacties op.
Alle prachtige renders met florerende planten, struiken en bomen op de veertiende verdieping ten spijt, veel 'groene' architectuur kost de samenleving meer dan het opbrengt. Zo hebben gebouwen met bomen op verdiepingen, zoals de Trudo Toren en Wonderwoods, een klimaatprijs. Dit vanwege de extra hoeveelheid CO2 die ze uitstoten om al dat groen op hoogte constructief mogelijk te maken. Daarbij is groen uiteindelijk het best af met 'de voetjes in de grond'.
Lelijk. Gebruikten ze dat woord nu echt? IJverig trek ik nog wat spijkers uit de net geoogste balken. Vertragen zou de balk onbetaalbaar maken, al laat het gesprek met de opdrachtgevers me niet meer los. Nee, lelijk zeiden ze niet. Maar er was die stilte, en de gedachten die ik achter de ogen rondjes zag maken.
Al jaren daagde ik mijn eigen grenzen uit, balanceerde ik op het randje. Maar nu liep ik letterlijk over, tijdens werkoverleggen, maar ook boven de pannen thuis. Ik raakte in paniek toen mijn uitgever voorstelde tijdelijk te stoppen met werken. Hoe moet het dan met de Architect? Wat moet ik dan? Wie ben ik dan?
Dit zijn de meest gelezen opinies die in 2023 verschenen op de Architect! De gemoederen liepen soms hoog op. De open brief van Francis Strauven over de Rekenkamer maakte veel los. Ook de noodoproep van Bernard Colenbrander over de crisis aan de Faculteit Bouwkunde van de TU/e ging als een lopend vuurtje rond. Geld speelde in veel opinies een grote rol. Wie betaalt bepaalt. Zo lijkt de projectontwikkelaar de baas in Den Haag, zegt Tim de Boer. En ook de Dutch Design Week gaat volgens Bruno Vermeersch aan zijn eigen succes ten onder.
Vertel in een paar zinnen wat ruimtelijke kwaliteit is. Niet gelukt? Geen probleem. Ik heb er ook moeite mee. En we zijn in goed gezelschap. Zo gaf waarnemend voorzitter van de BNA Jeroen de Willigen recent toe dat ook hij het niet weet. Toch worden ruimtelijke kwaliteit of architectonische kwaliteit te pas en te onpas gebruikt. Het is de hoogste tijd om daarmee te stoppen. De Willigen deed zijn biecht in een interview in 'de Architect' waarin hij de koers van het nieuwe BNA-bestuur uiteenzette. Minder lobby voor vage zaken zoals architectonische kwaliteit, en veel meer aandacht voor de condities waarbinnen architecten hun werk doen.
