Pieter Hoexum (1968) denkt en schrijft over alles wat met wonen te maken heeft. Zijn nieuwste boek is Kleine filosofie van het ommetje. Een verkenning van de buurt (Noordboek, 2024). In 2019 verscheen Thuis. Filosofische verkenningen van het alledaagse. En in 2014 Kleine filosofie van het rijtjeshuis.
'We gaan vandaag een prijswinnaar bekijken, Christian,' zeg ik. 'Toe maar... Welke prijs?' 'De Zuiderkerkprijs 2024.' 'De wat?' 'Ja, ik had er ook nooit van gehoord, maar het is een prijs voor het beste nieuwe woningbouwproject van Amsterdam.' De woontoren Stepstone heeft dat volgens de jury vooral verdiend omdat het sociale huur voor jongeren betreft. Dat moet de toch wel brallerige Zuidas meer divers maken.
'Heb jij sanatorium Zonnestraal bij Hilversum wel eens bezocht?', vraag ik aan fotograaf Christian. We zijn met de auto op weg naar het nieuwe ziekenhuis Tergooi in Hilversum, van de hand van Wiegerinck architecten. Dat ziekenhuis zou bedoeld zijn als een 'Zonnestraal 2.0'. Maar 'Zonnestraal 1.0' heb ik nooit gezien. Christian ook niet. We besluiten eerst het origineel te bekijken. Dat ligt een beetje afgelegen op de hei, tussen de bossen. Prachtige, modernistische architectuur. Oogverblindend wit en ook wel erg klinisch.
Op de website van woongebouw Jonas in Amsterdam wordt veel beloofd, met veel hoofdletters: 'Jonas is het boegbeeld voor de nieuwe manier van wonen en werken: bewust duurzaam, met de service van een hotel. Een Huiskamer met een koffiebar, Logeerkamers voor gasten, een Dakstrand om op te zonnen, elektrische deelauto's en een inpandige filmkamer.' Vooral dat 'Dakstrand' klonk aantrekkelijk.
Onderweg naar De Warren uit ik in de auto mijn twijfels tegenover fotograaf Christian: 'Dat gebouw dat we vandaag gaan bekijken is bedoeld als méér dan een woongebouw, het moet een woongemeenschap worden. Ik geloof niet dat ik daar zou kunnen wonen.' Christian ziet het niet zo somber in: 'Ach, misschien is het wel gezellig.' 'Maar dat bedoel ik juist. Ik hou mij aan het adagium van Groucho Marx: Ik wil niet bij een club horen die mij als lid accepteert.'
In hartje Rotterdam staat Our Domain. Op een piepkleine kavel staat - ongelofelijk maar waar - een 24 verdiepingen hoge woontoren, met zo'n zeshonderd appartementen. Speciaal voor studenten en jonge starters.
Bernard Hulsman schreef in NRC een mooi verhaal over De Rotterdam, een reusachtig gebouw in Rotterdam met ruimte om te wonen, te werken en te ontspannen. Het gebouw was dan ook bedoeld als een 'verticale stad'. Hulsman constateert dat dat mislukt is, in plaats daarvan blijkt het een 'gated community'.
'Volgens mij heb ik al een stille gezien', zegt Christian als hij komt aanlopen. We hebben afgesproken op het pleintje vóór de Rechtbank Amsterdam door KAAN Architecten. We betwijfelen meteen of het wel een goed idee was hier te fotograferen, en dan ook nog de achterdeur. Het gebouw oogt vanaf hier nogal ongenaakbaar. Alleen al het vele marmer en zwarte staal geeft het een deftige, afstandelijke uitstraling.
Yuppen (young urban professionals) en dinky's (double income, no kids (yet)) kunnen terecht in woontorens die in grote steden oppoppen. Maar wat als ze kids krijgen? Dan hebben ze behoefte aan een woning die niet alleen groot genoeg is, maar ook in een 'kindvriendelijke' woonomgeving staat. En het liefst is er een tussenzone, een overgang tussen woning en omgeving, die het constante heen en weer gaan van kinderen tussen binnen en buiten mogelijk maakt.
'Wat is het hier leeg en verlaten', verzucht ik als we de parkeerplaats aflopen. 'Welnee, het is lekker ruim hier!' zegt Christian. Inderdaad, zo kun je het ook zien. Maar toch, dit terrein bij Almere ligt er nogal 'woest en ledig' bij, sinds het Floriadecircus afgebroken is. Het gebouw van Aeres Hogeschool dat we vandaag bezoeken stond fraai bij de toegang van de tuinbouwtentoonstelling - maar oogt nu verloren.
Het sierlijke Amare, een onderwijs- en cultuurgebouw in Den Haag, werd een jaar geleden opgeleverd en geopend. Na de moeizame totstandkoming was het leed echter nog niet geleden. De vloer bleek te verzakken. Het gebouw zucht nu onder 'herstelwerkzaamheden'.
