(Beoogde) aanpak
Het Kruithuis, rijksmonument en hoofd collectiestuk van de Kring Vrienden van ’s-Hertogenbosch, wordt herbestemd tot Vesting- en Waterliniemuseum. BiermanHenket begeleidt sinds 2018 de restauratie. Uitgangspunten voor het ontwerp zijn het behoud van historische elementen, maximaal hergebruik, verduurzaming en volledige toegankelijkheid.
Samenwerking met andere disciplines
Bij de restauratie van het Kruithuis is intensief samengewerkt met specialisten van de heemkundekring, de afdeling Erfgoed van de gemeente, restauratie-experts, de RCE, aannemerscombinatie Nico de Bont TBI – Kuijpers en diverse vakmensen zoals Houtconstructeur Lüning, de leidekker en de leverancier van de leien. Door nauwe afstemming, ook bij onverwachte vondsten en uitdagingen zoals corona en prijsstijgingen, zijn zorgvuldige, kwalitatieve oplossingen gerealiseerd.
Duurzaamheid
De herbestemming van het Kruithuis ging gepaard met een ambitieus verduurzamingsproces. Het energielabel verbeterde van G naar A++ door isolatie van het dak, kierdichting en HR++ achterzetramen. Een luchtwarmtepomp in het Geweermakershuisje levert duurzame energie via een nieuwe vloer met lage temperatuurverwarming. Hergebruik van materialen, slimme installatietechniek en multifunctioneel ontwerp dragen bij aan duurzame flexibiliteit.
Materiaal en techniek
Bij de restauratie van het Kruithuis stond behoud en hergebruik centraal. Oude natuurleien kregen een nieuwe functie als gevelbekleding, gecombineerd met bruut staal. De bestaande stenen trappen bleven behouden en werden voorzien van stalen overzettreden voor veilige toegankelijkheid. Historisch kleuronderzoek leidde tot een nieuw kleurenpalet met diepe rood- en grijsgroene tinten. Het exterieur werd terughoudend gerestaureerd, met behoud van patina en oorlogssporen.
Maatschappelijke impact
In het nieuwe Vestingmuseum wordt het verhaal verteld van de plek, de Tachtigjarige Oorlog en het beleg van ’s-Hertogenbosch in 1629. Daarnaast belicht het Watermuseum – onder auspiciën van UNESCO – vier eeuwen van inundatie rond de stad. Het Kruithuis fungeert bovendien als bezoekerscentrum van de Zuiderwaterlinie. Een belangrijk onderdeel van de activiteiten van de Kring Vrienden is het organiseren van rondvaarten over de Binnendieze.
Fysieke impact
Het Kruithuis werd in 1618 gebouwd aan de stadsrand vanwege het explosiegevaar in het centrum. Bij de herbestemming is de verdwenen gracht deels hersteld en ingericht als wadi. Het omliggende terrein is vergroend, met aandacht voor biodiversiteit en vleermuisvoorzieningen. Rond het gebouw ontstond een autoluwe zone met aanlegsteiger voor rondvaarten, als onderdeel van het Zuid-Willemsvaartpark.
Monument
Gedurende het project is het Geweermakershuisje, dat eigenlijk op de nominatie stond om gesloopt te worden, door inzet van het team benoemd tot gemeentelijk monument. Hierdoor werd het behouden en meegenomen worden met de inpassing van het programma en de restauratie. Het Kruithuis vormt een belangrijke schakel in de ontwikkeling van het Zuid-Willemspark. De herontwikkeling is aangegrepen om het terrein rondom het Kruithuis te vergroenen zodat het weer van waarde is voor de buurt en stad.
