ARC24: Grondstoffenstation Afrikaanderwijk, Rotterdam - Superuse

De Rotterdamse Afrikaandermarkt is een van de grootste en bekendste markten van Nederland. De markt brengt wekelijks 30.000 bezoekers naar het gebied, maar is tevens een van de grootste vervuilers van de wijk. Het restafval verspreidt zich ook door de omliggende straten. Dit zorgt voor een negatieve gebiedsbeleving bij zowel marktbezoekers als wijkbewoners. Het was de ambitie van de partners om de inzameling te hervatten en uit te breiden, op weg naar een Circulaire Markt.

Toelichting Superuse | Beeld Frank Hanswijk

Superuse noemt een gebouw als dit een Cyclifier; een locatie waar reststromen worden ingezameld en opgewerkt tot nieuwe grondstoffen en producten. De uitdaging was om het inzamelen/scheiden van afval in de publieke ruimte een positief gezicht te geven. Tijdens het proces hebben tegenslag en verandering van de randvoorwaarden het ontwerp groter maar ook sterker gemaakt en zijn publieke functies toegevoegd. Het project is bedoeld als een pilot voor de twee andere grote markten in de stad.

Het project is een voorbeeld van radicale samenwerking tussen aanjager, architect, bouwer en verschillende belanghebbenden in de wijk. Hierdoor ontstaat er meervoudige waardecreatie: een positievere ruimtelijke beleving, werkgelegenheid, mede-eigenaarschap en minder restafval. Het dak draagt met een stadsecoloog én schoolkinderen bij aan klimaatadaptatie en biodiversiteit. Door gescheiden inzameling ontstaat de mogelijkheid voor lokale partijen om restmaterialen hoogwaardig te hergebruiken.

Beeld Frank Hanswijk
Beeld Frank Hanswijk

Vanwege het beperkte budget en de tijdelijke vergunning van tien jaar bestaat de fundering uit stelconplaten. Het paviljoen is voor 95 procent gemaakt van geoogst materiaal zoals Trespa, Staalprofielen, etcetera Alleen balkhout, dakbedekking en installaties zijn nieuw. De ibc-tanks hebben een ruime capaciteit voor regenwater opslag (circa10 kubieke m3). Dit kan gebruikt worden voor schoonmaken en bewatering van het groene dak en nabijgelegen groen. De beplanting draagt bij aan de biodiversiteit van de stad.

Voor het ontwerp was het minimaliseren van de CO2-voetafdruk het uitgangspunt.. De fundering is vervaardigd uit hergebruikte stelconplaten en de draagconstructie van gebruikte staalprofielen. Hierdoor is ruim 11.000 kg aan CO2 bespaard ten opzichte van een reguliere constructie (berekening: IMd).
De wanden zijn bekleed met restpartijen HPL plaatmateriaal en IBC-containers en het dak en de tribunetrap met gebruikte valdempende tegels. De hele constructie, inclusief fundering, is demontabel.

Beeld Frank Hanswijk
Beeld Frank Hanswijk

Het Grondstoffenstation dient als ontmoetingsplek voor de buurt en kan op een mooie marktdag gebruikt worden om bijvoorbeeld eten te nuttigen. De tribune grenst aan een Cruyffcourt en kan worden gebruikt door publiek tijdens een sportevenement. In de IBC tanks van de gevel wordt regenwater opgevangen voor de schooltuintjes op het dak en de naastgelegen Tuin van de Wijk.
De data over afvalstromen geeft leden van de coöperatie de mogelijkheid om reststromen af te nemen en tot product te verwerken.

Naast het verduurzamen van de markt is het vergroten van de sociaal-economische betekenis van de markt voor de wijk een belangrijk doel. De Coöperatie neemt mensen uit de wijk in dienst, een wijk waar veel behoefte is aan betaalde werkgelegenheid. Zo krijgen wijkbewoners een volwaardig betaalde baan op de markt en groeit een grotere betrokkenheid tussen de markt en de wijk. Het initiatief wil Rotterdam-Zuid en de Afrikaanderwijk een duurzamer, sterker en kapitaalkrachtiger gebied maken.

  • 240311-grondstoffenstation-plgr_dsn-1

    Download
  • 240311-grondstoffenstation-plgr_dsn-2

    Download
  • 240311-grondstoffenstation-plgr_dsn-3

    Download
  • 240311-grondstoffenstation-plgr_dsn-4

    Download
  • 240311-grondstoffenstation-plgr_dsn-5

    Download
  • 240412_Grondstoffenstation_Superuse

    Download

De redactie van de Architect selecteert elke dag het belangrijkste nieuws. Heb je nieuws dat misschien voor ons interessant is? Mail dan naar redactiedearchitect@vmnmedia.nl.