5 principes bij het duurzaam renoveren van een gebouw

5 principes bij het duurzaam renoveren van een gebouw

Het renoveren van gebouwen conform de regels voor duurzaam bouwen is een van de prioriteiten van de Europese Green Deal. Deskundigen voorspellen zelfs dat renovatie de komende jaren - of zelfs decennia - een van de belangrijkste opgaven wordt voor de bouw in Nederland en België. Waar moeten architecten, technisch adviesbureaus en aannemers aan denken bij het verduurzamen en renoveren van onze gebouwen?

1. Het goed isoleren van het gebouw staat voorop

Bij de meeste gebouwen die gerenoveerd moeten worden, kunnen wij al zeer snel een slag slaan door te isoleren Daarom ligt de nadruk bij duurzame bouw ook op  het verbeteren van de thermische efficiëntie van het hele gebouw.

Voor de uiteindelijke gebruiker van zo'n gebouw is ook het energieverbruik van belang: hoe lager het verbruik, des te beter voor de verhuur of verkoop van het pand. Dat zorgt ervoor dat thermische renovatie een belangrijke factor vormt voor investeerders die het meeste uit hun investering willen halen.

Moderne bouwoplossingen helpen bij het behalen van goede energie-indicatoren. De sleutelvraag waar een architect bij een historisch waardevol gebouw voor staat is de volgende: hoe bereik je het gewenste effect zonder de eigenheid van het gebouw aan te tasten; en bij een gebouw dat gerevitaliseerd moet worden: hoe leg je een band met de bestaande bebouwing en ruimte?

Herontwikkeling Hazemeijer-complex , Enschede, Nederland
Herontwikkeling Hazemeijer-complex , Enschede, Nederland.

2. Verschillende varianten op het gebied van thermische renovatie

Wanneer renovatie ook veranderingen van het uiterlijk van de gevel toelaat, kan het de moeite lonen een prefab gevel of een groter glasoppervlak  in overweging te nemen. Wanneer de principes van het originele gebouw bewaard moeten blijven, kan het handig zijn om gebruik te maken van technologieën die het originele uiterlijk van de gevel handhaven, bijvoorbeeld diverse vormen in aluminium.

Steeds vaker wordt er een beroep gedaan op Aluprof bij het realiseren van renovaties waarbij hoge waarden op het gebied van thermische isolatie gepaard moeten gaan met het behoud van het bouwkundig erfgoed. Ons assortiment omvat raamsystemen als MB86,  die zich dankzij verschillende profielvarianten uitstekend lenen voor renoveren van gebouwen, legt Michiel van Duren, Managing Director Aluprof Netherlands B.V., uit. – Een ander voorbeeld is ons MB-Slimline of MB-Ferroline systeem. Dat maakt het mogelijk om oude ramen met stalen kozijnen te vervangen door een systeem met veel betere isolatiewaarden. Dat passen we vaak toe bij de renoveren van post-industriële gebouwen, zoals lofts, verduidelijkt Michiel.

Hala Koszyki, Warschau, Polen. Toegepast systeem: MB-Slimline
Hala Koszyki, Warschau, Polen. Toegepast systeem: MB-Slimline.

3. Nadruk op de behoeften van gebruikers en gemeenschap

Een architect die bezig is met het ontwerp voor duurzaam bouwen moet niet alleen rekening houden met nieuwe bouwtechnologieën, de geldende normen of hedendaagse ontwerptrends, maar ook (en misschien wel vooral) met de manier waarop het gebouw gebruikt wordt. Als het gebouw echter geen enkele functie vervult, moet de architect erover nadenken hoe het opnieuw een mooie functie  kan krijgen in het leven van de lokale gemeenschap. De renovatie van een gebouw moet voldoen aan de behoeften van de personen die er gebruik van zullen maken én van de lokale gemeenschap.

"Enkele jaren geleden hebben we de St. Jansschool in Enschede gerenoveerd", legt Michiel van Duren, Managing Director Aluprof Netherlands B.V., uit. Die moest grondig gemoderniseerd worden. Bij de vervanging van het hele raamwerk hebben we vooral rekening gehouden met de noodzakelijke thermische en akoestische isolatie, zodat de kinderen in ideale omstandigheden kennis kunnen verwerven."

St. Jansschool, Enschede, Nederland. Toegepast systeem: MB-60
St. Jansschool, Enschede, Nederland. Toegepast systeem: MB-60.

4. Gebouwrenovatie die de gezondheid ten goede komt

Gebouwen die aan renovatie toe zijn, kunnen vaak niet als mensvriendelijk geclassificeerd worden. Vaak beschikken ze niet over een gepast ventilatiesystemen, wat luchtvervuiling teweegbrengt en in extreme gevallen schimmelvorming.

De zorg voor aspecten als een correcte, moderne ventilatie, liefst met terugwinnen van de energie, is noodzakelijk om de gebruikers van het gebouw het nodige comfort te bieden. Ook moet worden gelet op de gebruikte bouwmaterialen. Wanneer deze een gevaar voor de gezondheid vormen, bv. door gebruik van bepaalde soorten verf, impregneermiddelen en materialen, moeten ze door mensvriendelijke materialen vervangen worden.

Volgens gegevens van de WHO uit 1984 kampt tot 30% van de gerenoveerde gebouwen ter wereld met het  Sick Building Syndrome. Een moderne, duurzame renovatie moet ervoor zorgen dat deze gebouwen weer gezond worden.

5. Gebruik van materialen die gerecycled kunnen worden

Hoewel er tijdens het renovatieproces vooral gedacht wordt aan hoe het vernieuwde gebouw in de navolgende jaren zo goed mogelijk ten dienst kan staan van zijn gebruikers, mag niet worden vergeten dat het ecologische aspect ook met het oog op toekomstige generaties een belangrijk onderdeel van duurzame ontwikkeling vormt. Dat wil zeggen dat er materialen moeten worden gebruikt die bij volgende renovaties of aanpassingen recyclebaar zijn.

Op dat gebied zijn glas en aluminium zo goed als onovertroffen, verduidelijkt Ralph van der Kooij, Sales Manager bij Aluprof Nederland BV. "Op dit moment is gemiddeld 65% van het materiaal dat we in ons productieproces gebruiken gerecycled, We hopen in de nabije toekomst de lat nog wat hoger te leggen. Bij de productie van gerecycled aluminium wordt slechts 5% van de energie gebruikt die nodig is voor de productie van primair aluminium en het kan vrijwel eindeloos hergebruikt worden. Daarom is de keuze voor aluminium voor gevelrenovatie van gebouwen een uitstekend idee, voegt de expert eraan toe."

6. Renovatieproject dat een positieve invloed heeft op omgeving en milieu

Duurzaam bouwen betekent niet alleen zorgen voor een beperkte koolstofvoetafdruk of minder energieverbruik, maar omvat ook begrip voor de invloed van de bouw op het leven en welzijn van de mens – zowel voor de directe gebruikers van het gebouw als voor zijn sociale omgeving.

Dat concept wordt uitstekend geïllustreerd door het certificeringsproject Cradle to Cradle, dat betrekking heeft op een circulaire economie. Deze norm is niet alleen gericht op het recyclen van materiaal. Andere aspecten zijn het emissiebeheer van koolstofdioxide, waterbeheer, veiligheid van het product qua chemische samenstelling en zijn invloed op de menselijke gezondheid, en op hoe bedrijven de mens en de natuurlijke systemen die door de productie worden beïnvloed respecteren.

Bij de keuze van leveranciers en onderaannemers kan de architect zich laten leiden door de aanwijzingen van zo'n certificaat. Daardoor kan hij er zeker van zijn dat hij bedrijven kiest die handelen in overeenkomst met het concept van duurzame ontwikkeling.

Onder de Aluprof-producten die door Cradle to Cradle gecertificeerd werden en een bronzen certificaat kregen, bevindt zich o.a. het gevelsysteem MB-SR50N HI+ en verschillende raam- en deursystemen (bv. MB-86 SI, MB-86 Casement, MB-86 ST, MB-70, MB-70 HI en MB70 Casement).

Hard Rock Hotel Budapest, Hongarije. Toegepaste systemen: MB-86 Foldline, MB-86 SI,MB-SR50N EFEKT, MB-SR50N HI+
Hard Rock Hotel Boedapest, Hongarije. Toegepaste systemen: MB-86 Foldline, MB-86 SI,MB-SR50N EFEKT, MB-SR50N HI+.

Moderne renovatie van gebouwen is eigenlijk niet meer mogelijk zonder gebruik te maken van ecologische oplossingen en zonder te zorgen voor een duurzame ontwikkeling. Voor architecten is dat natuurlijk een uitdaging. Het biedt hen echter ook de kans om een moderne, tot de verbeelding sprekende ruimte te ontwerpen. Deze ruimte staat niet alleen ten dienste van investeerders, maar vooral van hun gebruikers en toekomstige generaties.

Dit artikel is gesponsord door Aluprof