Nieuw duurzaam leven voor monumentale dwarsboerderij

Nieuw duurzaam leven voor monumentale dwarsboerderij

Ruim drie jaar na een verwoestende brand nadert de wederopbouw van de eeuwenoude dwarshuisboerderij De Croesen in Maarssen zijn voltooiing. Het voormalige Rijksmonument wordt zo veel mogelijk teruggebouwd in de oorspronkelijke staat, maar dan wel in een veel duurzamere vorm. Om de boerderij energieneutraal te krijgen worden daarom onder meer Kooltherm-isolatieplaten van Kingspan Insulation toegepast.

Hoewel een deel van de gevel na de brand nog overeind stond, kon uiteindelijk alleen de kelder met daarin de 400 jaar oude kruisgewelven behouden blijven, vertelt Jan van Dijk van het gelijknamige bouwtechnische adviesbureau. “De woning is een halve meter verplaatst en de kelder is opgenomen in het nieuwe huis en verstevigd, zodat hij later niet meer kan instorten. In de nieuwbouw is de kelder opgehangen aan de nieuwe fundering.” Van Dijk treedt op als adviseur en projectleider bij de wederopbouw, die uitgevoerd wordt door de ecologische bouwer Van Engen uit Kockengen.

De Croesen 2

Concessies

Van Dijk kende de afgebrande woonboerderij van onder tot boven omdat hij als kind al bevriend was met een van de kinderen van de inmiddels 87-jarige eigenaar. Het gebouw, mogelijk ooit gebouwd als opzichtershuis, werd in de loop der geschiedenis vaak aangepast. De oudste elementen dateerden uit de eind zestiende en begin zeventiende eeuw, het overige deel uit de negentiende eeuw. Uitgangspunt bij de herbouw was om het gebouw zo veel mogelijk terug te brengen in de oorspronkelijke staat. Het woonhuis - het voorhuis - is in steen gebouwd, het achterhuis is houtskeletbouw met vlasisolatie voor gevel en dak. Met het beperkte budget dat de verzekeraars uitkeerden moesten daarbij wel de nodige concessies gedaan worden.

De Croesen 3

Duurzaamheid voornaamste prioriteit

Al snel werd duidelijk dat duurzaamheid een van de voornaamste prioriteiten was. Daarmee wil de eigenaar een toekomstbestendig gebouw achterlaten. “We volgen het bouwbesluit, maar willen er nog een schepje bovenop doen wat betreft de isolatiewaardes. We proberen het gebouw energieneutraal te krijgen”, aldus Van Dijk. Voor de spouwmuurisolatie werd daarom gekozen voor de Kooltherm 108 Plus Spouwplaten van Kingspan Insulation. Die bieden goede thermische prestaties en omdat de platen, die een DUBO-keurmerk hebben, duurzamer zijn dan bijvoorbeeld PIR-platen.

Als adviseur voor de stichting Duurzame Vecht raadt Van Dijk bewoners geregeld aan om Kooltherm-isolatie aan de binnenzijde van hun woningen toe te passen. Zelf deed hij dat ook om zijn eigen huis uit 1965 gasloos te krijgen. “Kooltherm is heel geschikt om een bestaande woning aan de binnenkant na te isoleren omdat het dun is en een hoge isolatiewaarde heeft.”

Slanker isoleren

Bijkomend voordeel bij de herbouw is dat vanwege het hoge isolerende vermogen van de Kooltherm-platen de spouwmuren in de woonboerderij slanker kunnen worden uitgevoerd dan met traditionele dikkere glaswolisolatieplaten. Die ruimtewinst is ook bij een ruime woonboerderij als deze een pluspunt, legt Van Dijk uit. Met andere isolatieplaten zou je dikkere muren krijgen om dezelfde thermische prestatie te bereiken. “Dan zou je in de problemen komen met je funderingsbalken en zou je die weer dikker moeten maken.”

Oorspronkelijk dakkap

De wens was eigenlijk om de oorspronkelijk dakkap met houten spanten weer terug te plaatsen. Met daarbij een houten dakbeschot met Kooltherm-isolatie. Deze oplossing bleek financieel niet uit te komen met het bedrag dat de verzekering uitkeerde. Nu is gekozen voor een kant-en-klare kap met een lagere isolatiewaarde dan met Kooltherm mogelijk was geweest.

Dankzij het kleine zonneveldje dat achter de woning is geplaatst moet het lukken om energieneutraal uit te komen. Met een bodemwarmtepomp en met de in België veelvuldig toegepaste Geolussen, die in een honderd meter lange sleuf zijn ingegraven, kan de woonboerderij de komende honderden jaren weer duurzaam worden verwarmd.

Dit artikel is gesponsord door Kingspan Insulation.