Nieuw duurzaam leven voor monumentale dwarsboerderij

Nieuw duurzaam leven voor monumentale dwarsboerderij

Ruim drie jaar na een verwoestende brand nadert de wederopbouw van de eeuwenoude dwarshuisboerderij De Croesen in Maarssen zijn voltooiing. Het voormalige Rijksmonument wordt zo veel mogelijk teruggebouwd in de oorspronkelijke staat, maar dan wel in een veel duurzamere vorm.

Hoewel een deel van de gevel na de brand nog overeind stond, kon uiteindelijk alleen de kelder met daarin de 400 jaar oude kruisgewelven behouden blijven, vertelt Jan van Dijk van het gelijknamige bouwtechnische adviesbureau. “De woning is een halve meter verplaatst en de kelder is opgenomen in het nieuwe huis en verstevigd, zodat hij later niet meer kan instorten. In de nieuwbouw is de kelder opgehangen aan de nieuwe fundering.” Van Dijk treedt op als adviseur en projectleider bij de wederopbouw, die uitgevoerd wordt door de ecologische bouwer Van Engen uit Kockengen.

De Croesen 2

Concessies

Van Dijk kende de afgebrande woonboerderij van onder tot boven omdat hij als kind al bevriend was met een van de kinderen van de inmiddels 87-jarige eigenaar. Het gebouw, mogelijk ooit gebouwd als opzichtershuis, werd in de loop der geschiedenis vaak aangepast. De oudste elementen dateerden uit de eind zestiende en begin zeventiende eeuw, het overige deel uit de negentiende eeuw. Uitgangspunt bij de herbouw was om het gebouw zo veel mogelijk terug te brengen in de oorspronkelijke staat. Het woonhuis - het voorhuis - is in steen gebouwd, het achterhuis is houtskeletbouw met vlasisolatie voor gevel en dak. Met het beperkte budget dat de verzekeraars uitkeerden moesten daarbij wel de nodige concessies gedaan worden.

De Croesen 3

Duurzaamheid voornaamste prioriteit

Al snel werd duidelijk dat duurzaamheid een van de voornaamste prioriteiten was. Daarmee wil de eigenaar een toekomstbestendig gebouw achterlaten. “We volgen het bouwbesluit, maar willen er nog een schepje bovenop doen wat betreft de isolatiewaardes. We proberen het gebouw energieneutraal te krijgen”, aldus Van Dijk. Voor de spouwmuurisolatie werd daarom gekozen voor de Kooltherm 108 Plus Spouwplaten van Kingspan Insulation. Die bieden goede thermische prestaties en omdat de platen, die een DUBO-keurmerk hebben, duurzamer zijn dan bijvoorbeeld PIR-platen.

Als adviseur voor de stichting Duurzame Vecht raadt Van Dijk bewoners geregeld aan om Kooltherm-isolatie aan de binnenzijde van hun woningen toe te passen. Zelf deed hij dat ook om zijn eigen huis uit 1965 gasloos te krijgen. “Kooltherm is heel geschikt om een bestaande woning aan de binnenkant na te isoleren omdat het dun is en een hoge isolatiewaarde heeft.”

Slanker isoleren

Bijkomend voordeel bij de herbouw is dat vanwege het hoge isolerende vermogen van de Kooltherm-platen de spouwmuren in de woonboerderij slanker kunnen worden uitgevoerd dan met traditionele dikkere glaswolisolatieplaten. Die ruimtewinst is ook bij een ruime woonboerderij als deze een pluspunt, legt Van Dijk uit. Met andere isolatieplaten zou je dikkere muren krijgen om dezelfde thermische prestatie te bereiken. “Dan zou je in de problemen komen met je funderingsbalken en zou je die weer dikker moeten maken.”

Oorspronkelijk dakkap

De wens was eigenlijk om de oorspronkelijk dakkap met houten spanten weer terug te plaatsen. Met daarbij een houten dakbeschot met Kooltherm-isolatie. Deze oplossing bleek financieel niet uit te komen met het bedrag dat de verzekering uitkeerde. Nu is gekozen voor een kant-en-klare kap met een lagere isolatiewaarde dan met Kooltherm mogelijk was geweest.

Dankzij het kleine zonneveldje dat achter de woning is geplaatst moet het lukken om energieneutraal uit te komen. Met een bodemwarmtepomp en met de in België veelvuldig toegepaste Geolussen, die in een honderd meter lange sleuf zijn ingegraven, kan de woonboerderij de komende honderden jaren weer duurzaam worden verwarmd.

Dit artikel is gesponsord door Kingspan Insulation.

Impressie Modulair Clubhuis in houtbouw, voorbeeld variant Medium. Ontwerp: Arons en Gelauff architecten. Beeld: PixelPool

Arons en Gelauff ontwerpt modulaire clubhuizen voor amateurvoetbal

Hoofdsponsor ING en de KNVB bundelen hun krachten om verouderde accommodaties van verenigingen te vervangen. ING stelt vanaf september financieringen beschikbaar aan voetbalverenigingen die duurzame nieuw- of herbouw willen uitvoeren en gebruikmaken van modulaire houtbouw, ontwikkeld met Arons en Gelauff architecten en Sustainer.

Beeld Mecanoo

Eerste fase treinstation Ede-Wageningen opgeleverd

Onlangs is de eerste fase van het nieuwe station Ede-Wageningen in gebruik genomen. Het houtbouwproject is een ontwerp van Mecanoo en Royal HaskoningDHV en verwijst naar het Veluwse landschap. De oplevering van de parkeergarage, inrichting van de pleinen en het groen wordt naar verwachting 2026.

Beeld Åke Eson Lindman

Om als architect verantwoord met hout te bouwen, is kennis van...

In het noorden van Zweden staat een - bijna volledig - houten gebouw van 75 meter hoog: het Sara Kulturhus, een cultuurgebouw met hotel. Het hout is afkomstig uit bossen in een straal van minder dan honderd kilometer van een lokale zagerij en is FSC-gekeurd. Om hout op een verantwoorde manier in een gebouw toe te passen is het noodzakelijk om kennis te hebben van bosbouw. Tenminste dat stelt architect Robert Schmitz van White Arkitekter. (Dit artikel was voor eerst gepubliceerd op 8 juni 2022.)

Beeld Eran Oppenheimer

Deze architect met een eigen fabriek bouwt alleen in hout en...

Hij is niet van of tegen steen. Maar op een dag was de 6e-generatie-architect uit Baarn, Derk-jan Wentink, de verschraling zo zat dat hij het roer radicaal omgooide. Met drie compagnons kocht hij in 2017 een fabriek in Letland. Nu bouwt hij uitsluitend nog in hout en nul-op-de-meter. "Mijn overgrootvader ontwikkelde baksteenfabrieken. Hij zou dit fantastisch vinden."