Wie veel beton toepast is lui. Met de nadruk op het woord 'veel', want daarin ligt wat mij betreft de crux. In een reeks onderzoeken naar bouwmaterialen zoals baksteen en stampleem dook ik deze maand in de wereld van beton. Een klimaatintensief maar in de praktijk lastig te ontwijken materiaal.
Beton is een klimaatintensief materiaal met een hoge CO2-uitstoot bij de vervaardiging van de grondstoffen, de verwerking en het vervoer. Daardoor krijgt het de laatste jaren een negatieve connotatie voor architecten die duurzaam willen ontwerpen. Maar in de praktijk blijkt het materiaal lastig te ontwijken. Hoe erg is dat? Kan bouwen met beton ook duurzaam? De redactie ging op zoek naar antwoorden.
Net nu biobased bouwen op steeds grotere schaal wordt toegepast en hout geen niche product meer is komen er nieuwe brandnormen. De aanleiding voor deze brandeisen waren zorgen bij politici over hoogbouw in hout, maar inmiddels gaat de discussie over brandrisico's van houtbouw in veel bredere zin. De vraag is of dat terecht is.
Op dinsdag 15 april organiseert de Architect weer een nieuwe avond in Pakhuis de Zwijger waarin we de printeditie tot leven brengen. Centraal staan het vakmanschap van de architect en de traditionele bouwmethodes die een comeback maken in de architectuur. Jan Peter Wingender, Ivar van de Zwan, Anja Verdonk, Christina Eickmeier, Marita Bijlsma en Francine Houben komen spreken.
Op basisschool De Zevensprong in Best kunnen de kinderen glijdend naar huis. De glijbaan stond al in het schetsontwerp van buro Kettinghuls, en toch is het bijzonder dat die er is gekomen. Want bij schoolgebouwen staat het budget altijd onder druk. Dat deze 'nice to have' niet is geschrapt, is te danken aan een gedreven schooldirecteur én de gemeente voor wie de school uitgroeide tot duurzaam voorbeeldproject.
Spectaculair was het moment waarop ik de natte kleibrei mengde met droge hennepvezels van de dierengroothandel. Nadat ik was uitgehoest van de stofwolk begonnen de vezels het vocht uit de kleimassa op te nemen. Wat eerst nog op een natte koeienvlaai leek, veranderde in een plakkerig, stevig deeg dat de basis vormde voor een unieke kleisteen, prachtig van kleur en textuur.
Biobased bouwen heeft overtuigingskracht én ruimte voor ontwikkeling nodig. Het woonhuis door Atelierfront van hout en leem in de polder tussen Utrecht en Zeist is daar een mooi voorbeeld van. De architecten wisten eerst de opdrachtgever en daarna ook de lokale aannemer te overtuigen van hun duurzame argumenten zonder dogmatisch te worden. Alle leden van het bouwteam konden zowel kennis opdoen als inbrengen.
De grote winnaar van de twintigste eeuw is niet beton of staal maar isolatiemateriaal. Er is geen gebouw zonder isolatie en de isolatiepakketten worden steeds dikker terwijl woningen compleet worden dichtgezet. Toch krijgt isolatiemateriaal nog maar weinig aandacht van architecten omdat het meestal onzichtbaar is. Tijd voor een kritische blik op minerale wol, hardschuim en pur.
