Stampleem is hét duurzame alternatief voor beton. Het heeft dezelfde tektonische eigenschappen, is honderd procent herbruikbaar, dampopen, isolerend en constructief te gebruiken. Bovendien is leem bijna overal te vinden en heeft de toepassing nagenoeg geen milieu-impact. Drie gebouwen in Parijs met een gevel van stampleem bewijzen dat leem een volwaardig bouwmateriaal is, ook midden in de stad.
'We wilden altijd al een biobased huis bouwen', vertelt Marita Bijlsma, architect en medeoprichter van Atelierfront, tijdens haar ARC Talk. Toen de opdrachtgevers bij haar en partner Thomas Buijs aanklopten, kwam die droom uit. Ze bouwden een dampopen woning van biobased materialen.
LEVS architecten heeft in samenwerking met De Nijs bouw en ontwikkeling en adviesbureau Lüning een biobased bouwmethodiek gelanceerd. Hiermee moet houtbouw betaalbaarder en flexibeler toepasbaar worden.
Aan de rand van het Heilooërbos heeft Natrufied Architecture een biobased woning ontworpen die is afgestemd op de natuurlijke omgeving. De woning ligt op een langgerekt perceel met een gesloten gevel aan de straatzijde en een open noordgevel naar de tuin en het bos. De leefruimtes bevinden zich aan de tuinzijde en ontvangen dankzij een transparante gevel en een verhoogd dak veel daglicht. Het dak vangt regenwater op, wat bij hevige buien in een regenton stroomt via een waterval.
2 juni ondertekenden de eerste 30 van in totaal meer dan 60 architectenbureaus een gezamenlijke 'commitmentverklaring', waarmee zij aangeven in principe biobased te ontwerpen, tenzij dat niet kan. Vanaf 2026 kunnen alle architecten een training in biobased ontwerpen volgen via de BNA Academie.
In Nederland komt de biobased transitie nog maar net op gang. Maar in Frankrijk is er al vijftien jaar een 'brede beweging architecten én opdrachtgevers' die met materialen als hout, stro, hennep en leem werkt, zegt Christina Eickmeier. In deze ARC Talk vertelt ze over de voortrekkersrol van Frankrijk en hoe Nederland hiervan kan leren.
Bestaande gebouwen verduurzamen? Vergeet het maar. Veel duurzame transformaties staan onder druk nadat de Raad van State in december een streep zette door de salderingsregeling. Wie wil uitwijken naar elektrische machines en installaties komt bedrogen uit, want het netwerk is landelijk overbezet. Het gevolg: de 'perfect storm' waarin uitgerekend de milieu- en natuurvergunning de Parijsdoelen tegenwerken. Wat gaat er mis?
Houtbouw en duurzame isolaties worden gangbaarder, 'maar verduurzaming van de gevel blijft een uitdaging', meent Marco Vermeulen, oprichter van Studio Marco Vermeulen (SMV). Dat kan anders. Hij ontwikkelde gevelpanelen van biobased materiaal die CO2 voor meer dan vijftig jaar opslaan, volledig recyclebaar zijn en meer vormvrijheid bieden dan hout. 'De gevelpanelen zijn niet alleen functioneel - ze vertellen ook het verhaal van de materialiteit van het gebouw.'
