Toelichting architectura.be - Thuiswerk is een van de meest efficiënte manier om de verspreiding van het nieuwe coronavirus tegen te gaan. In de meeste architectenbureaus werd dit al in meer of mindere mate toegelaten, maar nu zetten ze hier uiteraard extra op in. De architecten die wél nog op kantoor werken, volgen andere maatregelen - zoals voldoende afstand houden, hygiënemaatregelen naleven en grote groepen vermijden – grondig op.
Het merendeel van de architecten twijfelt er daarnaast niet aan dat de coronacrisis op lange termijn financiële gevolgen zal hebben voor henzelf, maar ook voor de bouwsector.
RE-ST architecten
Dimitri Minten van RE-ST architecten: “Medewerkers die ziek zijn of zich ziek voelen, moeten verplicht twee weken thuis blijven. Voor de anderen stimuleren we thuiswerk indien mogelijk. Qua hygiëne stellen we extra zeep en ontsmettingsmiddelen ter beschikking. Ook de handgrepen worden regelmatig gepoetst. Interne vergaderingen gaan in kleinere bezetting door. Alle afspraken met klanten zijn de komende drie weken geannuleerd of verschoven naar een latere datum. Of de werfbezoeken doorgaan, hangt af van werf tot werf. Sommigen liggen stil, bij anderen wordt er slechts wekelijks een rondgang gehouden waar de belangrijkste punten kunnen worden besproken.”
“Indien de crisis drie à vijf weken duurt, zal ze eerder beperkte financiële gevolgen hebben. Indien ze langer aanhoudt, zal het wellicht wel gevolgen hebben en zullen bepaalde dossiers - al dan niet ernstige - vertragingen oplopen.”
B+ architecten
Ruben Braeken van B+ architecten: “Onze architecten en administratief personeel kunnen van thuis uit werken. Stagiairs blijven thuis zodat de druk op kantoor kleiner is en de afstand tussen personeelsleden groot genoeg. Het projectbeheer gebeurt via de online tool Teamleader, de communicatie met andere teamleden via Microsoft Teams, SharePoint en een VPN verbinding met de server. Ons kantoor wordt grondig gepoetst met speciale ontsmettende zeep. De bureaus, deurklinken, de kopieermachine en de koffiemachine worden ermee gereinigd. Ook hanteren we diverse regels met betrekking tot hygiëne en afstanden op kantoor. Gesprekken met klanten vinden niet langer plaats op kantoor, maar gebeuren via een videogesprek. Niet dringende afspraken zeggen we af. Wat werfbezoeken betreft, stelt de aannemer zijn vragen eerst per mail. De architect voert de werfcontrole uit.”
“De financiële gevolgen vallen nog af te wachten. Het probleem zit hem niet zozeer in de hoeveelheid werk, maar in de voortgang van de projecten. De gevolgen zullen afhankelijk zijn van de duur van de crisis.”
Atelier Vens Vanbelle
Dries Vens van Atelier Vens Vanbelle:“Ons bureau bestaat maar uit twee mensen, maar we werken toch de helft van de week thuis. We hebben dus nog geen bijkomende maatregelen genomen. Geplande gesprekken met onze klanten moeten we niet afbellen, want meestal zeggen ze zelf af.”
“Er zijn zeker financiële gevolgen aan deze crisis verbonden. Zo werden twee van onze renovatieprojecten voor restaurants on hold gezet. Daarnaast zijn we bezig met de kantoorinrichting voor een bedrijfje dat trainingen geeft in grote bedrijven. Ook dat werd on hold gezet. We gaan er momenteel van uit dat de werven open blijven. Dit is echter heel onzeker.”
Contour Architecten
Detlef Andries van Contour Architecten:“We laten bewust een aantal van onze medewerkers van thuis uit werken. Zo zitten er minder mensen op kantoor en hebben degenen die er wel zijn meer ruimte. Op kantoor voorzien we meer hygiëne verhogende middelen zoals extra zeeppompjes en papieren handdoeken. De meeste werfbezoeken zijn afgelast. Bij dringende vragen kan er eventueel met de aannemer gefacetimed worden. Ook het contact met onze klanten zal hoofdzakelijk via Skype gebeuren.”
“Financiële gevolgen zullen er naar mening niet direct zijn. De overheid doet haar best om de crisis het hoofd te bieden. Het zijn nu vooral de burgers die moeten luisteren.”
DENC!-STUDIO
Bart Cobbaert van DENC!-STUDIO: Wij verminderen onze interne bezetting en mikken op ongeveer 50% thuiswerk. Vergaderingen worden herleid tot een absoluut minimum. Grote vergaderingen met veel aanwezigen gaan sowieso niet door. Diverse afspraken worden dus geannuleerd of verplaatst. We laten zeker geen bezoeken aan grotere werven meer toe. Spoedinterventies moeten nog kunnen, maar dan enkel als evaluatie en niet als uitgebreide vergadering.”
“Bij DENC!-STUDIO tonen we sociaal respect voor onze medewerkers. Op een enkele uitzondering na is iedereen hier bediende. Door de coronacrisis kennen we hier nu natuurlijk wat extra stress. We zien dat concullega’s zieke medewerkers thuislaten. Bij DENC!-STUDIO dienen wij zieke medewerkers te betalen. Normaliter is dit geen probleem. Mocht evenwel een belangrijk deel van de medewerkers ziek vallen, dreigen we hierdoor een belangrijk concurrentieverlies op te lopen ten aanzien van onze concullega’s. Wij zijn extra alert.”
a-tract architecture
Sophie Weygers van a-tract architecture: “Wij laten thuiswerk toe. Van thuis uit werken werd al eerder ingevoerd voor sommige werknemers waardoor we er digitaal gelukkig op voorzien waren. Op kantoor houden we genoeg afstand van elkaar en wassen we vaak onze handen. Meetings stellen we uit en vervangen we soms door conference calls. Gesprekken met klanten proberen we zoveel mogelijk telefonisch of per mail te doen.”
“Sommige klanten zullen nu zeker hun beslissingen uitstellen. Laten we hopen dat de uiteindelijke projecten niet worden gecanceld.”
DMOA architecten
Benjamin Denef van DMOA architecten: “Bij ons werkt iedereen van thuis uit via een VPN verbinding. We hebben alle meetings met klanten afgezegd en proberen zoveel mogelijk via skype of per mail of telefoon te regelen. Werfbezoeken in open lucht laten we doorgaan. Wel vragen we aan de bouwheren om desinfecterende zeep en zakdoekjes klaar te zetten.”
“Op vlak van architectuur zal dat voor ons nogal meevallen. We verhuren echter een deel van ons gebouw aan KRUUL. Zij organiseren allerlei privé- en businessevents. Omdat alles is afgezegd, lijden we daar wel schade.”
Stramien
Bart Verheyen van Stramien: “Stramien zet maximaal in op thuiswerk. Ons netwerk is hierop reeds uitgebouwd. Iedereen heeft volledige toegang op het netwerk van thuis uit. Interne communicatie verloopt via Microsoft Teams. Op kantoor is een minimale permanentie aanwezig, maar interne besprekingen worden maximaal digitaal gehouden. Gesprekken met klanten stellen we uit en trachten we te vervangen door conference-meetings via Skype of Microsoft Teams. Aan opdrachtgevers, aannemers en bouwteams vragen we om werfvergaderingen tot een minimum te beperken. Dit zowel in frequentie als in het aantal genodigden. Verder is onze keuken helaas gesloten. Flexwerken is enkel nog toegelaten op een vaste plek en eigen laptop. Toetsenborden worden dus niet meer gedeeld. Daarnaast geven we tal van richtlijnen aan onze medewerkers en stellen extra hygiënische voorzieningen ter beschikking.
“Financiële gevolgen zullen er op middellange termijn zeker zijn. Enerzijds zal de productiviteit afhangen van de duur van deze situatie. Indien de crisis twee maanden aanhoudt, zal onze productiviteit ook in grote mate afhangen van de aangeleverde input van andere bouwpartners. Anderzijds kunnen we nu quasi ongestoord doorwerken en tijdrovende vergaderingen beperken tot het absolute minimum. Na deze coronaperiode zullen we ongetwijfeld kunnen leren uit deze gewijzigde aanpak. Zoals altijd heeft elk nadeel ook zijn voordeel.”
a2o architecten
Jo Berben van a2o architecten: “Bij a2o architecten stimuleren we thuiswerk. We hebben daarnaast een resem aan maatregelen genomen om de gezondheid van onze medewerkers op kantoor te beschermen. Zo gaan er geen afspraken met externen meer door op ons bureau. Waar mogelijk lassen we digitale vergaderingen in. Ook gesprekken met klanten gebeuren via de digitale weg. Hiertoe werd de bandbreedte van ons internet vergroot en werden extra headsets aangekocht. De handdoeken hebben we vervangen door papieren tissues. Ook voorzien we in extra ontsmettingsmiddelen. Iedereen poetst dagelijks zijn eigen werkplek met een desinfecterend middel, los van het poetsbedrijf dat vier keer per week langskomt. Daarnaast werden de flexwerkplekken tijdelijk afgeschaft. In samenspraak met onze opdrachtgevers en aannemers hebben wij voor ieder werfbezoek afzonderlijke afspraken gemaakt. De klassieke werfvergadering aan tafel in de werfkeet schaffen we voorlopig af. Een aantal vergaderingen gaan door op de werf in open lucht, andere zullen digitaal verlopen.”
“Er zullen vertragingen optreden en de financiële gevolgen zullen zonder twijfel aanzienlijk zijn. We hopen echt dat de vergunningverlenende overheid ook innovatieve tools hanteert om ons verder te helpen. Als zij in egelhouding gaan omwille van deze crisis, dan is het einde van deze nachtmerrie nog niet in zicht. Het stemt ons wel hoopvol dat een aantal afspraken met diensten stedenbouw en overheden gisteren al werden omgeboekt naar digitale overlegmomenten.”
BC Materials
Anton Maertens van BC Materials:“Een aantal collega’s werken van thuis uit. Het is een vorm van risicospreiding voor projecten die door verschillende mensen worden opgevolgd. Jammer genoeg kunnen we door de coronacrisis niet meer samen eten. De bureauruimtes zijn ook verspreid en uitgebreid en we zijn opnieuw naar individuele computers overgestapt. Gepersonaliseerde bekers en een clean desk policy is een dagelijkse standaard geworden. De gesprekken met klanten gebeuren telefonisch of via een conference call. Mits de nodige voorzorgsmaatregelen laten we onze werfbezoeken doorgaan.”
“De bouwsector is meestal postcyclisch. Ze voelt de effecten van een economische krimp pas later dan andere sectoren omdat de opdrachten al gegeven zijn en doorlopen. Ook zij zal de negatieve gevolgen dus voelen. Het komt er vooral op aan om de stimuluseffecten die de overheid voorbereidt goed en slim te investeren.”
SMPL.
Jo Segers van SMPL.: “Maandag zijn mijn zeven medewerkers nog naar kantoor gekomen. Toen heeft iedereen Skype en FaceTime geïnstalleerd en hebben we een Whatsappgroep aangemaakt. Iedereen heeft ook zijn grote iMac mee naar huis genomen om vanaf vandaag thuis te kunnen werken. Alle afspraken met klanten heb ik omgezet naar gesprekken via Skype. Werfbezoeken worden kruiselings ingepland: de aannemer geeft zijn vragen op voorhand aan ons door waarna ik of mijn collega erheen ga.”
“Ik vrees dat vooral investeringsprojecten vertraging zullen oplopen. De meeste van onze projecten lopen over meerdere jaren, dus bij ons zal de crisis geen noemenswaardige impact hebben. De sector van de winkelinrichters - waar met zeer korte termijnen gewerkt wordt - zal het echter wel voelen.”
MAKER architecten
Lieven De Groote van MAKER architecten: “Al onze medewerkers werken van thuis uit. We willen de regels strikt opvolgen en geen risico’s nemen in het belang van ieders gezondheid. Ons bureau hebben we grondig gereorganiseerd. Fysieke vergaderingen vinden voorlopig niet meer plaats. De gesprekken met klanten verlopen via Skype of per telefoon. Wegens de steeds strenger wordende maatregelen én uit voorzorg laten we werfbezoeken niet langer doorgaan. “
“Op korte termijn zal de coronacrisis geen financiële gevolgen hebben. Wanneer ze langer aansleept, zal dit wel het geval zijn omdat (potentiële) klanten veel voorzichtiger gaan zijn. Hoewel we met ons beroep het geluk hebben dat we verder kunnen werken - de opdrachten lopen immers over verschillende maanden - kan dit als een boemerang terugkeren. Wat als we binnen enkele maanden een fase van een project hebben afgewerkt, hiervoor een factuur uitschrijven en uiteindelijk van de opdrachtgever te horen krijgen dat hij niet meer wil of kan betalen?”
M-INT
Hanna Meskens van M-INT: “Wij zijn een koppel interieurarchitecten met ons kantoor in huis. We hebben geen extra medewerkers dus op dat vlak hebben we niet zoveel zorgen. Waar ik merkte dat in het weekend veel mensen nadachten wat ze met hun bedrijf zouden doen, hebben wij ons dit weekend vooral gefocust op hoe we onze kinderen zichzelf konden laten bezighouden zodat we konden werken.”
“Op korte termijn zullen de gevolgen geen grote impact hebben op ons. De projecten die lopen, gaan door. Zeker als ze nog niet in de werffase zitten. Maar op langere termijn maak ik mij wel zorgen: zullen werven vierkant lopen door leveringsproblemen van materialen en producten? Zullen aannemers failliet gaan en B2B-klanten bijgevolg wegblijven? Zullen mensen die veel geld zijn kwijt gespeeld hun (ver)bouwplannen laten varen?”
