ARC17: Kaaspakhuis Gouda - Mei architects and planners

Kaaspakhuis Gouda - een rijksmonument - onderging een spectaculaire transformatie tot loftwoongebouw. Mei architects nam samen met White House Development zelf het initiatief voor deze succesvolle ontwikkeling. In het hart van het gebouw is een royaal atrium gemaakt, waar vanuit nu 52 unieke en sfeervolle loftwoningen worden ontsloten. Door slim hergebruik van zoveel mogelijk elementen uit het oude pakhuis, zoals de originele kaasplanken, is de geschiedenis van 100 jaar kaas maken in het gebouw nog goed voelbaar.

Donkere steeg wordt licht atrium

Het oorspronkelijke kaaspakhuis van ‘De Producent’ is een Rijksmonument. Daarom worden de grootste veranderingen van de transformatie naar loftwoongebouw pas zichtbaar als je het gebouw binnengaat. De nieuwe glazen entree bevindt zich ter plaatse van de voormalige (ventilatie)steeg tussen de twee pakhuizen. Door aan weerszijde van de steeg stukken vloer en delen van de gevel te verwijderen en vervolgens de steeg te overkappen met een glazen dak is een verrassend royaal en licht atrium ontstaan. Van hieruit worden vier lagen loftappartementen via rondgaande galerijen ontsloten. Ronde sparingen aan de onderzijde van de betonnen galerijplaten vormen als zogenaamde ‘kaasafdrukken’ een verwijzing naar 100 jaar kaas maken. Delen van de oorspronkelijke steeggevels staan nog overeind in het atrium. Langs deze historische gevelwanden bewegen twee glazen liften op-en-neer waarmee de bewoners en bezoekers de woningen op de verdiepingen kunnen bereiken en tegelijkertijd het gebouw optimaal kunnen beleven.

ARC17 Kaaspakhuis Gouda Foto Ossip van Duivenbode

Strategisch geplaatste loggia’s

De nieuwe functie als woongebouw vroeg om extra daglichtopeningen en buitenruimte. Daarvoor zijn in de gevel op strategische plekken loggia’s toegevoegd. Deze loggia’s zijn zodanig gepositioneerd dat de kenmerkende ritmische indeling, met kleine te openen ramen voorzien van houten luiken, niet is verstoord. Het ritme van de, volledig gerestaureerde, luiken is in het ontwerp met witte kaders doorgezet ter plaatse van loggia’s. Door strategische plaatsing van de loggia's waren veel verschillende woningindelingen mogelijk, met lofts variërend in grootte van ca. 60 m2 tot 180 m2.

Hergebruik met betekenis

Mei heeft bij de transformatie zoveel mogelijk elementen uit het oude pakhuis een tweede leven gegeven. Zo zijn de planken waarop ruim 100 jaar kaas heeft liggen rijpen hergebruikt als wandafwerking van het atrium. De slijtplekken van de kaas zijn hierop nog goed zichtbaar. In de kaasplanken zijn als extra betekenislaag enkele ‘wijze lessen voor het personeel’ gegraveerd, afkomstig uit een ganzenbordspel uit het bedrijfsarchief van De Producent (ca. 1960). De oplettende bewoner of bezoeker zal straks worden verrast door deze knipogen naar de geschiedenis. Ook de originele bakjes die aan de planken hingen om het rijpingsproces van de kaas te administreren zijn hergebruikt; als huisnummerbordjes. Circulariteit is in dit project niet alleen duurzaam en kostenbesparend, maar geeft ook betekenis aan het gebouw door de geschiedenis van 100 jaar kaas maken levend te houden.

Constructie in het zicht

Om het gewicht van een miljoen kilo kaas te dragen, kende het pakhuis twee afzonderlijke constructies. Een voor het gebouw, en een voor de kaas. De zware kazen lagen beneden, de kleine Edammertjes bovenin de nok. In de loftappartementen is zoveel mogelijk van de oorspronkelijke constructie, onafgewerkt, in het zicht gehouden; stalen kolommen, houten en betonnen plafonds en houten kapspanten. De bestaande vloeren zijn als verloren bekisting gebruikt voor de nieuwe betonvloeren. In combinatie met de fris gestucte nieuwe wanden hebben de appartementen daarmee een unieke sfeer gekregen.