Heerlen is een stad met een rijke geschiedenis. De mijnindustrie zorgde voor een grote bloei in de periode voor de Tweede Wereldoorlog en maakte van Heerlen een moderne stad. Heerlen kent een aantal bijzondere architectonische projecten, zoals Raadhuis van Heerlen van Frits Peutz uit 1936-1942. Bekender is nog het Glaspaleis uit 1934, vandaag de dag in gebruik als centrum voor cultuur, maar gebouwd als warenhuis Schunck. Dit rijksmonument is een van de belangrijkste voorbeelden van het Nieuwe bouwen in Nederland. Het werd in 2002 grootschalig gerenoveerd door de eveneens uit Limburg afkomstige architecten Jo Coenen en Wiel Arets.
Nieuwe aanwinst
Aan deze context van herbestemming is nu de Rabobank-vestiging door Dreesen Willemse Architecten toegevoegd. In plaats van sloop en nieuwbouw is besloten het bestaande gebouw te gebruiken. Om dit geschikt te maken voor het grotere aantal medewerkers is het gebouw verdicht. Onderdoorgangen zijn toegevoegd en op een aantal binnenplaatsen is het gebouw opener gemaakt. Het bestaande pand had een bijzonder gesloten karakter, als een kluis. De architecten besloten het gebouw op koppen gedeeltelijk te slopen. Op deze plaatsen zijn nieuwe volumes en gevels toegevoegd om het pand te openen naar de straat en het beter toegankelijk te maken.
Het bestaande bankgebouw was zeer diep van opzet. In het hart van het gebouw werd daarom een lichthof aangebracht. De dakramen in de vorm van omgekeerde piramides brengen het daglicht diep in het gebouw. In de lichthof bevinden zich ook twee patio’s die men via grote schuifpuien kan betreden. Het gebouw telt twee bouwlagen die met elkaar worden verbonden door de vides in de lichthof. De lichthof is een lichte plek van en versterkt de onderlinge relaties tussen de ruimtes. Het is een plek voor ontmoeting en informeel overleg.
Kluis gekraakt
Bijzonder onderdeel in een voormalig bankgebouw is de kluis. In dit hoofdkantoor is deze niet verwijderd, maar juist tot belangrijk onderdeel in het ontwerp gemaakt. In het dak van de kluis is een snede gemaakt waardoor licht via de lichthof tot in de kluis, het diepste deel van het gebouw, kan doordringen. Dit was geen eenvoudige klus, de wanden en vloeren bestaan uit 80 centimeter, zwaar gewapend beton.
Deze aanpak is gedeeld met het gebouw van de Raad voor de Rechtspraak in Den Haag. Tijdens de renovatie door Marc van Roosmalen, architect van de Rijksgebouwendienst, is ook hier de kluis ‘gekraakt’ en verheven tot blikvanger van het gebouw.
In het gebouw van de Rabobank is de kluis goed zichtbaar. Voorheen was de kluis weggestopt binnen in het gebouw, nu ziet de bezoeker bij binnenkomst al het gat in het ruwe beton. Het is duidelijk dat dit gebouw geen geheime schatkamer meer heeft; alles is zichtbaar. De voormalige kluis is nu in gebruik als vergadercentrum. De gebruikte materialen in het interieur zijn sober van aard: veel beton, gietvloeren en witte muren. Het meubilair is van hoge kwaliteit en bevat onder andere ontwerpen van Charles Ray Eames en Pierre Paulin.
Open vs gesloten
Uitgangspunten bij deze vernieuwbouw zijn duurzaam- en milieuvriendelijkheid, wat het gebouw de Breeam-certificering Very Good opleverde. Tijdens het ontwerp en de uitvoering is rekening gehouden met een goede open-gesloten verhouding in de gevel, toepassing van hoogwaardige isolatie en beglazing, duurzame bouwmaterialen en energiebronnen zoals mijnwater. De verlichting is hoogfrequent, dat tot een prettige werkomgeving leidt. Er is een ruime fietsenstalling met extra faciliteiten als een douche, zodat het gebruik van de fiets wordt aangemoedigd, plus laadpunten voor elektrische auto’s en fietsen. Dit alles maakt het een duurzaam gebouw met een bijzondere uitstraling; een passend hoofdkantoor in de 21ste eeuw.
