Columns

Bijna elk gebouw maakt de wereld op dit moment ecologisch nog een slechtere plek. Als we het tij willen keren moeten we ambitieuzer zijn. We zullen gebouwen moeten maken met een positieve ecologische footprint. Gebouwen die de als ecoducten de biodiversiteit versterken, gebouwen die de lucht zuiveren en meer energie opwekken dan ze gebruiken. Waar te beginnen? Aan de tafel van de ontwerpteams waar opdrachtgevers en adviseurs de beslissingen nemen.

Online shopping, welke ruimtelijke impact heeft dit? Michelle Gulickx signaleert de opkomst van geïmproviseerde pakketpunten waar geen ontwerper aan te pas komt. En Ariadne Onclin ziet dat winkels steeds vaker showrooms zijn die geen producten op voorraad hebben.

Architectonische vormen razen de planeet over en komen in gewijzigde vorm vaak weer terug bij hun afzender. Historiserende architectuur is daarvan een boeiend voorbeeld. Maar zou het succes ervan niet veel meer moeten afhangen van wat ze doet voor het klimaat?

Geef het maar toe: ook jij lezer, bent Fundamentalist. Bijna elke architect of ontwerper die keurig overtuigd zuiver, integer en vakbekwaam werkt, biecht achter een paar glazen alcohol op dat ook zij/hij verslaafd is. Niet aan alcohol, maar aan Funda. De bekende woningverkoopwebsite heeft met vijf miljoen bezoekers per maand een magnetische aantrekkingskracht. Verslaafde architecten uit mijn omgeving leggen stiekem hele lijsten van onbereikbare wenswoningen aan.

Middenin allerlei crises hield ik een korte staycation die ik voornamelijk lezend doorbracht in mijn appartement. Dat is in de karige vooroorlogse jaren ontworpen door architect Piet Kramer, die bezuinigde op centrale verwarming om de arbeiderswoningen te kunnen voorzien van ornamenten. In zijn geest heb ik het volgestouwd met spiegels, sculpturen, tapijten en opgezette dieren, zodat het ondanks het bescheiden vloeroppervlak zoveel mogelijk op een paleis lijkt. Er is niets mis met klein wonen, maar het is niet iets dat ik al te nadrukkelijk wil ervaren.

Is de wereld beter af met jouw gebouw? Nee, is het antwoord in 99,9 procent van de gevallen. In ieder geval voor de ecologie. Zelfs gebouwen met de hoogst haalbare duurzaamheidslabels zijn over het algemeen nog steeds onderdeel van het probleem, niet van de oplossing.

Een nieuwe stad van 200 meter breed, 170 kilometer lang, 500 meter boven zeeniveau. The Line is een bouwproject in de Saudische woestijn dat in 2030 moet worden opgeleverd. Een groene stad waarin alle voorzieningen binnen 20 minuten bereikbaar zijn. Met een minimale footprint, zonder CO2-uitstoot en waarin de natuur voor 95 procent blijft behouden. Het is een utopisch antwoord op alle uitdagingen van onze tijd.

Om zijn plan voor een nieuwe stad in Flevoland te promoten, kraakte Friso de Zeeuw onlangs Oosterwold in Almere af. Dit doet deze zelfbouwwijk veel en veel tekort. En is in tijden van klimaat en energie een nieuwe stad naast Almere überhaupt nodig en verstandig?

Michelle Gulickx en Ariadne Onclin werken beide in de erfgoedsector. Michelle maakte van dichtbij mee hoe moeizaam de herbestemming van Paleis Soestdijk van de grond kwam. Ariadne pleit voor een bredere blik bij herbestemming. Want wanneer krijgt het post-65-erfgoed de aandacht die het verdient?

Musea kampen met tegenvallende bezoekerscijfers en verouderde gebouwen. De oplossing? Een architectonische ingreep. Ariadne Onclin is gevoelig voor het FOMO-effect wat dit met zich meebrengt. Volgens Michelle Gulickx hebben we dit allemaal te danken aan de huidige tijdsgeest.