Groot- en Klein Houtrust in Den Haag

De ontstaansgeschiedenis van Houtrust gaat terug naar 2003, toen DKV en Proper-Stok met hun inzending een besloten prijsvraag wonnen voor woningbouw op de locatie van de vroegere Houtrusthallen. Na jaren van volharding en vertrouwen in de goede afloop staat er op deze plek een nieuw ensemble van appartementengebouwen, waar men kan wonen op de snijlijn tussen duin en stad.

De naam “Houtrust” heeft binnen Den Haag een mythische klank die veel associaties oproept. In 1936 verrezen op een voormalig 17e eeuws landgoed evenementenhallen die getuigen waren van gebeurtenissen als schaats- en tennissportwedstrijden, de Pasar Malam, optredens van de Golden Earring, de Stones en zelfs van Mussert en de Paus. In de loop der tijd raakte het complex in verval en verloor het meer en meer zijn bestaansrecht, totdat het uiteindelijk in 2001 werd neergehaald om plaats te bieden aan wonen, sport en onderwijs.

Het is uitzonderlijk om op deze locatie te wonen. Het gebied ligt tussen twee contrasterende, typisch Haagse wijken, het luxe tuindorp “Vogelwijk” en het stedelijke Statenkwartier, en wordt omringd door uitgestrekte sportvelden. Het is de plek waar het echte duinlandschap direct tot aan de stadsrand komt. Door deze condities leeft men in de stad, met stedelijke voorzieningen op loopafstand, en tegelijkertijd in het landschap met weidse vergezichten op Den Haag, de duinen en de zee. De relatieve leegte op en om de locatie is niet alleen de charme ervan, maar ook haar achilleshiel. Op het gebied staan uiteenlopende gebouwen die stedenbouwkundige samenhang missen.

Om deze samenhang te bewerkstelligen is het gevraagde programma onderverdeeld in twee verschillende bouwvolumes die met hun situering, massa, silhouet en materialisering zo nauw op elkaar zijn afgestemd, dat zij de overige gebouwen aan elkaar binden en de locatie stedenbouwkundige identiteit verlenen. Het resultaat is een gebouwenensemble met een doorlopende, in hoogte wisselende skyline, gelegen aan een klein park, dat fungeert als voorpost voor het duinlandschap langs de kust. De namen voor de gebouwen “Groot- en Klein-Houtrust” refereren aan de historie.

Het panorama is één van de sterkste punten van de locatie en is daarom uitgangspunt voor het woningontwerp. Zoveel mogelijk woningen hebben in zoveel mogelijk richtingen uitzicht. Door de verspringende daklijn konden hoger gelegen appartementen een driezijdige oriëntatie krijgen. De plattegronden gaan uit van twee beuken waarbij één beuk als open ruimte is uitgevoerd voor wonen en koken. De gevels zijn rondom maximaal van glas, zodat het zicht op zee, haven en stad onderdeel van het interieur wordt. De onderbouw is extra hoog om de Haagse grandeur van Groot- en Klein Houtrust te benadrukken. Hierin bevinden zich de entreehallen, een fitnessbedrijf en, langs de zwaar geluidsbelaste Houtrustweg, dubbelhoge werkruimten. Onder beide gebouwen liggen parkeergarages met autoliften voor dubbele capaciteit.

Samenhang en tijdeloosheid zijn uitgangspunt voor de verschijningsvorm van de gebouwen. Het gevelontwerp gaat uit van een natuurstenen raster dat alle verschillen in zich op kan nemen: de verspringende daklijn, volledig glazen woningpuien, grote loggia’s, gesloten vlakken, afwijkingen in verband met de geluidsbelasting en de verschillen in de onderbouw. Toepassing van “langs het leger gezaagde”, getekende Jura-steen maakt het raster expressief, wat wordt versterkt door het “diep de hoek om” te detailleren”. De zonwering is in deze diepte weggewerkt, zodat het beeld helder blijft. Bij de langsgevels geeft een brede, rechthoekige maatverhouding het raster maximale openheid, en bij de kopgevels en aan de Houtrustweg is het uitgangspunt een vierkant raster voor meer beslotenheid. Dit is vooral van belang bij de weg, omdat hier veel verkeer passeert.