ARC20: Paradis Express in Luik (BE) - Jaspers-Eyers Architecten

Luik ligt aan de rivier de Maas. De stad is omgeven door uitlopers van het Ardenneplateau en ligt dus min of meer in een bekken tussen verschillende heuvels. Die ligging heft het uitzciht van de stad sterk bepaald, zoals kan worden gezien in leds Guillemins, een stadsdeel in volle ontwikkeling. Gelegen tussen de Chartreuse en de Cointe, twee heuvels aan de rand van de stad, is Guillemins opgebouwd in verschillende bouwschalen. Jaspers-Eyers heeft gebruik gemaakt van die situatie om verschillende stadsdelen en schalen met elkaar te verbinden. Paradis Express maakt deel uit van dat grotere verhaal.

Toelichting door Jaspers-Eyers Architecten - Het project maakt deel uit van een overkoepelend plan waarvan Jaspers-Eyers de drie luiken heft ontworpen. Tussen het station van Luik – een ontwerp van Santiago Calatrava - en het eigenlijke stadscentrum bevond zich tot voor kort een opvallende ruptuur in het stadsweefsel. De twee stadsdelen zijn met elkaar verbonden door een opeenvolgi!ng van ankerpunten:
1. Paradis Express (2021) een doorwaadbare esplanade met verscheidene zichtassen. Fietsers en voetgangers kunnen van aan het station over de esplanade naar
2. de ministerietoren Tour Paradis (Jaspers-Eyers 2014) aan de rivier de Maas. Daar loopt een voetgangersbrug over het water naar het museum dat zich halverwege de rivier bevindt, en van daar naar
3. Médiacité (Jaspers-Eyers 2009) aan de andere oever, het shopping center. Op die manier leidt een aantrekkelijke as de bezoeker van het station naar het stadscentrum.
Paradis Express bevindt zich op die as. Het is een mixed-use-project waarvan de volumetrie in hoge mate is beïnvloed door het heuvellandschap. De site is deels toegankelijk voor het publiek.

Volumetrische verbinding
Paradis Express is niet alleen een functionele verbinding tussen twee stadsdelen, maar ook een volumetrische verbinding tussen twee frappante gebouwen in het stadsbeeld. De toren die Jaspers-Eyers heeft ontworpen voor het ministerie van Financiën was op zich al een verticaal antwoord op de horizontale architectuur van het station van Calatrava. Beide volumes zijn nu verbonden via een oplopende lijn die laag vertrekt aan het station en aan het andere uiteinde aansluiting zoekt op de hoogte van de toren.
Ook het heuvelachtige landschap achter het station heeft de vorm van het ontwerp beïnvloed. De golvende beweging van het groen wordt doorgezet in het binnengebied van het project, dat zo een uitloper is van de heuvels rond Luik. Die ‘wave’ binnenin wordt al aangekondigd in de golvende buitengevels van de delen waarin zich de commerciële functies bevinden. De golfvormige gebouwen wekken de indruk de grond vluchtig te raken om zich dan weer op te heffen. Hun vorm versterkt het idee dat je tussen, onder en bovenop de gebouwen kunt.

Publiek toegankelijk
Gezien de lengte van de zone, vond de stad Luik het belangrijk dat de site, althans deels, publiek toegankelijk is. Een publieke doorgang splitst het gebied daardoor op in twee binnenruimtes. Er is een privé-binnenruimte voor de bewoners, die gebruik kunnen maken van de gemeenschappelijke tuin. Dit gebied is niet toegankelijk voor het publiek, dat echter wel visueel toegang heeft via zichtrelaties. Het publiek toegankelijke binnengebied bevat onder andere kantoorruimtes, een crèche en een buitenauditorium. Dit deel van de site vormt de link met het restaurant van de ministerietoren, wat zorgt voor een connectie tussen het nieuwe project en de bestaande toestand vandaag.

Mixed use
Mensen kunnen niet alleen wandelen en fietsen over de esplanade, er rijdt ook een tram in de richting van de stad. Daarmee is rekening gehouden bij het inplanten van de functies. Aan de kant van de grootschalige esplanade bevinden zich de commerciële functies, aan de andere kant van het project, de meer kleinschalige kant gericht naar de woningen in het binnendeel van de stad, is ruimte voor uiteenlopende vrije beroepen. Op die manier is rekening gehouden met de randen van het project en het karakter van het bestaande weefsel.
Door het mixed use-karakter van het project, is de esplanade een geanimeerde trekpleister in de stad. Het gevolg is een aanzienlijke opwaardering van het betreffende stadsdeel.

BREEAM
Paradis Express haalt de passiefnorm dankzij een aantal ingrepen: de pleisterkalk op de gevels vormt een isolerende schil op de gevels, wat de invloed van het klimaat minimaliseert. Daarnaast zijn de openingen in de gevels beperkt in omvang en aantal, en wordt dankzij de reliëfwerking gebruik gemaakt van de schaduwwerking. Zo is de relatie tussen open en gesloten afgestemd op een doordacht energieverbruik. Vanzelfsprekend spelen ook de groendaken een positieve rol in het energieverhaal.
De hedendaagse stedelijke BREEAM-norm schrijft voor dat gratis ruimtes ter beschikking moeten worden gesteld voor bewoners. Het project, dat aan de BREEAM-eisen voldoet, voorziet dan ook in toegankelijke groendaken voor de bewoners va de woonblokken. Zij kunnen gebruikmaken van de buitenruimtes op het dak met uitzicht op het station. De groendaken maken deel uit van het golflandschap, waarvan de bovenste golf tot op het dak reikt.

Meer dan de som der delen
De verschillende volumes van Paradis Express, met het binnengebied, vormen één geheel over de afzonderlijke delen heen. In die zin is het project een voorbeeld van modern wonen, werken en ontspannen, op één locatie maar in afzonderlijke eenheden. De ontwikkeling langs de rivier en de mix van functies maken van Paradis Express een open top hedendaags project, afgestemd op de noden van een moderne stad in ontwikkeling. Een illustratie van het hedendaagse en toekomstgerichte opzet van het project is het feit dat een van de woonblokken zal functioneren als co-living space, waarbij appartementen verhuurd worden voor één dag of enkele dagen. De parking onder de site is deels bestemd voor de bewoners en deels publiek, zodat het project niet zorgt voor extra verkeerstoevoer, maar net voor een beperking van de mobiliteitsoverlast.