Gerechtsgebouw in Antwerpen door Richard Rogers Partnership - VK Studio en Arup

Transparantie en openheid zijn de sleutelwoorden voor nieuwe gerechtsgebouwen in België. Het gerechtsgebouw in Gent door de tijdelijke vereniging Beel-Achtergael architecten-Technum en de rechtbank in Kortrijk door Stéphane Beel en Alain Bossuyt worden gekenmerkt door sereniteit en licht. Ook het ontwerp voor het gerechtsgebouw in Antwerpen door Richard Rogers is op deze beginselen gestoeld, maar dat geldt niet voor alle onderdelen van het gebouw.

De Dutroux-affaire heeft ook zo zijn positieve gevolgen gehad. De ambitie van de overheid om de rechtstaat een nieuw elan te geven, etaleert zich in de zes nieuwe gerechtsgebouwen die sinds 1998 de Belgische krantenkoppen halen. Vroeger bouwde de staat een justitiepaleis, nu heeft deze het over een gerechtsgebouw. Die evolutie in de terminologie is ook tekenend voor de architectonische kijk op de huisvesting van de gerechtelijke diensten.

Een justitiepaleis was bedoeld om respect af te dwingen voor de rechters en de magistraten die oordeelden over schuld en boete. Nu vormen transparantie en openheid de sleutelwoorden. In de opgave van de Vlaamse architectuurwedstrijden voor de recente gerechtsgebouwen stond dat de architect in zijn ontwerp een “gerechtsgebouw moet creëren dat geen afschrikkend effect heeft op de burger, maar een grote mate van openheid uitstraalt”.

Het volledige artikel verscheen eerder in de Architect, nummer 4, 2006, p78-83.