Museum Donkmeer in Berlare door Hera Van Sande en Laurent Liefooghe

De boerenopstand tegen Napoleon vormt in Vlaanderen het scharnierpunt tussen het Ancien Régime en de democratie. Ruim anderhalf jaar wachtte het Boerenkrijgmuseum in Berlare op ingebruikname. Al die tijd lag het leeg aan de rand van het Donkmeer, een van Vlaanderens populairste recreatieplassen. Het verwerd tot een sculptuur in het landschap, een kunstwerk. Pas afgelopen juni opende het zijn deuren, onder een nieuwe naam, en kon het zijn rijke ruimtelijke werking eindelijk etaleren.

Het is een project van de lange adem geweest. Het architectenbureau BDP bestaat intussen niet meer en de verantwoordelijke ontwerpers, Hera Van Sande en Laurent Liefooghe, zijn ieder huns weegs gegaan. Maar het museum is open, de tentoonstellingsruimtes zijn ingericht en de bezoekers druppelen binnen om de expositie, getiteld Klim naar Democratie, te bezichtigen.

Toen Van Sande en Liefooghe in 1998 de opdracht kregen een museum te ontwerpen stond de museale inhoud nog niet vast. Als bekend kon alleen de locatie worden verondersteld: een grasveld aan het Donkmeer, met uitzicht over het water en met een omzoming van sloten en knotwilgen. De landelijke omgeving en de daarmee samenhangende afwezigheid van een architectonische context brachten de architecten ertoe een volledig ondergronds gebouw voor te stellen. De opdrachtgever protesteerde: het museum diende een blikvanger te zijn en hoewel dat een hoop vrijheidsgraden geeft voldeed een onzichtbaar gebouw in ieder geval niet.

Het volledige artikel verscheen eerder in de Architect, nummer 9, 2006, p80-83.