Tijdens mijn architectuuropleiding werd ons stevig ingepeperd dat we nooit het woord 'mooi' mochten gebruiken. Vreemd voor een jonge student die juist architect wilde worden om mooie gebouwen te maken.
Het NAi is niet meer. Opgericht in 1988 en na de opening van het eigen gebouw in 1993 snel uitgegroeid tot een internationaal vermaard architectuurcentrum. Hier werd de bijzondere reputatie van de Nederlandse architectuur gevierd en de vakdiscussie gevoerd. Daarom heeft onze volksvertegenwoordiging de regering opdracht gegeven te onderzoeken of het terug kan komen. Morgen vindt hierover in de Tweede Kamer een rondetafelgesprek plaats.
Als het aan architecten ligt gaan we een groene toekomst tegemoet. Menig render van onze gebouwde omgeving staat vol met hangende tuinen, groene gevels en bomen op het balkon. Maar is zijn deze groene dromen allemaal uitvoerbaar? En zijn ze wel voor iedereen bereikbaar? Ariadne Onclin en Michelle Gulickx bespreken enkele 'groene' gebouwen in Amsterdam.
Het is verleidelijk - en voor architecten ook al te gebruikelijk - om het werk van hun voorganger te verguizen. Nu André van Stigt als supervisor de renovatie van Museum Boijmans van Beuningen in goede banen gaat leiden (NRC zaterdag 1 juli 2023) wil ik hem het volgende ter overweging geven.
De Kashbah en de Kubuswoningen van Piet Blom en Habitat '67 van Moshe Safdie zijn uniek in hun soort. Geen enkele architect daarna heeft een opdrachtgever van een 2.0-versie kunnen overtuigen. Maar terwijl architecten zich verlekkerden aan dit soort excepties, is Nederland volgebouwd met middelmatige Vinex-woningbouw.
'Architecten aller provinciën verenigt u, voor een keertje, en richt het Nieuwe Architectuurinstituut op! Er zijn talloze fijne gebouwen die leegstaan en die zich graag laten transformeren. En het nieuwe NAi kan ook best gewoon in het gebouw van het oude NAi.' Deze oproep van Matthijs de Boer is opnieuw relevant nu de Tweede Kamer op 27 juni j.l. de motie van Kamerlid Sandra Beckerman (SP) heeft aangenomen om onderzoek te doen voor de terugkeer van een nationaal architectuurinstituut. Daarom publiceren we zijn column uit 2015 opnieuw.
Ariadne Onclin en Michelle Gulickx maakten de afgelopen maanden heel wat mee. Ariadne kreeg een dochter, Michelle reisde naar de andere kant van de wereld. Het gaf beiden nieuwe inzichten. Hebben we in Nederland last van kwaliteitsarmoede van belangrijke sociale voorzieningen, zoals het kinderdagverblijf en het openbaar toilet?
Het feestje dat onze ouders de afgelopen decennia hebben gevierd is voorbij. We mogen geen vlees meer eten, geen fossiele brandstoffen gebruiken en geen stikstof uitstoten. En nou mogen architecten ook geen nieuwe gebouwen meer maken. Want om nog binnen het Parijse doel van maximaal 1,5 graad opwarming te blijven moeten we ook met de bouw veel minder CO2 uitstoten - en de bouw is een grootverbruiker.
Een tijdje geleden klaagde architect Hans van der Heijden in NRC dat duurzaam bouwen vaak blijft hangen in retoriek. Hij noemt het Sluishuis, dat geroemd wordt om zijn energiezuinigheid en er volgens Van der Heijden vanwege de planten in de binnentuinen duurzaam uitziet. De 'krachttoeren' die worden uitgehaald om al die plantjes te bewateren en het gebouw boven het IJ te laten hangen vindt hij 'pervers' en hij noemt dit soort decadente bouwwerken met een toefje duurzaamheid 'peterselie-architectuur'. Persoonlijk had ik voordat ik zijn opiniestuk las nog nooit over het inmiddels prijswinnende Sluishuis nagedacht als een duurzaam bouwwerk, eerder als een leuk vormexperiment vol appartementen die ik niet kan betalen.
'Vulgaire architectuur'. Zo noemt de Amerikaanse architect Kiel Kenneth Moe gebouwen van staal, glas en beton in een video-interview over zijn boek Wood Urbanism. Moe kraakt grote noten. De manier waarop gebouwen tot stand komen, oftewel de bouwproductie, moet radicaal op de schop. We kunnen geen genoegen meer nemen met hier en daar cosmetisch gebruik van hout of ander biobased materiaal. Of een architectonisch spannend ontwerp verschaamgroenen met een boom op een balkon.
