ARC22: Groenmarkt, Amsterdam - Ronald Janssen Architecten, Bastiaan Jongerius Architecten & Buro Harro

De uitgangspunten van de tender waren een ruimtelijke voortzetting aan de Marnixstraat van de negentiende-eeuwse structuur en aan de Singelgracht een onderscheidende invulling binnen de reeks vrijstaande alzijdige bouwvolumes. Het programma betrof 39 woningen waarvan dertien zorgwoningen voor senioren, ruim vierhonderd m2 aan niet-wonen, en een stalling voor auto's en fietsen. De openbare ruimte werd mee ontworpen met een speelplek. Hoge eisen ten aanzien van duurzaamheid, groen en biodiversiteit.

Toelichting Ronald Janssen Architecten | Beeld Jeroen Musch

Het team bestond uit twee architecten en een landschapsarchitect. Er werd integraal in alles samengewerkt. Stedenbouw, landschap en gebouw werden gelijkwaardig benaderd waardoor het een samenwerkend geheel is kunnen worden in en heldere relaties met de context. Groen en biodiversiteit zijn zo onlosmakend verbonden met de gebouwen.

Door de vorm van het Singelgrachtgebouw is er intensief met de constructeur samengewerkt. Voor het duinlandschap in combinatie met een rententiedak, het zwembad en de gevelbeplating is nauw samengewerkt tussen de landschapsarchitect en de Dakdokters. Voor de bijzondere glazen gevels is een gespecialiseerde gevelbouwer ingehuurd. Dat geldt ook voor het metselwerk. Daar heeft de aannemer twee buitengewone vakmannen weten te vinden. Met de prefabbetonfabriek zijn heel veel proefsessies geweest.

Groenmarkt. Beeld Jeroen Musch
Groenmarkt. Beeld Jeroen Musch

Het meest vernuftige betrof bij het Marnixgebouw het metselwerk dat volledig in het werk gemaakt is en volle stenen zijn (geen strips) en de erkers. Bij het Singelgrachtgebouw waren de vele verspringende erkers en buitenruimtes een uitdaging vanwege de potentiële koudebruggen en het ontbreken van repetitie. Daarnaast waren de gaten door de prefab betonelementen waar de planten door omhoog moesten kunnen groeien waren een nachtmerrie voor het hoofd uitvoering.

De woningen en bedrijfsruimtes zijn bijna energieneutraal. De woningen hebben een EPC van 0,15. De bedrijfsruimtes 0. Maar het ging ons om veel meer dan de getallen. De duurzaamheid betrof ook de flexibiliteit van het casco, het vele groen op gevels en daken wat ook zorgt voor het tegengaan van hitte maar ook de sociale duurzaamheid. Heel bewust hebben wij het sociale cluster middenin het gebouw op de eerste verdieping geplaatst met de mooiste hal en grote collectieve ruimtes .

Groenmarkt. Beeld Jeroen Musch
Groenmarkt. Beeld Jeroen Musch

Stedenbouwkundig is het heel bijzonder dat in het centrum twee vrijstaande gebouwen zijn gemaakt. De doorzichten naar zowel Marnixstaat zijn op straatniveau belangrijk maar ook vanuit de woningen. Daarom is één zijde van het Singelgrachtgebouw wat naar het water gedraaid. In de gebouwen zijn 220 faunavoorzieningen gemaakt, 28 soorten klimplanten tegen gevels geplant en het dak heeft dertig inheemse duinsoorten en bomen in 1,5 meter grond. De eerste bewoner van Groenmarkt was een pimpelmees!

Bijzonder is dat de twee gebouwen met het plein en de kade een geheel vormen. Bij het Singelgrachtgebouw is het gelukt dat het een 'community' geworden is. Het dak draagt daar grotendeels aan bij maar ook de schaal van het gebouw. Iedereen kent elkaar en er is heel veel collectieve overmaat in het gebouw. Het zwembad wordt iedere dag gebruikt. Het hele jaar door. Ook in de winter!

De redactie van de Architect selecteert elke dag het belangrijkste nieuws. Heb je nieuws dat misschien voor ons interessant is? Mail dan naar redactiedearchitect@vmnmedia.nl.