Bram van Ekeren is associate, maar bovenal gangmaker op het kantoor van diederendirrix in Eindhoven. Een fijne bureaucultuur staat voor hem bovenaan. Want als die er is, leer je van elkaar en kun je meer maatschappelijke waarde toevoegen. En dat doet hij, onder andere via enkele innovatieve sociale woningbouwprojecten die momenteel in ontwikkeling zijn.
Architecten wordt vaker gevraagd om de wereld te verdelen dan om hem te verenigen. Toch ligt een groot deel van de zeggingskracht van het vak in een combinatie van scheiden én aaneenhechten, omdat het ene het andere versterkt.
'Dit moet toch de voorkant zijn', zeggen fotograaf Christian van der Kooy en ik tegen elkaar als we aan komen lopen. We hebben de galerijflat Valckensteyn door Powerhouse Company al van verre zien staan. Het is een verassend elegante galerijflat, in hout opgetrokken op de fundamenten van een gesloopte flat. Die houtbouw is natuurlijk een sterk staaltje, maar wij komen voor de achterdeur.
In Zaandam is een nieuw woongebouw gerealiseerd als onderdeel van de langdurige ontwikkeling van de Kogerveldwijk tot een stedelijke woonbuurt. Het project bestaat uit een U-vormig gebouw van dertien verdiepingen met een bamboegevel. Het vormt een vroege stap in de vernieuwing van de Boerejonkerbuurt en draagt bij aan de regionale behoefte aan betaalbare woningen. In totaal zijn 158 huurwoningen toegevoegd, aangevuld met een gemeenschappelijke tuin en maatschappelijke en commerciële functies.
Hoe ziet de toekomst van onze steden eruit? Deze boekenlijst brengt zeven titels samen die elk op hun eigen manier laten zien hoe ontwerp, activisme en verbeelding de gebouwde wereld ingrijpend kunnen transformeren. Van protestarchitectuur tot groene revoluties, van vrouwen die wereldwijd steden opnieuw vormgeven tot een hernieuwd gesprek over schoonheid: deze boeken zijn een must voor iedereen met een liefde voor de stad.
Voor Atelier Kempe Thill moet architectuur tijdloos zijn en zowel ecologisch als economisch hoog scoren. Ze maakten een rationeel ontwerp voor Woontoren De Vrijheid in de nieuwe Amsterdamse wijk Bajeskwartier, met naast 140 sociale huurwoningen een fietsenwinkel in de plint. Hoogbouw in hout vindt het Rotterdamse bureau onlogisch. Liever zetten ze in op compacte volumes en flexibiliteit binnen een betonnen structuur.
Woningbouw gaat de komende jaren over CO2-arme materialen én lowtech ontwerpen met minimale installaties. Dat zeggen acht grote beleggers en vijf woningbouwcorporaties die het voortouw nemen nu de overheid volgens hen te weinig eisen stelt aan materiaalgebonden CO2-reductie. Ontwerpen die niet voldoen krijgen geen financiering. Architecten zijn cruciaal om afgewogen keuzes te maken.
Wat ooit een afgesloten enclave voor begijntjes was, is vandaag een open campus midden in de stad waar studenten met maquettes rondlopen. Bovenbouw architecten en David Kohn Architects gaven het historische begijnhof van Hasselt een nieuw leven, waarin architectuuronderwijs, erfgoed en publieke ruimte - mét uitkijktoren - naadloos samenkomen. Hun ontwerp is een schoolvoorbeeld van hoe herbestemming niet alleen kan bewaren, maar ook kan verbinden.
Job Roos werkt als pionier in herbestemming en duurzame transformatie vanuit Braaksma & Roos Architectenbureau aan iconische projecten zoals het Gemeentemuseum in Den Haag, het Bouwkundegebouw in Delft en de Lochal in Tilburg - en recent de transformatie van het Mijnbouwkundegebouw in Delft. 'Duurzaamheid begint niet bij labels of certificaten, maar bij liefde en zorg voor wat er al is.'
Bouwen zonder de planeet te belasten, Mei architects & planners bewijst met Sawa dat het kan. Door zich te concentreren op de grootste materiaalstromen, de constructie en de vloeren, wist het bureau de CO2-uitstoot drastisch te verlagen. Wat begon als een rekenkundige oefening, groeide uit tot een architectonisch statement dat de toekomst van de bouw opnieuw definieert.
Iedereen wil met hout bouwen - tot het over geld, regels en brandveiligheid gaat. Pioniers laten zien wat er wél kan: betaalbare houtbouw, slim geprefabriceerd en esthetisch overtuigend. Samenwerking blijkt het sleutelwoord: tussen architecten, bouwers en leveranciers - en tussen hout, staal en beton. De toekomst is hybride, zo tonen projecten van Mei architecten, Powerhouse Compagny, MaMa Pioneers, Marc Koehler Associates, The Urban Woods, Finch Buildings en architectenbureau Faro.
Het IKEC de Zevensprong in Hoorn, ontworpen door KRFT, is niet alleen een doordacht en kindvriendelijk ontwerp, maar ook een Paris Proof schoolgebouw. Met een prefab houten constructie en dampopen gevels met bamboe bekleding zet het bureau een nieuwe standaard voor toekomstgerichte scholenbouw op basis van biobased materialen.
Gesponsord'Als architecten moeten we tegenwoordig meer doen dan alleen mooie gebouwen ontwerpen. Architectuur moet CO₂-uitstoot verminderen, duurzaam zijn en rekening houden met demontage en recycling. Tegelijkertijd wil ik echter dat architectuur inspireert en dat mens en natuur gelijkwaardig centraal staan', zegt Christian Bergmann, oprichter van CBA Christian Bergmann Architecture.
GesponsordArchitectonisch beton verandert de skyline van Nederland. Van spiegelgladde gevels tot fotobeton met historische afbeeldingen: Preco maakt het mogelijk. Voor architecten betekent dit nieuwe creatieve vrijheid met duurzame, onderhoudsarme prefab-elementen die elk ontwerp uniek maken.
GesponsordPhoenix-kozijnprofielen van Deceuninck combineren circulariteit met een strak design. Ze zijn gemaakt van 100 procent gerecyclede kunststof en daarmee bieden ze architecten een duurzame oplossing voor toekomstbestendige projecten.
GesponsordDe verduurzaming van het Rijksmonumentale warenhuis aan de Dam 1 in Amsterdam - sinds de opening onafgebroken in gebruik door de Bijenkorf - vroeg om precisie in keuzes, planning en uitvoering. De historische gevelopeningen moesten behouden blijven, terwijl de energieprestatie sterk werd verbeterd.
GesponsordDe stad Lokeren (BE) heeft onlangs het nieuwe zwembad 'Durmehal' geopend. Het voormalige Durmebad is gesloopt, waarna op dezelfde locatie een volledig nieuw zwembadcomplex is gerealiseerd. Voor dit project heeft Aliplast de aluminium kozijnen en vliesgevels geleverd.
GesponsordNa vier jaar ontwerpen, engineeren en bouwen is de gerenoveerde Klimatenkas van de Hortus Botanicus Amsterdam officieel geopend door burgemeester Femke Halsema. De iconische kas van 1.600 m² was nog maar 31 jaar oud, maar dringend toe aan vernieuwing.
Voor de International School Delft ontwierp atelier PRO een schoolgebouw dat is opgezet als een broedplaats voor vernieuwend, toekomstgericht onderwijs. De nieuwe middelbare school ligt direct naast de campus van de TU Delft, op de plek waar eerder Kramers Laboratorium stond, en hergebruikt de beeldbepalende toren en de entree naar het terrein. In het ontwerp zocht de architect naar een zorgvuldige inpassing in de academische omgeving; tegelijkertijd sluit het gebouw ook aan bij de visie van de ISD.
Een voormalige herberg langs een drukke weg in het Belgische Ronse is door Murmuur architecten herbestemd tot basisschool. Het achterste deel van de U-vorm overspant een overdekte speelplaats en sluit aan op een nieuw sanitair blok, met ruimte voor een mogelijke vierde vleugel in een latere fase. Deze opstelling creëert zichtlijnen tussen de historische voorbouw en het achterliggende landschap met het groene speelterrein.
Als november op de Architect één gemene deler had, was het wel hout. Maar liefst 4 van de 5 van de meest gelezen verhalen van deze maand gingen over houtbouw of waren een projectreview over een gebouw dat op zijn minst voor een aanzienlijk deel uit hout bestaat.
Hoera! Vandaag krijgen wij de sleutel van onze nieuwe woning. Nou ja nieuw, hij is al bijna honderd jaar oud. We gaan het pand behoorlijk verduurzamen door de gevels en het dak te isoleren met biobased materialen. Dat doen we zelfs zo ingrijpend dat we van het gas af kunnen.
Terwijl de maatschappelijke opgaven zich opstapelen, hapert de Nederlandse overheid. Hierdoor ontstaat er ruimte voor private partijen. Hoera? Of juist niet?
Eind jaren zestig keerde Willem Sandberg zich tegen de toenemende steriliteit in musea. Als directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam plaatste hij kamerplanten tussen de Mondriaans. Zo werd het museum geen tempel, maar een huiselijke plek waar kunst en publiek elkaar ongedwongen ontmoetten. Zestig jaar later, nu onze wereld steeds meer clean en af lijkt, is zijn gebaar verrassend actueel.
