Door Marieke Giele – In de Jaren 00 is een opvallende internationalisering gaande in de Nederlandse architectuur. Steeds meer bureaus verwerven opdrachten over de grens en betreden daarmee het internationale speelveld.
Het nieuwe millennium wordt ingeluid met een grote wereldtentoonstelling in Hannover. Tijdens de Expo 2000 staat alles in het teken van duurzame ontwikkeling. Interessant zijn vooral de paviljoens die door middel van het architectonische experiment de kloof tussen natuur en cultuur slechten. Ook het Nederlandse paviljoen, naar ontwerp van MVRDV, valt op tijdens deze editie van de wereldtentoonstelling. Het project bestaat uit een stapeling van Hollandse landschappen met elk een eigen intensiteit. Daarmee is het paviljoen een icoon voor een ruimtelijke ordening die intensivering combineert met het scheppen van ruimte en leegte.
Lees verder >Nederlands paviljoen door MVRDV op de Expo 2000. Beeld Christian RichtersDe Amerikaanse architect Hejduk is vooral bekend geworden door zijn gestage onderzoek naar plattegronden. Daarbij doordenkt hij de ruimte en de schaalniveaus tot aan hun uiterste grenzen. Deze analytische benadering van ruimtelijke en formele problemen komt onder meer tot uitdrukking in de reeks Wall Houses die Hejduk maakte tussen 1967 en 1973. Paradoxaal genoeg blijkt pas de posthume realisering van Wall House 2, in een geheel andere context, de mogelijkheid te bieden om Hejduks poëtica te doorgronden. Het huis roept voortdurend vragen op omtrent de gewoonste aspecten van het wonen. Dat zorgt voor een bijzondere, gefabriceerde illusie.
Lees verder >Wall House 2 oftewel Bye house in Groningen. Beeld Christian RichterHet ING House van Meyer en Van Schooten Architecten lijkt in niets op de ongemeen zielige, eenvormige kantoorgebouwen die vroeger op de Zuidas stonden. Met een lage voorkant, een hoge achterkant en een prominente schuine wreef lijkt het futuristisch gevaarte op een sportschoen of vanwege het metalen onderstel op een schaats. Door het gebruik van volledig glazen gevels is het gebouw uitermate doorzichtig. Samen met het opvallende stalen skelet zorgt dat voor een opvallende dynamiek en kwaliteit.
Lees verder > Het ING House is eigenlijk een groot ‘object’ omdat de gedetailleerde vormgeving is geïnspireerd op productontwikkeling. Beeld Christian RichtersAan het begin van deze eeuw kreeg Eindhoven met het Van Abbemuseum weer een volwaardig huis voor moderne kunst. Belangrijke opgave was het op elkaar afstemmen van de oud- en nieuwbouw. De hoofdingang van het museum is in de oudbouw gehandhaafd en richt zich naar het park dat langs de Dommel de stad in dringt. De nieuwe expositievleugel ligt achter het bestaande gebouw en weerspiegelt theatraal in het verruimde Dommelwater.
Lees verder > De nieuwe vleugel van het Van Abbemuseum ligt aan de rivier de Dommel. Beeld Jannes LindersIn Downtown Seattle heeft OMA in 2004 de New Central Library gerealiseerd. De bibliotheek is meer dan een bak waaruit naar believen informatie kan worden gevist. Ze is bovenal een communicatiemedium. Koolhaas breekt met een traditioneel systeem ten gunste van een opbouw waarin de nadruk op de verbindingen tussen de verschillende onderdelen ligt. Dit leidt tot een fractale ruimte, waarin de verschillende massa’s in beweging lijken te zijn en de lijnen getuigen van een haast kunstmatige vitaliteit.
Lees verder >New Central Library in Seattle (VS) door OMA en LMNOp de kop van de Oostelijke Handelskade in Amsterdam is in 2005 door 3xN een onderkomen voor het Muziekgebouw en het Bimhuis neergezet. Vanwege het complementaire karakter van beide programmeringen is besloten om ze onder te brengen in één gebouw, dat aan beide instituten een herkenbare eigen identiteit moet verlenen. Ook constructief gezien zijn het drie verschillende gebouwen. Deze worden samengehouden door een plint en een dak met een overstek van negentien meter. Hier zijn de grote foyer en een café-restaurant gevestigd. Deze bieden een indrukwekkend uitzicht over het IJ en de binnenstad van Amsterdam.
Lees verder > Muziekgebouw / Bimhuis in Amsterdam door 3xN. Beeld Luuk KramerOp de Kop van Zuid wordt aan het begin van dit millennium gewerkt aan een stedelijk bergmassief van woonwerktorens. De eerste daarvan is Montevideo, naar ontwerp van Mecanoo. Het gebouw lijkt ontworpen in het volledige besef dat het deel uitmaakt van een groter geheel. Nergens wordt de massiviteit benadrukt. Het resultaat is dat het (destijds) hoogste woongebouw van Nederland een fragment is, dat is opgebouwd uit fragmenten.
Lees verder >Montevideo in Rotterdam door Mecanoo. Beeld Christian RichtersVoor de nieuwe vestigingen in Den Haag, Almere en Maastricht van de Boekhandels Groep Nederland ontwikkelde Merkx + Girod een concept voor de winkelinterieurs. Aangezien deze zijn gehuisvest op gevarieerde locaties hanteerden de architecten een concept dat de specifieke ruimtelijke kwaliteiten van deze panden benadrukt. Per vestiging zijn inrichtingselementen gemaakt, van standaard plaatmateriaal in verschillende diktes, kleuren en oppervlaktes, steeds passend bij het karakter van de winkel. Het resultaat is een reeks unieke winkels met een duidelijke verwantschap.
Lees verder >Boekhandel in Maastricht door Merkx + Girod. Beeld Roos AldershoffSnøhetta laat het operagebouw in Oslo aansluiten bij de context en de uiteenlopende vormen van gebruik door het publiek. Daarmee krijgt de stad het openbare en eigentijdse gebouw waar het behoefte aan had. De hellende daken die een stadslandschap vormen, zijn sinds de opening een van de populairste openbare ruimtes in Oslo. Het ontwerp verenigt de lichtelijk banale metafoor van een ijsberg met de abstracte versmelting van landschap en gebouw. Hiermee omzeilt Snohetta behendig de discussie of de opera een elitaire of volkse instelling, elk met zijn corresponderende beeldtaal, moet zijn.
Lees verder >Operahouse in Oslo door Snøhetta. Beeld Christian RIchtersMeyer en Van Schooten Architecten kreeg de opdracht het brutalistische ministerie van Financiën te renoveren en daarbij de oorspronkelijke stijl te behouden. Het omvangrijke eisenpakket van de opdrachtgever heeft de architecten niet weerhouden het gebouw ingrijpend aan te pakken. Voor het bureau waren openheid, toegankelijkheid en ontmoeting belangrijke uitgangspunten voor het ontwerp. Ten behoeve van een beter binnenklimaat hebben de architecten aan de buitenkant een tweede huid van enkel glas toegevoegd. Daardoor toont het gebouw zich opener naar de buitenwereld.
Lees verder >Ministerie van Financiën door Meyer en Van Schooten. Beeld Jeroen Musch