Beton is een klimaatintensief materiaal met een hoge CO2-uitstoot bij de vervaardiging van de grondstoffen, de verwerking en het vervoer. Daardoor krijgt het de laatste jaren een negatieve connotatie voor architecten die duurzaam willen ontwerpen. Maar in de praktijk blijkt het materiaal lastig te ontwijken. Hoe erg is dat? Kan bouwen met beton ook duurzaam? De redactie ging op zoek naar antwoorden.
Kleur spat af van het ontwerp van Monadnock voor woningbouwcorporatie Dudok in Hilversum. Groene baksteen met roze kozijnen in een grid van gele vormstenen bepalen de gevel, en ook in het interieur is er alom kleur toegepast. Het architectenbureau streeft naar schoonheid zonder al te serieus te worden. 'Architectuur maken is een dynamisch spel dat meer vraagt dan het oplossen van een functionele puzzel.'
KAW heeft deze maand een bouwversnellingsprogramma gepresenteerd om gemeenten en provincies te ondersteunen bij het verplichte volkshuisvestingsprogramma dat in 2026 van kracht wordt. Hierin richt KAW zich op het verbeteren van ambtelijke processen en werkt samen met andere partijen, zoals het Parallelplannen-initiatief, om procedures te versnellen.
De toekomst van scholenbouw is industrieel. Dat concludeert gemeente Amsterdam met het Innovatiepartnerschap Scholenbouw (IPS), waar onder andere OMA aan meewerkt. Volgens het initiatief schieten traditionele bouwmethoden tekort in een tijd van materiaalschaarste en personeelstekort. Thijs Asselbergs schreef er een notitie over. 'Architecten moeten zich schrap zetten voor een nieuw soort architectuur.'
Tien compleet nieuwe steden. Daarmee kan Nederland de woningcrisis beëindigen, meent D66-leider Rob Jetten. Maar is dat zo? 'We hebben in Nederland 5 miljoen eengezinswoningen en 2,9 miljoen gezinnen. Dus waarom zouden we dan nog meer - zoals de markt wil - wijken met eengezinswoningen bouwen?', reageert new-townexpert Michelle Provoost.
'Ik wilde altijd al voor mezelf beginnen. Maar het is moeilijk om te beginnen uit niets', zegt Donna van Milligen Bielke in de podcast 'Over Architectuur Gesproken'. Als pas afgestudeerde architect maakte ze strategische keuzes om dat doel te bereiken. Het winnen van de Prix de Rome architectuurprijs in 2014 bleek een springplank. 'De prijs gaf me een kwaliteitstempel. Ineens kenden mensen mij.'
Nog geen twee jaar geleden werd de verbouwing en renovatie van het rijksmonumentale Stationspostgebouw in Den Haag door KCAP en Kraaijvanger opgeleverd. Nu wordt een groot deel van het interieur alweer gesloopt. Op momenten als deze waarbij veel waardevolle materialen vrijkomen die normaliter bij het afval belanden, wordt architect Bruno Vermeersch gebeld.
Mien Ruys (1904-1999) is een van de bekendste Nederlandse tuinarchitecten van de twintigste eeuw. Toch lijkt haar erfgoed honderd jaar na de aanleg van haar eerste tuin onder druk te staan. Naar aanleiding van de tentoonstelling 'Mien Ruys en de moderne tuin' verzamelde de redactie drie projecten door Ruys die vechten tegen de tand des tijds.
In een wereld waar massaproductie en wegwerpartikelen de norm zijn, maakt traditioneel vakmanschap een sterke comeback. Bouwen met baksteen - al dan niet in strips - is terug van weggeweest. Maar ook kalkhennep en stampleem vinden steeds vaker hun weg naar de bouw. Tegelijk maken moderne technieken de toepassing van traditionele bouwmaterialen - met veelal een veel lagere CO2-uitstoot dan beton, staal en kunststof - zo duurzaam mogelijk. In deze editie van de Architect gaat de redactie op zoek naar inspirerende voorbeelden.
Voor abonneesIn een wereld waar massaproductie en wegwerpartikelen de norm zijn, maakt traditioneel vakmanschap een sterke comeback. Bouwen met baksteen - al dan niet in strips - is terug van weggeweest. Maar ook kalkhennep en stampleem vinden steeds vaker hun weg naar de bouw. Tegelijk maken moderne technieken de toepassing van traditionele bouwmaterialen - met veelal een veel lagere CO2-uitstoot dan beton, staal en kunststof - zo duurzaam mogelijk. In deze editie van de Architect gaat de redactie op zoek naar inspirerende voorbeelden.
Op dinsdag 15 april organiseert de Architect weer een nieuwe avond in Pakhuis de Zwijger waarin we de printeditie tot leven brengen. Centraal staan het vakmanschap van de architect en de traditionele bouwmethodes die een comeback maken in de architectuur. Jan Peter Wingender, Ivar van de Zwan, Anja Verdonk, Christina Eickmeier, Marita Bijlsma en Francine Houben komen spreken.
Biobased bouwen heeft overtuigingskracht én ruimte voor ontwikkeling nodig. Het woonhuis door Atelierfront van hout en leem in de polder tussen Utrecht en Zeist is daar een mooi voorbeeld van. De architecten wisten eerst de opdrachtgever en daarna ook de lokale aannemer te overtuigen van hun duurzame argumenten zonder dogmatisch te worden. Alle leden van het bouwteam konden zowel kennis opdoen als inbrengen.
GesponsordRuim anderhalf jaar geleden werd het aangekondigd als een nieuwe belofte: CO2-negatieve gevelstenen. Baksteenproducent Vandersanden heeft het waargemaakt. De Pirrouet-fabriek is vorig jaar geopend en de eerste projecten in Nederland en België zijn in uitvoering. Hoe doen de stenen het in de praktijk?
GesponsordArchitecten en bouwprofessionals gebruiken steeds vaker materialen en technieken die niet alleen gebouwen beschermen, maar ook hun levensduur verlengen. Een vaak onderschatte factor als het gaat om duurzaamheid van gebouwen is waterdichting. Hoe kun je als architect of ontwikkelaar hierop inspelen?
GesponsordIn Rotterdam worden steeds meer toekomstbestendige woningen gebouwd waarbij vergroening, verdichting en verduurzaming een belangrijke rol spelen. Met de bouw van de Berninitoren met 72 appartementen wordt hier zeker aan voldaan. Aluminium kozijnen van Aliplast dragen hieraan bij.
GesponsordArchitecten en aannemers staan voor de uitdaging om gebouwen slimmer, duurzamer en herbruikbaar te ontwerpen. In 2050 moet de bouwsector volledig circulair zijn. VBI loopt voorop met vloersystemen die niet alleen losmaakbaar zijn, maar ook bijdragen aan efficiënter, goedkoper en duurzamer bouwen.
Gesponsord"Aangenaam wonen wordt bepaald door veel factoren, maar een van de belangrijkste is toch wel geluid. En dan met name een teveel aan geluid", zegt technisch specialist Martijn van Ophoven bij Calduran. Startpunt voor goede geluidsisolatie begint in het ontwerptraject. Waar moet je op letten?
GesponsordVaak wordt gedacht dat het voldoen aan brandveiligheidsvoorschriften ten koste gaat van het esthetische ontwerp. Dat is zeker niet het geval als aluminium wordt gebruikt. Maar de regelgeving voor brandwerendheid is zeer complex. Waar moet je als architect allemaal op letten?
Architectenbureau De Twee Snoeken heeft het ontwerp gemaakt voor de nieuwe huisvesting voor GGD Gelderland-Zuid in Nijmegen. De nieuwbouw biedt een veilige en beschermende omgeving voor de veelal kwetsbare bezoekers, met een doordachte combinatie van architectuur en interieur die rust en geborgenheid uitstraalt. We introduceerden het concept 'de schoonheid van kwetsbaarheid' voor het gebouw, dat vanaf dag één werd omarmd.
5TRACKS vormt de sluitsteen van de grootstedelijke ontwikkeling ten westen van het Centraal Station van Breda. In een ensemble van drie gebouwen tussen het station en het gerechtsgebouw wordt een hoogstedelijke mix van kantoren, woningen en hotel bijeengebracht op een plint van horeca, commerciële voorzieningen, parkeergarage en openbare tuin. Samen met het gerechtsgebouw vormt het een ensemble van driehoekvormige volumes in een groene tuin langs het spoor.
Architectuur begint met het maken van ruimte. In klassieke zin was dit de ruimte opgesloten tussen muren, vloer en dak, het Engelse 'room'. In de twintigste eeuw bevrijdt de architectuur zich van deze omsloten ruimte en ontstaat een spel van schijven en vlakken, de beweeglijke ruimte, het Engelse 'space'.
Spectaculair was het moment waarop ik de natte kleibrei mengde met droge hennepvezels van de dierengroothandel. Nadat ik was uitgehoest van de stofwolk begonnen de vezels het vocht uit de kleimassa op te nemen. Wat eerst nog op een natte koeienvlaai leek, veranderde in een plakkerig, stevig deeg dat de basis vormde voor een unieke kleisteen, prachtig van kleur en textuur.
Nadat iedereen op studiereis naar Zwitserland is geweest om het wonder van moderne wooncoöperatieven als Kalkbreite te bekijken, was het eindelijk mijn tijd. Met een gezelschap van landschapsarchitecten en stedenbouwers bezocht ik Bazel en Zürich. Gebouwen zijn daar geen optelsom van programma's van eisen, maar scoren sterk op - ik krijg het woord amper uit mijn toetsenbord - integraliteit. Hier wordt verdicht door opdrachtgeverschap dat niet alleen maar neemt, maar de stad ook iets teruggeeft.
Iedere architect draagt een denkbeeldige groep ontwerpers met zich mee die hij of zij in de loop der jaren heeft leren kennen. Als raadgever, een geweten en ballotagecommissie voor ideeën.
