Warmte- en waterbeheer deel 2: do try this at home!

Warmte- en waterbeheer deel 2: do try this at home!

Om het broeikaseffect te bestrijden, kun je afval scheiden, een zuinige auto kopen of led verlichting installeren. In de winter kun je de thermostaat op 18 graden zetten en een trui aantrekken. En als je dan ook nog zonnecellen op het dak legt, komt het goed … op den duur. Maar intussen warmt de aarde verder op en stijgt de zeespiegel. Maar daar blijft het niet bij. We krijgen steeds meer last van extreme hitte (sterfte onder ouderen), extreme regenval (overvolle rivieren en overlopende riolen), extreme droogte (voedseltekorten) en zware stormen (dijkdoorbraken).

Wat kunnen we thuis meer doen? Door een waterdak aan te leggen, ontstaat een regenbuffer waarmee de riolen niet overbelast raken en overstromen. En het opgevangen water zal, als de zon schijnt, verdampen en daarmee de woning koelen. Dit is heel nuttig, maar je kunt je afvragen wat de belevingswaarde is. Het levert een vijver op, maar zonder vissen en zonder planten. Dat is goed, maar het kan beter.

Het paradijs en de hoge bomen

Meer variatie biedt een verblijfsdak dat een mix van dakterras en daktuin vormt. Onder de betegeling kan het water worden opgevangen, en de planten in het groene gedeelte doen hetzelfde. Dit is goed voor de waterbuffering en voor de koeling door verdamping. En de beleving? Een verblijfsdak kan een rustgevende plek zijn die je uittilt boven de dagelijkse beslommeringen. Als associatie denk je al snel aan een paradijs.

Daarbij moet je goed opletten: het gebufferde water is een paradijs voor muggenlarven. Dit kun je ondervangen door de waterbuffers zo te maken dat ze op strategische momenten droog vallen.

Je kunt het ook groot zien. Ken Yeang is een architect die al jaren experimenteert met de integratie van gebouw en groen. Hier gaat het paradijselijke karakter verloren, maar je woont wel stoer en modern. Of willen mensen, planten en bomen niet zo hoog wonen? Hoge bomen vangen immers veel wind.

Een heet zinken dak op de grond of een echte tuin

Veel tuinen zijn tegenwoordig bestraat. Dat ziet er strak uit, het is ‘modern’ en je kunt zo’n tuin gemakkelijk onderhouden. Watertechnisch gezien is het echter een gruwel. Doordat buffering niet mogelijk is, loopt het water direct naar het riool, het omliggende terrein of de nabije waterlopen. Dit leidt tot ondergelopen kades en overlopende riolen, evenals tot gevaarlijke waterhoogten in de rivieren.

Door de zon warmt het terras op, waarbij oppervlaktetemperaturen van 70 graden Celsius geen uitzondering zijn. Zoals het geval is bij een heet zinken dak. Dat maakt een regentuin interessant. Dat is een waterbuffer die samengaat met een belevenswaardige flora en fauna.

Warmte- en waterbeheer deel 2: do try this at home!

Architecten slaan terug

Daken en tuinen kunnen water bufferen en koelen, en het lukt steeds beter om tuinen tegen de gevels op te laten kruipen. Architecten zien zo hun schepping verdwijnen achter een groene sluier. Maar zij kunnen het heft weer in handen nemen door het groen mee te ontwerpen.

Blauwgroen label

Wie een ‘blauwe’ en ‘groene’ woning ontwerpt, zet een ontwikkeling in gang die huiseigenaren in de toekomst kan belonen. Als naast het bekende energielabel ook een ‘blauwgroen’ label wordt ingevoerd, dan hebben deze woningen bij verkoop een streepje voor. Zeker als zo’n label meetelt voor de verlaging van de waterschapsbelasting.

De straat op

Tot zover wat we thuis kunnen doen. Maar daar hoeft het niet bij te blijven. In de volgende episode onderzoeken we wat de beleving van warmte- en waterbeheer op straat is.

"Jaap Bakema zei een keer in een vergadering: ‘ Ik overdrijf nu, maar ik moet over een uur alweer weg‘. In deze serie zal ik ook overdrijven, maar dan omdat ik me bij elke aflevering beperk tot 500 woorden."

Philip Krabbendam is ontwerper van een aantal woongemeenschappen en als redactielid van ‘Gewoon Anders’ betrokken bij de Landelijke Vereniging Centraal Wonen.

In 2011 is hij gepromoveerd aan de TU Delft op een onderzoek naar kwaliteiten in de gebouwde omgeving die uitnodigen tot betrokkenheid. Titel: Betrokkenheid.