ARC24: Nationaal Holocaustmuseum, Amsterdam - Office Winhov i.s.m. OPERA Amsterdam en Studio Louter

Toelichting Nationaal Holocaustmuseum | Beeld Stefan Müller

Het gebouw is gerenoveerd om de voormalige schoolfunctie weer zichtbaar te maken, met oorspronkelijke contouren van de gevel en het terugbrengen van de gangen en klaslokalen. Het ontwerp richt zich met name op het zichtbaar maken van wat zich hier heeft afgespeeld – met herstel van de erfafscheiding en de vluchtgang als onderdeel van de ontsnappingsroute. Originele elementen, zoals tegels in de vluchtgang, zijn behouden om bezoekers de historische lagen van de plek te tonen.

Om het lokale geschiedenisverhaal zo goed mogelijk te verbeelden, heeft Office Winhov nauw samengewerkt met met Annemiek Gringold, hoofdconservator van het museum, en met de bureaus OPERA Amsterdam en Studio Louter die het tentoonstellingsontwerp hebben gemaakt. Daarnaast was een goede samenwerking met Monumenten & Archeologie van de gemeente Amsterdam belangrijk, voor een gebalanceerde afstemming tussen cultureel en bouwhistorisch belang.

De materiaalkeuze voor het museum is gebaseerd op de historie van de gebouwen en hun relatie tot de omgeving. Het doel was een licht gebouw te creëren, waarbij de geschiedenis in het daglicht wordt geplaatst. De nieuwe aanbouw aan de kweekschool en entreegevel zijn opgetrokken uit lichtgekleurde bakstenen, zowel in het exterieur als het interieur. Materialen in het interieur, zoals nieuwe houten vloeren en geel gekleurd wandstucwerk, verwijzen naar de voormalige functie zonder te historiseren.

Er is zorgvuldige analyse gedaan naar wat er nodig is, niet meer en niet minder. Er is zodanig technisch verduurzaamd waarbij het comfort is verhoogd, het energieverbruik verminderd en de installaties verkleind – maar er toch een balans is met de bestaande gebouwen. Materialen zijn waar mogelijk hergebruikt of hebben een nieuwe bestemming gekregen. Daarnaast zijn er zorgvuldige afwegingen gemaakt in culturele duurzaamheid, waarbij het verbeelden van de lokale geschiedenis voorop stond.

Bij de renovatie van de Kweekschool worden de contouren van de oorspronkelijke gevel teruggebracht, ter herkenning en benadrukking van de voormalige schooltypologie. Het naastgelegen witte, expressieve metselwerk van de nieuwe gevel is een moderne uitwerking van de Joodse architectuur van de Amsterdamse School. Bij zowel de Kweekschool als de Schouwburg is vanaf de straat transparantie gecreëerd richting de achterterreinen, zodat doorzicht op erfafscheiding en herdenkingsmonument mogelijk is.

Office Winhov heeft de Hollandsche Schouwburg geactualiseerd om te voldoen aan moderne beveiligingseisen en het verwachte aantal bezoekers te accommoderen, terwijl het oorspronkelijke ontwerp van stadsarchitect Jan Leupen uit 1962 is hersteld en het interieur eigentijds is aangevuld. Het gebouw is een rijksmonument, maar pas sinds Leupen er een gedenkplaats van heeft gemaakt. Een opvallende verandering is de nieuwe olijfgroene gevelkleur, gekozen op basis van Leupens oorspronkelijke ontwerp.